İrlanda'da LGBT hakları

İrlanda LGBT hakları
İrlanda'da LGBT hakları konumu  (koyu yeşil)
Eşcinsel cinsel ilişki yasal?	1993'ten beri yasal
Askerlik	Açık olarak hizmet verilebilir
Ayrımcılık korumaları	Cinsel yönelim korumaları
Birlikteliklerin tanınması	Eşcinsel evlilik
Evlat edinme	Var

İrlanda'da LGBT hakları, İrlanda sınırları içerisindeki eşcinsel bireylerin yaşam biçimidir.

İrlanda da LGBT hakları

İrlanda'da aynı cins evlilik lehine yapılan bir yürüyüş.

İrlanda'da LGBT'ler arasında evlilik ve çocuk sahibi olma hakları 2003 yılından bu yana yasal olarak tanınmıştır. LGBT evliliğin yasalaştırılmasında, İrlandalı senatör David Norris'in kampanyaları ve hükümete karşı yasalaştırılması istenen Eşcinsel evlilik önerisi için yapılan LGBT yürüyüşleri etkili olmuştur.

İrlanda'da 1993'den bu yana, rıza ve eşit yaş koşulu ile LGBT kişilere medeni birliktelik izni verilmektedir. Ülke yasalarında askerlik koşullarında eşcinsellere askerlik yapma izni de verilmektedir. Ancak İrlanda Avrupa Birliği içerisinde cinsiyet değiştirmeyi yasaklayan nadir Avrupa Birliği ülkelerinden biridir. Foy'anın sağlık belgesinde isim, doğum ve cinsiyetinin değiştirilmesi talebiyle açtığı dava reddedildi.^[1]

İrlanda vatandaşı olan Lydia Foy İngiltere'de geçirdiği ameliyatla cinsiyet değiştirmiş ancak 1990 yılında İrlanda Yüksek Mahkemesi Lydia Foy hakkında yasaları çiğnediği gerekçesiyle çocuklarının velayetini elinden alınması hükmünü verdi. Foy 1994 Mayıs'ında devam eden davada, sadece belirli zamanlarda çocuklarını görme hakkını da tümüyle yasaklandırdı. İrlanda Yüksek Mahkemesi'nin Lydia Foy hakkındaki bu kararları üzerine Foy, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmuş ve mahkeme Foy'u haklı bularak Avrupa Birliği'ne üye ülkeler içerisinde ilkkez üye bir devleti haksız bularak kararı temyiz etmiştir.

Geçmişteki İrlanda hükümetlerinin girişimleriyle LGBT ve diğer bireylere karşı cinsel ayrımın önlenmesi amacıyla İstihdam Eşitliği Yasası (1998) ve Eşit Statü Yasası (2000) çıkarılmıştır.

Hukuk

1989 yılında dönemin hükümetinin önerisi ve girişimiyle İrlanda'da Yasağı Teşvik ve Nefret Yasası çıkarılmış ve bu yasayla ayrımcı cinsel uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanmıştır.^[2]

İrlanda'da cinsel yönelim temelinde ayrımcılığı önlemek amacıyla, 1998'de İstihdamda Eşitlik Yasası,^[3][4] kabul edilmiştir. Bu yasa ile birlikte istihdam, mesleki eğitim, reklam, toplu sözleşmeler de LGBT bireylere engel ayrımcılık, mal ve hizmetlerin bu ayrımcılıktan ötürü sağlanmaması ve diğer kamuya açık fırsatların verilmemesi gibi ayrımcı uygulamaların önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Ancak İrlanda yasası bölüm 37'de İstihdamda Eşitlik Yasası dini kuruluşlar, sağlık kurumları veya eğitim kurumları gibi kamu kurumlarına istihdam gerekçesiyle muafiyet izin verir. İrlandalı bazı kongre sendikaları ve grupları, ayrıca; İrlanda Ulusal Öğretmenler Örgütü ve İrlanda İşçi Partisi bazı kamu kuruluşlarına muafiyet hakkı veren 37. maddenin kaldırılması için girişimlerde bulunmuşlardır.

Kültür

Cork^[5], Dublin^[6], Galway^[7], Limerick^[8], Waterford^[9] ve Sligo^[10] kentlerinde LGBT onur yürüyüşleri yer alır. Sligo, bir onur yürüyüşünü sunan dünyanın en küçük kentidir.^[11]

Performans sanatları bakımından 1992'den beri Dublin'de yıllık bazda sunulan Dublin Lezbiyen ve Gay Film Festivali ("GAZE")^[12] ve her sene, Mayıs'ın ilk iki haftasında sunulan Dublin Gay Tiyatro Festivali^[13] gibi eşcinsel kitlesine uygun festivaller yer alır. Mr Gay Ireland gibi eşcinsellere yönelik güzellik yarışmaları da yer alır.^[14]

Kaynakça

1. Doğum belgesi üzerinde Cinsiyet değiştirmek istedi (İngilizce) İrlandalı Times. 13 Nisan 2010 tarihinde erişildi.
2. İrlanda Yasaları'nda Yasağı Teşvik Nefret Yasası, 1989 (İngilizce)
3. İstihdamda Eşitlik Yasası 15 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir. (İngilizce)
4. Eşit Statü Yasası 15 Nisan 2010 tarihinde erişilmiştir. (İngilizce)
5. "Cork LGBT Pride" (İngilizce). Cork Pride. 30 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160130134940/http://www.corkpride.com:80/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
6. "Dublin LGBTQ Pride Festival" (İngilizce). Dublin LGBTQ Pride. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304134831/http://dublinpride.org/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
7. "Galway Gay Pride - as voted for by Galway Gay Community" (İngilizce). Galway Gay Pride. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160401015048/http://www.galwaycommunitypride.com/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
8. "Gay in Limerick" (İngilizce). Gay in Limerick. 1 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150801151912/http://gayinlimerick.com/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
9. "Waterford Pride 2009" (İngilizce). Waterford Today. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306133118/http://waterford-today.ie/index.php?id=6512&option=com_content&task=view. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
10. "North West Pride Ireland" (İngilizce). Northwest Pride Ireland. 16 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140216162020/http://nwprideireland.com:80/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
11. Geen, Jessica (10 Ağustos 2009). "Irish village hosts 'world's smallest gay Pride'" (İngilizce). Pink News. 18 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090918041023/http://www.pinknews.co.uk:80/news/articles/2005-13611.html. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
12. "About GAZE Film Festival" (İngilizce). GAZE Dublin Lezbiyen ve Gay Film Festivali. 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120803001057/http://gaze.ie:80/about.aspx. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
13. "Dublin Gay Theatre Festival" (İngilizce). Dublin Gay Theatre Festival. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160812075527/http://www.gaytheatre.ie/. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 
14. "Profiles: mrgayireland" (İngilizce). QueerID. http://www.queerid.com/mrgayireland. Erişim tarihi: 15 Nisan 2010. 

Dış bağlantılar

• AİHM bildirisi
• http://www.glue.ie
• Norris v. AG (22 Nisan 1983) IR - Eşcinsellik suçtur kararını onaylayan yasa (İngilizce)