Çavuşçugöl, Ilgın

Çavuşçugöl, Ilgın'ın 17 km kuzeyinde, Ilgın gölü kenarında Tombaktepe, Kızılbayır, Aldıvermezler ve Gavurdağı arasında düz, verimli bir arazi üzerinde kurulmuş bir kasabadır. Bir önceki nüfus sayımında 500 hânede 2013 nüfusun yaşadığı tespit edilmişken 2008'de açıklanan son nüfus sayımında hane sayısının 380'e, nüfusun ise 1261'e gerilediği görülmüştür. Çavuşçugöl'de nüfusun eksilmesinin sebepleri arasında göç ve son dönemlerde etkisini daha da hissettirmeye başlayan küresel ısınmaya bağlı kuraklık gösterilebilir.

Nüfus

Çavuşçugöl beldesinin Cumhuriyet Dönemi nüfus sayım sonuçları şöyledir:
2007 1.261
2000 2.050
1990 2.300
1985 2.083
1980 2.006
1975 1.853
1970 2.074

Coğrafi koordinatları

Enlem: 38°24' Kuzey, Boylam: 31°51' Doğu

Kuruluşu

Kuruluş tarihi henüz yeterince çalışılmamıştır. Fakat Prof. Dr. Faruk Sümer'in Oğuzlar adlı eserinde kaydettiğine göre yöreye XVII. yüzyılın ilk yarısında Oğuzların Alayuntlu boyunun yerleştiği anlaşılmaktadır.

Alayuntlu (الايُندلُق) veya (الايُندلُغ) ifadesi ise araştırmacılar tarafından Ala-yontly, Ulayundluğ Alayund, Alayuntlu, Alayurtlu, Alayuntli... şeklinde değişik biçimlerde okunmuştur. Anlamı da tam aydınlatılmış sayılmaz. Mesela Alayundlu'nun iki kelime ve bir ekten meydana geldiği ve ilkinin ala, ikincisinin yund; ekin ise luk olduğu belirtilmektedir. Bu durumda Alayundlu, ala tenli, yani ala renkli anlamına gelmektedir. Söz konusu ala tenliliğin kabile üyelerine değil, kabilenin atlarının rengine işaret ettiği, dılayısıyla Alayundlu'nun Alaatlı(k) veya Alakısraklı(k) anlamına geldiği üzerinde durulmaktadır. Bir başka yoruma göreyse Alayund, yağalbay (falco vespertinus), yani gece çakırdoğanı demektir.

Yalnız Alayundluların Oğuz Kağan neslini Bozoklar ve Üçoklar olarak ikiye ayıran klasik tasnifte Üçoklar'dan Dağ Han'ın nesli arasında Salur ve Eymür'den sonra üçüncü sırayı aldıkları, en sonda Yüreğirlerin bulunduğu kesindir. Yine et paylaşımında Alayuntlulara sığırın sol arka budunun siyah etinin verildiği de bellidir.

Yusuf Halaçoğlu'nun son çalışmasına göre Çavuşçunun ismi Çavurcu dan gelmekte olup Çavurcu Aşireti bu bölgede hakim olup Moğol olarak kaydedilmiştir.

Ayrıca bazı özel araştırmalar sonucunda (eski Belediye Başkanı Ahmet KADICI) ilk kurucularını daha sonra Çavdır ve Mirele Türkmen boylarının izlediği iddia edilmiştir.

Turgut'tan gelen ve Davı (Yavı, Yıva) olarak anılan birkaç ailenin varlığından Turgutoğulları'ndan bazı kimselerin de Çavuşçu'ya yerleştikleri anlaşılmaktadır.

Kundullu Köyü'nden geldiği söylenen ve köyde eskiden Kürükler olarak anılan, günümüzde değişik isimlerle tanınan geniş bir aile kitlesinin de yine Turgutoğulları'ndan oldukları tahmin olunabilir. Kürükler, Kundullu Köyü'nde Aşık Mustafalar olarak bilinirmiş. Kundullu'da Kürük Deresi adıyla anılan kurumuş bir su yatağı da bulunmaktadır. BOA 1846 tarihli belgede geçen isimlerden hareketle en azından bir ailenin Acem, bir ailenin Tokatlı, bir ailenin Karaağaçlı (Şarkikaraağaç?) ve nihayet bir ailenin de Tatar olduğu çıkarılabilir.

