1 Mart 1958 İzmit deniz kazası
Üsküdar vapuru faciası ya da Körfez Faciası olarak bilinen Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en ölümcül[1] sivil deniz kazasıdır.
1 Mart 1958'de İzmit - Gölcük arasında sefer yapan Üsküdar isimli vapur, İzmit iskelesinden hareket ettikten sonra Derince yakınlarında şiddetli rüzgar sebebiyle batmıştır. Kayıplar hakkında net bir bilgi yoktur. Bazı kaynaklara göre 200-300, bazılarına göre 400-500 yolcu hayatını kaybetmiştir.
Yolcuların çoğunu İzmit Lisesi ve İzmit Sanat Okulu talebeleri oluşturuyordu. Yolcularından yalnızca 40 kişi kadarı kurtulabilmiş, diğerleri dalgaların arasında kaybolup gitmişti[2].
1950'li yıllarda Karamürsel ve Gölcük'te lise yoktu. Kara ulaşım vasıtaları da kısıtlıydı. Bu sahil ilçelerinin gençleri aynı zamanda ekonomik olan vapur yolculuğunu tercih ediyorlardı. Cumartesi günleri yarım gün eğitim verildiğinden, öğle tatiliyle birlikte öğrencilerin tamamına yakını vapura bindi.
Derince açıklarına gelindiğinde şiddetli fırtınaya yakalanan ve çoğu kısmı ahşap olan Üsküdar vapurunun kaptan köşkü uçtu. Kumandasız kalan vapur, yan yatarak battı. Bazı kayıtlarda vapurun ikiye bölündüğünden de söz edilir[3].
Gölcük'teki Donanma Komutanlığı'na ait Deniz Üssü'nden yardıma gelen denizaltı ve savaş gemileri, denize dökülen yolcuların ancak küçük bir bölümünü kurtarabildi.
Gölcük Barbaros Hayrettin Lisesi bu olayın ardından kurulmuştur.
2013 yılında yönetmen Berk Erözer tarafından 72 Numaralı Üsküdar ismi ile belgeseli çekilmiş olup, belgeselin gala gecesinde kazazedeler 58 yıl aradan sonra ilk defa bir araya gelmişlerdir.
Üsküdar vapurunun özellikleri
- 148 Gros ton, 64 Net ton
- Sipariş veren: Şirket-i Hayriye
- İmal yeri: Almanya / Elbing, F. Schichau GmbH
- Genişlik: 6,6 metre
- Uzunluk: 33,1 metre
- Su kesimi: 2,1 metre, saç
- Motor cinsi: 3 silindirli buhar makinesi
- Motor gücü: 350 HP (Beygir gücü)
- Hızı: 8 Deniz mili / Saat
- Yolcu kapasitesi: 344 kişi
- İmal tarihi: 1927
- Hizmete giriş yılı: 1927 Eylül
- Baca numarası: 72