Öök Turan Yazıtı

Öök Turan Yazıtı veya E3 sayılı Uyuk-Turan Yazıtı^[1] VIII.-IX. yüzyıllardan kaldığı tahmin edilen, Tıva Cumhuriyeti Turan şehri dolayında Öök - Turan akarsuyu vadisine yakın bozkırda bulunmuş olan yazıttır. Orhun Yazıtları’ndan sonra yazıldığı düşünülmektedir.

Özellikler

Öök (Uyug, Uyuk, Uyk) akarsuyuna akan ırmaklardan birisi olan Turan ırmağının sağ tarafında yani Öök Bozkırı'nda bulunan bu yazıt çukolata renginde kireç taşından yapılmıştır. Taş 8 kadem, 5 pus yüksekliğinde; 1 kadem, 1 pus genişliğinde ve 11 pus kalınlığındadır^[2]. Üzerindeki yazılar her iki tarafında bulunmaktadır. Kuzeye doğru olan sathında bir hayvan sureti göze çarpmaktadır. Yazının güney tarafındaki kısmında da damgalar vardır^[3][4].

İçerik

Ön tarafı

1.Kuyda konçuyum, yazıda oğlum, sordum sizlere söyledim, doymadım. Ayrıldım. Güneşim kardeşim arkadaşım söylediğim gibi ayrıldım. 2.Altınlı okluğu belime bağladım. Gök halkıma doyamadım, sizlere cevap verdim. 3.Ben Üçin Külüğ Tirig'im. Gök elime yemlik ben^[5].

Arka tarafu

1. Altmış üç yaşımda ayrıldım. Eğük Katun yerimden ayrıldım. 2. Gök elime kızım oğlum öğey oğlum, altı bin yılkı atım 3. Hakanım Tülberi, kara halk, gülük arkadaşım, sizlerim. Er, çok er oğlan er güveğilerim, kız gelinlerim sizlere bir türlü doyamadım^[6].

Ayrıca bakınız

• Tülberler

Kaynakça

1. https://tr.pinterest.com/pin/238198267761618684/
2. http://www.bitig.org/?lang=k&mod=1&tid=2&oid=6&m=4
3. http://www.bitig.org/?lang=k&mod=1&tid=2&oid=6&m=2
4. sbedergi.ibu.edu.tr/index.php/sbedergi/article/download/663/997
5. http://www.bitig.org/?lang=k&mod=1&tid=2&oid=6&m=1
6. http://www.runiform.uni-mainz.de/wiki/Uyuk-Turan

Ek Okumalar:

• Aspelin, Johann Reinhold, Donner, Otto 1889. Inscriptions de l'Iénissei: recueillies et publiées par la Société finlandaise d'archeologie. Helsingfors: Imprimerie de la Société de littérature finnoise.
• Batmanov, Igor' Alekseevič, Kunaa, Aleksandr Čajbarovič 1963. Pamjatniki drevnetjurkskoj pis'mennosti tuvy 1. Kyzyl: Tuvinskoe knižnoe izdatel'stvo.
• Erdal, Marcel 2002. Anmerkungen zu den Jenissei-Inschriften. In Splitter aus der Gegend von Turfan. Festschrift für Peter Zieme anlässlich seines 60. Geburtstags (Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi 35), Mehmet Ölmez, Simone-Christiane Raschmann (eds), 51-73. İstanbul, Berlin: M. Ölmez.
• Kormušin, Igor' Valentinovič 1997. Tjurkskie enisejskie ėpitafii: teksty i issledovanija. Moskva: Nauka.
• Kormušin, Igor' Valentinovič 2008. Tjurkskie enisejskie ėpitafii: grammatika, tekstologija. Moskva: Nauka.
• Malov, Sergej Efimovič 1952. Enisejskaja pis'mennost' tjurkov: teksty i perevody. Moskva, Leningrad: Nauka.
• Orkun, Hüseyin Namık 1940. Eski Türk Yazıtları 3. İstanbul: Devlet Basımevi.
• Radlov, Vasilij Vasil'evič 1893. Atlas drevnostej Mongolii 2. Sanktpeterburg: Nauka.
• Radloff, Wilhelm 1895. Die alttürkischen Inschriften der Mongolei. St. Petersburg: Buchdruckerei der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften.
• Sertkaya, Osman Fikri 1995. Göktürk tarihinin meseleleri: Yenisey yazıtlarının yayınlarındaki bazı okuma ve anlamlandırmaların düzeltilmesi, yeni okuma ve anlamlandırma teklifleri. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten 1993: 67–75.
• Tekin, Talat 1964. On a Misinterpreted Word in the Old Turkic Inscriptions. Ural-Altaische Jahrbücher 35: 134–144.
• Tekin, Talat 1995. Elegest (Körtle Han) Yazıtı. Türk Dilleri Araştırmaları 5: 19–32.
• Vasil'ev, Dmitrij Dmitrievič 1983. Korpus tjurkskix runičeskix pamjatnikov bassejna Eniseja. Leningrad: Nauka.
• Yıldırım, F., Aydın, E., Alimov, R. 2013. Yenisey - Kırgızistan Yazıtları ve Irk Bitig. Ankara: BilgeSu.

Dış bağlantılar

• Türk Bitig