Dolayısıyla Çavuşçugöl sakinlerinin menşeini tek bir oymağa bağlamak zor gözükmektedir. Çavuşçu'yu kuran aile, dışarıdan gelenlere büyük bir alicenaplıkla kucak açmış olmalıdır. Nitekim bugün bile dışarıdan gelen aileleri kabullenmede güçlük çekmeyen bir anlayış hakimdir. Hatta bu durum bağlı bulunduğu ilçe (Ilgın) için de söylenebilir. Dolayısıyla Çavuşçugöl'de birkaç, belki birçok Türk oymağının izlerini bulmak mümkündür. Fakat Çavuşçulular etraflarındaki köylerin halkını "Yörük", "Türkmen", "Muhacir", "Göçmen", "Çerkez" olarak tanımlarken kendilerini bütün bu sıfatlardan azade bir şekilde ve mutlak manada "Türk" olarak tanımlarlar.

Kasabanın merkezinde ve doğusunda yer alan Koca Höyük'le Küçük Höyük, Sarayaltı, Kurugöl, Tombaktepe Çavuşcugöl’ün eski bir yerleşim birimi olması ihtimalini güçlendirmektedir. Bazı evlerin duvarlarında veya avlularında bulunan mermer sutun başlıkları, küpler, resimli ve yazılı kayalar da bunu ispatlamaktadır.

Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyelerinden Prof.Dr. Hasan BAHAR, Çavuşçugöl civarında bir-iki höyük belirlediğini ifade etmektedir.

Ne var ki şu anda sadece birkaç yüz yıllık tarihi hakkında görece yoğun bilgi bulunabilmiştir. Osmanlı Devri haritalarının incelenmesi kasabanın kuruluş tarihinin aydınlatılması açısından belki bir fikir verebilir.

Çavuşçu, Osmanlı Devleti zamanında Ilgın'la birlikte barut imalatında büyük öneme sahip güherçile merkezlerinden birisi olarak hizmet vermiştir. Barut imalatçılarının Çavuşçu'da çalıştıklarına şahit olan görgü tanıkları halen hayattadır. Hayatta olanların anlatımlarından Çavuşçugöl'ün Cumhuriyet'in ilk 50 yılında barut imalatına hizmet etmeyi sürdürdüğü sonucuna varılabilir.

İlk adı yöresel ağızla “Çavışcı” olarak telaffuz edilen “Çavuşçu Köy”dur. Bu isim, köyün 1972’de belediyelik olmasından sonra “Çavuşçugöl” olarak değiştirilmiştir.

Merkez Camii ve Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşiv Kayıtları

Eski Camii, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi'nde eş-Şeyh es-Seyyid Abdurrahman Efendi vakfı olarak kayıtlıdır. Camiye yakın olup 30-40 yıl öncesine kadar kör bir kuyu olarak varlığını koruyan Kocakavak Mevkii'ndeki Şıh Kuyusu'nun ve Çavuşçu Çayı'ndan eskiden Maden veya Höyük olarak anılan mevkiie doğru su taşıyan Şıh Irmağı'nın isimlerinden hareketle söz konusu Şıh (veya Şeyh) ailesinin Çavuşçu'nun kurucuları olduğu sonucuna varılabilir.

Ne yazık ki Eski Cami'nin etrafındaki mezarlar yeni ilçe yolunun açılışı esnasında düzlenmiş, mezar taşları da korunamamıştır. Eski mezarlıkta çevre/ihata duvarında malzeme olarak kullanılan bir kısmı yarısına kadar toprağa gömülü mezar taşları günümüze intikal etmiş olup fotoğraflanması ve üzerlerindeki Osmanlı Devri Alfabesi'yle yazılmış kayıtların Günümüz Alfabesi'ne dönüştürülmesi Çavuşçugöl tarihinin aydınlatılmasına katkı sağlayabilir.

BOA 1846 Tarihli Belge

Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. H. Ahmet Özdemir tarafından okunan Başbakanlık Osmanlı Arşivi 1846 tarihli bir belgeye göre 2 çobanı ve 25 vergi mükellefi olduğu tespit edilmiştir. Belgede isimleri geçen hane reislerinin isimleri aşağıda listelenmiştir.

