İstanbul Kadınlar Basketbol Ligi
İstanbul Kadınlar Basketbol Ligi 1955-1980 arasında kadınlar basketbolda İstanbul şampiyonunu ve Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi kurulana kadar Türkiye Kadınlar Basketbol Şampiyonası'na katılacak İstanbul takımlarını belirlemek için yapılan spor organizasyonu.
Ligin başlangıcı
Türkiye'de kadın basketbolundaki mücadele 1950'li yılların ilk yarısında önce Fenerbahçe, Galatasaray, Modaspor ve İstanbul Üniversitesi, sonrasında Beşiktaş, Modaspor ve Kadıköyspor'un liselerle anlaşmalı olarak kız basketbol takımlarını kurmalarıyla başlamıştır.
Çamlıca Kız Lisesi, Erenköy Kız Lisesi ve İstanbul Kız Lisesi ve Kandilli Lisesi'ndeki potansiyeli değerlendiren bu takımlardan Fenerbahçe ve Galatasaray 1955 yılında başlayan İstanbul Ligi'nde iki maçtan oluşan final müsabakalarını oynadılar. 29 Nisan 1955 tarihindeki ilk ayakta Galatasaray Fenerbahçe'yi 20-19 yenerken sarı kırmızılı takımda Ayda 6, Perihan 5, Akgül 4, Hatice 4 ve Güler 1 sayıyla; sarı-lacivertli takımda ise İnci Önen 6, Deniz Aydıncı 5, Güneş Çapa 4, Ayten Salih 2 ve Seta Yaycıoğlu 2 sayıyla oynadılar[1]. 7 Mayıs 1955 tarihinde İTÜ Salonu'nda oynanan rövanş maçında rakibini 22-17 mağlup eden Fenerbahçe İstanbul Ligi'nin ilk şampiyonu oldu. Sarı-lacivertli takımda Deniz Aydıncı 8, Ayten Salih 7, Süeda Özçiçekçi, 4, Seta Yaycıoğlu 2 ve İnci Önen 1 sayı üretirken, sarı kırmızılı takımda Perihan 7, Ayda 4, Vecihe, Güler ve Akgül de 2'şer sayı kaydettiler [2].
Ligin seyri
1954-55 sezonunda başlayan İstanbul Kızlar Basketbol Ligi, zaman zaman dört takımın bulunmasında zorluklarla karşılaşılsa da, 1979-80 sezonuna kadar kesintisiz devam etti. 1980-81 sezonunda Türkiye Kadınlar Basketbol Ligi'nin kurulmasıyla İstanbul Kızlar Basketbol Ligi'nin başa güreşen takımları bu lige dahil edildiler ve İstanbul Ligi artık Türkiye Ligi'ne yükselecek takımların mücadele ettiği Terfi Müsabakalarına katılacak takımların belirlendiği spor organizasyonuna (bir anlamda 2. Lige) dönüştü.
İstanbul Basketbol Kızlar Ligi'nde 1960-69 arasında şampiyonluğu kimseye kaptırmayan İstanbul Üniversitesi 10 şampiyonlukla en çok birincilik kazanan takım oldu. 1968'de 12 yıl aradan sonra tekrar kurduğu takımla Fehmi Sadıkoğlu'nun antrenörlüğünde 1969-70 sezonunda sarı-yeşilli takımın 10 yıllık hegemonyasını sonlandıran Beşiktaş 8 şampiyonlukla ikinci sırayı tuttu. Fenerbahçe ise ilk 5 yılda İstanbul Ligi'nin rakipsiz hâkimiyken, 1959-60 sezonundan takımı dağıttığı 1968 yılına kadar 9 sezonda 8 ikincilik aldı. 1963-64, 1965-66 ve 1966-67 sezonlarında İÜSBK'yı mağlup etmesine rağmen rövanşları kaybederek ikincilikte kalan sarı lacivertliler 1979-80'de tekrar lige döndülerse de 10 maçta sadece Galatasaray'ı 2 maçta da yenmek suretiyle 6 takımlı son İstanbul Ligi'nde 5. sırayı aldılar. Beşiktaş'ın üstünlük kurduğu dönemde ise siyah-beyazlı hegemonyayı kıran takım İstanbulspor oldu. Sarı-siyahlı takım 1975-76, 1977-78 ve 1978-79'da olmak üzere üç şampiyonluk kazandı.
İstanbul takımları, Türkiye'de diğer spor branşlarının gelişim sürecinin aksine, kadın basketbolunda üstünlüğü henüz ilk yıllarda Ankara takımlarına kaptırdılar. Türkiye Kızlar Basketbol Şampiyonası'nda Fenerbahçe'nin 1956, 1957 ve 1958 ile İÜSBK'nın 1961 ve 1962 yılındaki şampiyonlukları haricinde İstanbul'un şampiyon takımları Ankara takımlarının gerisinde kaldılar.
Şampiyonlar
1955'te kuruluşundan 1979-80 sezonuna kadar İstanbul Ligi'nin şampiyonları ve ikincileri aşağıdaki listede sunulmuştur:
| Sezon | Şampiyon | İkinci |
|---|---|---|
| 1954-55 | Fenerbahçe | Galatasaray |
| 1955-56 | Fenerbahçe | Galatasaray |
| 1956-57 | Fenerbahçe | İÜSBK |
| 1957-58 | Fenerbahçe | İÜSBK |
| 1958-59 | Fenerbahçe | PTT |
| 1959-60 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1960-61 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1961-62 | İÜSBK | Rasimpaşa |
| 1962-63 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1963-64 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1964-65 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1965-66 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1966-67 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1967-68 | İÜSBK | Fenerbahçe |
| 1968-69 | İÜSBK | Beşiktaş |
| 1969-70 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1970-71 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1971-72 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1972-73 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1973-74 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1974-75 | Beşiktaş | İÜSBK |
| 1975-76 | İstanbulspor | İÜSBK |
| 1976-77 | Beşiktaş | Galatasaray |
| 1977-78 | İstanbulspor | Beşiktaş |
| 1978-79 | İstanbulspor | Beşiktaş |
| 1979-80 | Beşiktaş | İstanbulspor |
Tüm Şampiyonlar
| Takım | Şampiyonluk |
|---|---|
| İÜSBK | 10 |
| Beşiktaş | 8 |
| Fenerbahçe | 5 |
| İstanbulspor | 3 |