İbn Asakir

İbn Asakir ya da İbn-i Asakir, asıl adı Ali bin el-Hasan bin Hibetullah bin Abdullah bin el-Hasan Ebu'l-Kasım ed-Dımeşki eş-Şafii (d. Eylül 1105, Şam - ö. 25 Ocak 1176, Şam), Arap tarihçi ve hadis bilgini. Devrinde daha çok hadisle iştigal etmesine, birçok hadis kitabı yazmasına ve asrının muhaddisi olarak kabul edilmesine rağmen "Tarih-i Medineti'd-Dımışk" adlı eseri dolayısıyla, sonraki zamanlarda daha çok tarihçi olarak tanınmıştır.^[1]

Şam'da uzun yıllar (1077-1261) etkin rol oynayan ve aralarında birçok hadisçi, fıkıh bilgini, tarihçi, dilci vb. yetişen koyu Sünni Beni Asakir ailesinden geliyordu. Dilbilgisi ve hadis dersleri aldı. Öğrenimini Bağdat'ta ve İran'ın çeşitli kentlerinde sürdürdü. Babası Hasan bin Hibetullah'ın ölümünden sonra hadis toplamak amacıyla çeşitli yolculuklara çıktı (Bağdat, Mekke, Medine). Şam'a döndükten bir süre sonra kentte karışıklık başgösterince yeniden geziye çıkarak Horasan, İsfahan, Maveraünnehir ve Merv'i dolaşıp Şam'a döndü (1134-1139).

Atabeg Nurettin Zengi'nin Şam'da kendisi için yaptırdığı Dârü'l-Hadis en Nûriyye'de ölümüne kadar müderrislik yaptı. Daha sonra, Şam'ı alan Salaheddin Eyyubi'nin korumasına girerek çalışmalarında ondan büyük destek gördü.

Başlıca yapıtı, kaynaklarda 80 cilt olduğu belirtilen ve tamamı günümüze ulaşmayan Tarih-i Medineti'd-Dımışk'tır. Ayrıntılı bir Şam tarihi olan yapıt, Şam'la ilişkili olup Halep ve Sayda gibi çevre kentlerde yaşayan belli başlı kişilerin yaşamöykülerini de kapsar. Yedi cildi basılan (1911-32) yapıt, Hatib Bağdadi'nin Tarih-i Bağdat adlı yapıtının planına göre yazılmıştır.

Nurettin Zengi'ye, asker sağlamak amacıyla açtığı cihadı öven ve 40 hadisten oluşan Erba'in fi'l-ictihad fi ikamet il-cihad, Eşari mezhebine övgü ve mezhebin savunması niteliğindeki Menakıbu eşariye ve Tebyinu kâzıb il-müfteri alâ Ebi'l-Hasan il Eş'ari diğer başlıca yapıtlarıdır.

Kaynakça

1. İbn Asakir ve Tarihu Dımeşk'i Üzerine, Eyüp Baş.