Der Karye-i Çavuşcu Tabi Kaza-i Ilgın

Konya Eyaleti dahilinde vaki nefs-i Ilgın Kazası kuralarından Çavuşçu Karyesi'nde sakin ahali-i İslam'ın emlak ve arazi ve temettü'atının mikdarını mübeyyin defteridir. (Konya Eyaleti içinde yer alan Ilgın Kazası köylerinden Çavuşçu Köyü'nde oturan müslüman halkın emlak, arazi ve mal varlığını belirtir defterdir.)

  1. Ulema beratına sahip ismi belirtilmemiş hasbi bir Muallim-i Sıbyan [Bundan anlaşıldığına göre o tarihte köyde bir Mekteb-i Sıbyan (İlköğretim Okulu) bulunmaktadır.]
  2. Berat-ı Asli sahibi yine ismi belirtilmemiş hasbi bir Hatib.
  3. Hacı Ali oğlu Hacı Ömer Efendi.
  4. Ebu Bekir oğlu Ebu Bekir Efendi.
  5. Cınav Halil oğlu Mehmed.
  6. Tatar Süleyman oğlu Hüseyin.
  7. Sohta Mustafa oğlu Mustafa.
  8. Murat oğlu Mustafa.
  9. İbrahim oğlu Hüseyin.
  10. Memiş oğlu Ahmed.
  11. Cınav Mehmed'in oğlu Ali.
  12. İbrahim oğlu Hüseyin.
  13. Hacı Yatanoğlu Hacı Süleyman.
  14. Hacı Nasuh oğlu Yusuf.
  15. Aygırcı oğlu Musa'nın Hacı'nın oğlu Hacı İbrahim.
  16. Mustafa oğlu Köse Ahmed.
  17. Hüseyin oğlu İbiş.
  18. Müteveffa (Ölmüş) Hacı Seyyid'in oğlu Mehmed Emin.
  19. Mustafa oğlu Abdurrahman.
  20. Hasan Ağa'nın oğlu Deli Mehmed.
  21. Çıldır Osman.
  22. Molla Mustafa'nın oğlu Hasan.
  23. Kör Mehmed'in oğlu Mustafa.
  24. Acem Ali oğlu Koca İbiş.
  25. Tokatlı Deli Mustafa.
  26. Hüseyin oğlu Ali.
  27. Receb oğlu Mehmed.
  28. Ali oğlu Şeyh Süleyman.
  29. Hasan Bey oğlu Mustafa.
  30. Mustafa oğlu Yakub.
  31. Kara Ali oğlu Ali.
  32. Kel Bekir oğlu Hacı Mustafa.
  33. İbrahim oğlu Abdurrahman.
  34. Yunus oğlu Hasan.
  35. Davud oğlu Ali.
  36. Acem Ali oğlu Mustafa.
  37. Civelek oğlu İsa.
  38. Yunus oğlu Hasan.
  39. Derviş oğlu Abdurrahman.
  40. Halil oğlu Mehmed.
  41. İbrahim oğlu Mustafa.
  42. Abdurrahman oğlu Musa.
  43. Nasuh oğlu Mehmed.
  44. Ali oğlu Deli Halil.
  45. Bekir oğlu Ömer.
  46. Süleyman oğlu Abdullah.
  47. Cır Memiş oğlu Osman.
  48. Kara Veli oğlu Mustafa.
  49. Mehmed oğlu Osman.
  50. Süleyman oğlu Molla Süleyman.
  51. Osman oğlu Süleyman.
  52. Topal Ahmed oğlu İsmail.
  53. Satılmış oğlu Hacı Mehmed.
  54. Mustafa oğlu Salih.
  55. Derviş oğlu Kel Kadir.
  56. Kaçar oğlu Halil.
  57. Hüseyin oğlu Ali.
  58. Sarı oğlu Ömer.
  59. Karaağaçlı Süleyman.
  60. Davud oğlu Baya Oğlan.
  61. Hasan Bey oğlu Mustafa.

