İzak Babel
İzak (Isaak) Emmanuiloviç Babel (d. 13 Temmuz (Jülyen 30 Haziran) 1894, Odessa (Moldovanka) - ö. 27 Ocak 1940, Moskova), Sovyet-Rus yazar.
Konularını genellikle savaştan ve Odessa Yahudilerinin yaşantılarından alan Babel, Sovyetler Birliği'nin kuruluş döneminde yenilikçi bir yazar olarak tanınmış, 1930'ların başında büyük bir üne kavuşmuştur.
1894 yılında Odessa'ya bağlı küçük bir kasaba olan Moldovanka'da Dünyaya geldi. Yoksul düşmüş bir Yahudi ailesindendi. Babel Rusça, Ukraynaca, Fransızca ve Yidiş dili (Dünyadaki aşkenazlar tarafından kullanılan Yahudi dili) ile ilgilenmiştir. 1911 yılında Ticaret Lisesini bitiren Babel Kiev Ticaret Enstitüsü'ne girmiştir. İlk kısa öyküsü olan ‘Eski Şloyme’ Огни dergisinde 1917 yılında yayımlanmıştır.
Üniversite yıllarında evlenecek olduğu zengin iş adamının kızı Evgeniya Borisovna ile tanışmıştır. Babel 1916 yılında Petrograd’a yerleşmek istemiştir. Fakat Yasalar Yahudilerin orada yerleşip iş kurmalarına izin vermemektedir. (O yıllarda yasalar sadece okumaya izin veriyordu.) Bunun üzerine Petrograd Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi. O dönemlerde Fransız öykü yazarları Gustav Flaubert ve Guy de Maupassant’a karşı çok büyük bir hayranlık duyar. Yazarın ilk dönem öyküleri olarak adlandırılan bütün eserlerinde, romantizmin temel taşı olan acı ve hüzün açık bir şekilde varlığını hissettirir. Bu hüzün ve acı, bir Yahudi olarak toplum içerisinde, ırkının çektiği acılardan nasibini almış, dönem Rusya’sı içerisinde de yaşanan sıkıntıların tadına bakmış bir yazar olmasından kaynaklanır.
Babel'in, Maksim Gorki’nin savunduğu realizm akımına girmesi sonraki dönemlerde gerçekleşir.
Aynı yıl Maksim Gorki ile tanışan Babel Letopis dergisinde ‘Elya İsaakoviç ve Margarita Prokofyevna’ ve ‘Anne, Rimma ve Alla’ hikayelerini yayınlattı. Yazdıklarının uygunsuz içerikler bulunması sebebiyle yargılandı.
Öykülerinin duyarlılığında, karamsarlığında etkisini gösteren bir suçlanma ve yargılanma ortamında büyüdü. Sonradan Odesskiye Rasskazi (Odessa Masalları) adlı kitabında yer alan ilk yapıtları, 1916'da Petersburg'da Maksim Gorki'nin yayımladığı aylık bir dergide basıldı; ama Çar'ın sansürcüleri bunları kaba ve müstehcen buldu. Gorki genç yazarın veciz ve doğalcı üslubunu övdü ve "Dünyayı görmesini" öğütledi.
Buna uyan Babel, Devrim ve İç Savaş sırasında Kızıl Ordu'da çeşitli görevlerde bulundu; Kazak 1. Süvari Ordusu'nda savaştı ve siyasi poliste görev aldı. (Babel'in kızı bunu yadsımaktadır). Belki de en önemli deneyimini, Sovyet-Polonya Savaşı'ndaki askerliği sırasında edindi. Kızıl Ordu'da muhabir olarak görev alıp, yaşananları açıkça tüm aydınlığı ile bir ayna gibi yansıtmıştır. Bu savaşın sonucunda Konarmiya (1926; Kızıl Süvariler, 1968, 1977) olarak bilinen bir grup öykü ortaya çıktı. Bu öyküler, her şeyi naif bir kesinlikle ve güçlü betimlemelerle anlatan, deneyimsiz, genç bir Yahudi aydınının gözünden savaşın farklı yönlerini ortaya koyar. Genellikle anlamsız bir acımasızlığın egemen olduğu bu öykülerde, yalnızca imgelemde bile olsa sevinç ve mutluluğun da var olduğu bir yere olan inanç sürdürülmektedir.
Odesa Masalları 1923-1924'te ayrı ayrı öyküler halinde, 1931'de de kitap olarak basıldı. 1926'da Kızıl Süvariler adlı kitabı yayımlandı. Bunları diğer hikayeler, senaryolar ve oyunlar (Zakat (1928) ve Mariya (1935)) izledi.
1930'ların başında ülkesinde ünü oldukça büyüktü, ama Stalinci kültürel düzenlemenin yoğunlaştığı dönemde resmi eleştirmenler onun yapıtlarının devletin onayladığı edebi öğretiye uyup uymadığını sorgulamaya başladılar. 1934'de ise, kendini, alaycı bir dille, <<susma sanatının ustası>> olarak niteleyen Babel, 1935'ten sonra ülkesinde suskunluk ve belirsizlik içinde yaşadı. SSCB'de basılan son yapıtı, 1936'da ölen Gorki için 1938'de yazdığı kısa bir övgüdür.
Babel Sovyet gizli polisi NKVD tarafından 1939 baharında tutuklandı, 1940'ta Sibirya'da bir cezaevinde öldü.[1] Stalin'in ölümünden sonra, 1954 yılında mahkeme tarafından aklandı, itibarı iade edilen Babel'in öyküleri yeniden basıldı.