Açık Ilıca ve Molla Osman Yaylası

Çavuşçu Gölü'nün güney tarafında ve kasabaya 5 km kadar uzaklıkta güneyden kuzeye doğru uzanan alivyum tabakası ile örtülü bir kırık (fay) üzerinde bulunan, halk tarafından da "Açık Ilıca" olarak adlandırılan sıcak su kaynağı (büyük ve küçük ılıca suyu olarak ikiye ayrılır) sazlıklar arasından Çavuşçu Gölü'ne dökülmektedir. Ilıca'nın su sıcaklığı 30 °C, debisi ise 10,5 lt/sn.dir.

Chput adındaki Avrupalı tarihçinin eserinde Ilgın kaplıcası ile Açık ılıca suyunun aynı membaya tabii olduğu, ayrıca Çavuşçu Gölü’nün içindeki ada da aynı suyun mevcut olduğu kayıtlıdır.

Açık Ilıca Dağı kenarında halk arasında Açık Ilıca veya Yörükler olarak anılan, Molla Osman adlı bir kimse tarafından (torunları İbicanlar adıyla halen aynı yerleşim biriminde ikamet etmektedir) kurulduğu için resmi kayıtlara Molla Osman Yaylası adıyla tescil edilmiş bir mezraa bulunmaktadır.

Günümüzdeki durumu

Çoğunluğu iki katlı, kerpiç yapılı, çatılı evlerde yaşayan kasaba halkının geçim kaynağı tarım, hayvancılık ve balık avcılığıdır. Kasaba 28/09/1968 tarihinde 3 mahalleye ayrılmıştır: Yeşilyurt, Şenyurt ve Babaküstü.

Çavuşçugöl Su Ürünleri Kooperatifi balıkçılıkla ilgili çalışmaları organize etmektedir. 40.000 dekar arazinin 17.000 dekarında toplulaştırma ve düzleme çalışmaları yapılmıştır. DSİ’nin açtığı 19 adet dalgıç pompa ile de sulu tarım yapılarak şeker pancarı üretilmektedir.

Üç köy boğası bulunan kasabada 600 büyükbaş süt inekçiliği, 400 kadar büyükbaş et üretimi amaçlı besicilik yapılmakta ve 500 kadar da küçükbaş hayvan bulunmaktadır. 100 traktör, 2 kamyon, belediyenin 3 otobüsü, 6 saman ve balya makinesi ve 300 telefon abonesi vardır.

Okuma oranı yüksek olan kasabada, birinci kademesi 5 derslikli, iki lojmanlı ve iki öğretmenli ilköğretim okulunun ikinci kademesi, kasabanın doğu kısmındaki 4 derslikli ayrı bir binada olup 6 öğretmeni bulunmaktadır.

İki câmii, üç din görevlisi ve iki câmi lojmanı vardır. Zaman zaman işler hale gelse de bir türlü düzenli çalıştılamamış, şu anda herhangi bir personeli olmayan bir Sağlık Ocağı mevcuttur.

Tarım Kredi Kooperatifi 3, Sulama Kooperatifi 1, PTT 1, MEDAŞ 1 ve Çiftçi Malları Koruma Başkanlığı 1 personelle hizmet vermektedir. Belediyeye ait Halk Kütüphanesi, fırın, kasap vb. 12 adet dükkân vardır. Ayrıca kasabada 2 demir doğrama atölyesi, 1 selektör binası, 1 petrol istasyonu ve 1 un değirmeni bulunmaktadır. Toprak Mahsulleri Ofis binası, tren istasyonu, pancar kantarı ve belediye çocuk parkı da vardır. Ne yazık ki TMO, TCDD istasyonu ve pancar kantarı artık faal değildir. Çarşamba günleri kasaba pazarı kurulur.

Prof.Dr. H. Ahmet ÖZDEMİR ,Opr. Dr. Alaaddin TEKİN (Kuşadası), Mühendis Muttalip GÖKTAŞ,Polis Memuru Hasan DUMAN, Avukat Semra ŞAHİN, Selâhattin ŞAHİN, 30 civarında öğretmen ve 25’e yakın da emniyet görevlisi köyün yetiştirdiği kişilerden bazılarıdır. Kasabanın beşte ikisi (2/5) İzmir/Gümüşpala’da yaşamaktadır.

Enerji Bakanlığı tarafından Kurugöl mevkiinde 2.700 kalorili kömürden, akışkan yataklı bir termik santralin kurulması için yurdışı yatırım ortaklığına gidilmişse de yatırım ne yazık ki gerçekleştirilememiştir. Kasabanın Şarampoltepe mevkiinde yeni bir kömür yatağı bulunmuş, Ciner Grubu'na ihale edilmiş fakat henüz işletmeye açılmamıştır. Ömer Şen, Mustafa Metin ve Ahmet Kadıcı’nın Belediye Başkanlıkları döneminde yürüttüğü erozyona karşı ağaçlandırma çalışmalarının başarıya ulaşması belki kasabayı Türkiye'nin en az yağış alan yerlerinden birisi olmaktan çıkarır. Özellikle Dr. Vefa TANIR'ın Bakanlığı döneminde Ilgın Çavuşçugöl arasında ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmiştir. Ağaçlandırma çalışmaları, kasaba içindeki yollarda ve Çavuşçugöl civarında devam ettirilmektedir. Kanalizasyon çalışmaları, kilitli taş döşemesi, kaldırımlar, çevre düzenlemesi, mahalle yollarının asfaltlanması ve kantar yapımı çalışmaları devam etmektedir.

Kasabada Yaşamış/Yaşayan Aile Adları (Alfabetik sırayla)

Abbaskadirler, Ahmetağalar, Aksakallılar, Araplar, Ateşmehmetler, Battallar, Boğalar, Bulduklar, Calalar, Cüceler, Çakırlar, Çebişler, Çeçenler, Çelikler, Çerezliler, Çeteler, Çıtaklar, Çiçekler (Çorumlumusalar), Çipiller, Çolaklar, Çöllüler, Çöpgözler, Danacılar, Davazlılar (Tavaslılar), Davıdudular, Davılar, Dedeçavuşlar, Dedeler, Deliahmetler, Delimehmetler, Demirler, Eşeninbekirler, Eşraflar, Ezedinliler, Göçmenler, Gödürler, Gübüdükler, Güneriler, Hacıismailler, Hacıkadirler, Hacıyusuflar, Hafızaliler, Halitler, Hamişetler, Hanlıveliler, Hatıplar, Haydaremmiler, Hocalar, Höcükler, Irazınaliler, İbikler, İdrisler, İmamlar, Kamalar, Karabidalar, Karaboduklar, Karademirler, Karahasanlar, Karaoğlanlar, Karamustafalar, Karamüdürler, Karaseyitler, Karavezirler, Kavlaklar, Kazıkdişlitahirler, Kebizler, Kelaliler, Kelayşeler, Kelbakkallar, Keldervişler, Kelhacılar, Kekkeneler, Kelleciler, Kelmevlütler, Kelonbaşılar, Kelosmanlar, Kırbaşlar, Kocababalar, Kokucular, Köraliler, Körezler, Körmustafalar, Kuluklular, Kumburlar, Küçükahmetler,Küçükmustafalar, Kürtler (Siirt'ten gelme Araplar), Mahiler, Mavuşlar, Melekler, Memikler, Memişler, Mollalar, Pederler, Sağırosmanlar, Sarıhasanlar, Sarımehmetler, Sercanlar, Sıhıye Hasanlar, Sıtkılar, Süslüler, Süslüyusuflar, Şevketler, Takkalar, Tatdedeler, Tavarışlar, Tekinler, Termeciler, Tombaklar, Topalhacılar, Topalsüleymanlar, Totanlar, Tüttümler, Şevketler, Ulviyeler, Ülfetler, Yakuplar, Yeşiller, Vanlılar, Yörükkızılar, Züliyeler...

Deprem riski

Kasaba 1. bölge deprem kuşağı üzerinde bulunmaktad‎r. İki fay hatt‎ı mevcuttur. 1. fay hatt‎ı Çiğil tarafnıdan gelip Kaplıca Dağı eteklerinden güneye Çavuşçugöl Kasabası'na doğru uzanmaktad‎r. 2. fay hattı ise Sivri ve Tekne Dağlarının eteklerini takip ederek yine Çavuşçugöl Kasabası‎ ve Haremi Linyit İşletmeleri'ne uzanmaktad‎r.

Ilgın-Argıthanı ve Çavuşçugöl çevresinde 1921-1946 yılları arasında büyüklüğü 5.2-5.5 arasında değişen üç deprem meydana gelmiştir. Kay‎ıtlara göre 1943 y‎ıl‎ında meydana gelen depremde kasabada hasar tespit edilmi‏ştir.

Uzmanlar, 1946 yılından günümüze bu büyüklüğe varan herhangi bir depremin olmamasının bu kesimdeki riski artırdığını belirtmektedirler.

Çorum, Sungurlu, Çavuşçu Köyü ile bağlantısı

Çavuşçugöl'e ilk yerleşenlerden kalabalık bir grubun sivrisinek ve sıtma salgını yüzünden yerleşim birimini terk ederek Misafirli Köyü-Dereköyü üzerinden taşınarak Çorum ili Sungurlu İlçesi civarına yerleştikleri ve Çavuşçuköy'ü kurdukları henüz kesinliği kanıtlanmamış bilgilerdendir. Bu bilgileri her iki yerleşim birimindeki ortak mevki ve yer isimleri (Karakayalar, Aldıvermezler... vb.) desteklemekte ve doğru olma ihtimalini güçlendirmektedir. Çavuşçugöl Kasabası'nda 1950-60'lı yıllarda Çorumlu Musalar (Çiçek) olarak anılan bir ailenin varlığı da dikkat çekicidir. Çiçek soyadını taşıyan aile üyeleri hala Ilgın Çavuşçugöl Kasabası'nda yaşamaktadırlar. 2000'li yıllarda Çavuşçugöllülerin girişimiyle karşılıklı ziyaretler yapılmış fakat olay çok erken tarihlerde ve kayıt dışı olarak (kayıtlarda varsa da tespit edilememiştir) gerçekleştiğinden her iki yerleşim biriminin yaşlıları da olayı tam çözememişlerdir. Konu araştırmacıların ilgisini beklemektedir.

Edinilen son bilgilere göre, Çavuşçugöl'den Çavuşçuköy'e göç olayı şöyle meydana gelmiştir. 1600'lü yıllarda yaşanan su baskını sebebiyle sıkıntıya düşen Tekkeş'in Mehmed Ilgın, Çavuşçugöl'den göç edip Sungurlu Çavuşçu Köyü mevkiine yerleşmiş ve yöreyi zamanla Çavuşçu Köyü olarak anılan bir yerleşim birimi haline getirmiştir. Tekkeşinler Cumhuriyet Dönemi'nde Soyadı Kanunu çıkınca Çavuşçulu soyadını alarak doğdukları toprakları isimlerine tescil ettirmişlerdir. Tekkeşlerin memleket sevdası içlerini öylesine bürümüştür ki arazilerine Konya, Ilgın, Çavuşçugöl'deki mevki isimlerini vermişlerdir: Karakaya, Tilkiini, Kocakoru, Höyüklü, Han Yolu (Argıthanı Yolu'na Çavuşçugöllüler Han Yolu derler.)...

KÜRÜKLER SÜLALESİ

Çorum ili Sungurlu İlçesi Çavuşçu Köyü'nde KERİKLER olarak bilinen ve aslen yörük oldukları söylenen bir aile vardır. Keriklerin Çavuşcu Köyü'nün doğusunda bulunan Yörüklü Köyü'nden ayrılarak mı yoksa direkt (Ilgın Çavuşçuköy'den?) Çorum, Sungurlu, Çavuşcu Köyü'ne mi geldikleri kesin bilinmemektedir. Bu aile mensupları GÜNDÜR soyadını almışlardır.

(KERİKLER olarak anılan aile KÜRÜKLER olabilir mi? Zira Çavuşçugöl Kasabası'nda Kürükler adıyla anılan geniş bir aile kütlesi vardır. Kürüklerin Çavuşçugöl'e, yakın zamana kadar Akşehir'e, günümüzde Tuzlukçu'ya bağlı Kundullu Köyü'nden geldikleri ailenin yaşlılarınca ifade edilmektedir. Kundullu Köyü ismini Turgutlulardan Kundul Bey'den almaktadır. Kundulluluların bu köye yakındaki Turgut Kasabası'ndan geldikleri söylenmektedir. Kundullu Köyü'nde Kürük Deresi isminde kurumuş bir su yatağı bulunmaktadır. Kürüklerin Kundullu Köyü'nde Aşık Mustafalar adıyla tanındıkları söylenmektedir.)

Söylenceler

Sarayaltı Mevkii

Yukarıda söylenceler kısmında adı geçen Sarayaltı mevkii hakkında bazı net bilgiler gün yüzüne çıkmaya başladı. Kasaba halkı, Kurugöl mevkii ile kasaba arasında kalan geniş arazide belli bir mevkiyi Sarayaltı olarak adlandırmaktadır. Söz konusu sarayın taşları sökülerek Çavuşçulularca inşaat malzemesi olarak kullanılmış olmalıdır. Son yıllarda yapılan bazı bilimsel çalışmalarda, Hititler dönemi güney tuz yolunun Tuz Gölü'nden Dereköy, Yorazlar-Navrışık (Gedikören)-Ilgın bağlantısıyla Beyşehir Gölü aşağısına (Fasıllar), oradan sahile, yani Antalya'ya ulaştığı belirlenmiştir. Araştırmacılar, henüz derinlemesine çalışmalar yapmamalarına rağmen Dereköy güzergahından gelen tuz yolunun Çavuşçugöl-Argıthan-Akşehir hattını izleyerek batıya doğru devam etmesinin mümkün ve çok makul olduğuna özellikle dikkat çekmektedirler. Bu durumda sarayın, batı tuz yolları üzerinde yer alan bir han ve Çavuşçugöl civarındaki höyüklerin de tuz yolu güzergahını belirlemek üzere Hititler Devri'nde yığılmış olması ihtimali güç kazanmaktadır.
Konu hakkında geniş bilgi için bk. A.Baldıran-G. Karauğuz-B. Söğüt, “Centre Unissant les Cultes Hittites et Romains: Fasıllar”, Folia Orientalia, Jagiellonian University, Instıtute of Oriental Philology; G. Karauğuz-O. Doğanay, “İ.Ö. II. Binden Bizans Dönemine Kadar Orta Anadolu’nun Güneyinden Akdeniz kıyılarına Doğru Uzanan Yol Ağı Üzerine Düşünceler”, Olba, X, 2004, 1-43, Levha 1-3.

Uyuz Çeşmesi

Şu anda Çavuşçu Gölü'nün suları içinde kalan fakat zaman zaman göl suyunun çekilmesiyle ortaya çıkan bir kır çeşmesi, halk arasında "Uyuz Çeşmesi" adıyla anılır. Halen hayatta olan köy sakinlerinden bazılarının anlattığına göre geçmiş dönemlerde bu çeşmenin suyuyla banyo yapan uyuz hastaları iyileşirlermiş.

Çavuşçugöl Kömür Ocağı

Çavuşçugöl Kömür Ocağı'ndan elde edilecek kömür teshin (evlerde ısınma) amaçlı yakıt olarak kullanılamayacak kalitedir. Çünkü teshin amaçlı satılabilecek kömürlerin kalori, kükürt, nem, kül ve boyut bakımından taşıması gereken değerler Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çıkartılıp yürürlüğe giren Yönetmelik ve Genelgeler ile Mahalli Çevre Kurulu tarafından yerleşim yerlerinin kirlilik derecelerine göre tespit edilmektedir.

Sondajlardan alınan numunelerin analizlerine göre üretilecek kömür, bu değerlerin bir kısmını sağlamadığından şu an için teshine kömür satışı mümkün gözükmemektedir. Ancak Ilgın Linyit İşletmeleri Müdürlüğü, resmi web sitesinde üretimden sonra yapılacak analiz ve zenginleştirme imkânlarının araştırılmasından sonra yeni bir değerlendirme yapılabileceğine yer vermektedir.

İşletme, Gölyaka (Haremi) kömürü ile Çavuşçugöl kömürünün bazı değerler açısından benzerlik gösterdiğini, kalori ve Kükürt içeriği bakımından da önemli farklılık içerdiğini ilan etmiştir. Buna göre Çavuşçugöl'den çıkarılacak kömürün kalorisi 2.000-3.500 kcal/kg; yanıcı kükürtü 2,5-7,5 arasındadır. Tüvenan (Orijinal) Çavuşçugöl kömürünün en belirgin özelliği, nem oranının yüksekliğidir. Kömür rutubetini yitirdikçe, kalorisi önemli ölçüde yükselmektedir.

Kaynakça

    Ayrıca bakınız

    Dış bağlantılar

    This article is issued from Vikipedi - version of the 1/2/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.