Şibam
| Şibam* | |
|---|---|
| UNESCO Dünya Mirası | |
 | |
| Ülke |  Yemen |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | iii, iv, vi |
| Referans | 192 |
| Bölge** | Arap ülkeleri |
| Tescil bilgisi | |
| Tescil | 1982 (6. Oturum) |
| * Dünya Mirası resmî listesi. ** UNESCO resmî sınıflandırması. | |
Şibam (Arapça: شبام, çoğu zaman Şibam Hadramut olarak da anılır) Yemen'de bulunan 7 bin nüfuslu bir kasabadır. Şehrin adına ilk kez MS 3. yüzyıla tarihlenen belgelerde rastlanmıştır.[1] Kasaba, geçmişte Hadramut Krallığı'nın başkentiydi.
UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan kasaba, ününü kendine özgü mimari dokusuna borçludur. Şibam'da bulunan tüm yapılar kerpiçten yapılmıştır ve bunlardan 500 kadarı yüksekliği 5 ilâ 11 kat arasında değişen çok katlı evlerdir.[2] Çok katlı yapıların pek çoğunda, her katta bir ya da iki daire yer alır.[3] Çoğu bitişik nizamda inşa edilen ve evler arasında sokak olarak 1-2 metrelik geçitlerin bırakıldığı şehrin mimari yapısı, bedevi saldırılarından korunmak için bu şekilde geliştirilmiştir. Şibam'ın yaklaşık olarak 1700 yıllık bir şehir olduğu sanılmakla birlikte, şehirde bulunan yapıların çoğu 16. yüzyıldan kalmadır. Kerpicin dayanıksızlığı nedeniyle çabuk yıpranan evler yüzyıllar boyunca pek çok onarım ve yıkım da görmüştür.
Şibam batılı kaynaklarda çoğu zaman "en eski gökdelenler şehri" ya da "çölün Manhattan'ı" olarak anılır. Şehir, kent planlamacılığının en eski ve en iyi uygulandığı yerlerden biridir.[4] Dünyadaki en yüksek kerpiç binalar, 30 metreyi aşan yükseklikleriyle Şibam'da bulunmaktadırlar. Bu yapılar dünyada apartman tarzı yapıların ilk örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.[5] Kerpiç yapıların dış cephelerine yağmur ve rüzgârlardan zarar görmemesi için kalın bir mantolama işlemi uygulanır ve cephelerin belirli aralıklarla elden geçirilmesi gerekir.
Şehrin yakınlarında bulunan Tarim kasabası da Hadramut Vadisi'ndeki en uzun yapıya ev sahipliği yapar. El-Minder Camii'nin yaklaşık 53 metre uzunluğundaki kerpiç minaresi bölgenin ve Güney Arap Yarımadası'nın en yüksek minaresidir.[3][6]
Şibam'da tehlikeler
Şehir 2008 yılındaki yoğun yağışlar nedeniyle bir sel felaketi geçirdi.[7] Şehirde bulunan çoğu binanın temeli sel suları nedeniyle hasar gördü ve bu yüzden pek çok bina çöktü.[8] 2009 yılında El Kaide'nin şehri ziyaret eden turistlere yönelik gerçekleştirdiği bombalı saldırı 6 kişinin ölümü, 4 kişinin yaralanması ile sonuçlandı.[9][10]
Kaynaklar
- ↑
- ↑ Helfritz, Hans (April 1937), "Land without shade", Journal of the Royal Central Asian Society 24 (2): 201–16
- 1 2 Pamela Jerome, Giacomo Chiari, Caterina Borelli (1999), "The Architecture of Mud: Construction and Repair Technology in the Hadhramaut Region of", APT Bulletin 30 (2-3): 39–48 [44], DOI:10.2307/1504639
- ↑ Old Walled City of Shibam, UNESCO World Heritage Centre
- ↑ Shipman, J. G. T. (June 1984), "The Hadhramaut", Asian Affairs 15 (2): 154–62, DOI:10.1080/03068378408730145
- ↑ p. 9, The Shadow Factory: The Ultra-Secret NSA from 9/11 to the Eavesdropping on America, James Bamford, Random House, Inc., 2009, ISBN 0-307-27939-1.
- ↑ "Death Toll Mounts In Tropical Storm". CBS 13. 2008-10-26. http://cbs13.com/national/Death.Toll.Mounts.2.848789.html. Erişim tarihi: 2008-10-26.
- ↑ "Historic Town of Shibam Hadramout Escapes Flooding Largely Unscathed". ITN Source. November 3, 2008. http://www.itnsource.com/shotlist//RTV/2008/11/03/RTV3319008/?s=floods.
- ↑ "Al Qaeda blamed for Yemen attack". CNN. 2009-03-16. http://www.cnn.com/2009/WORLD/meast/03/16/yemen.bombing.alqaeda/index.html. Erişim tarihi: 2009-04-26.
- ↑ "Al-Qaeda in Yemen:Political, Social and Security Dimensions". Yemen Post. 2009-04-12. http://yemenpost.net/Detail123456789.aspx?ID=3&SubID=542&MainCat=5. Erişim tarihi: 2009-04-26.
Dış bağlantılar
- (İngilizce) Shibamonline.net
- (İngilizce) Shibam on archnet.org
- (İngilizce) World Heritage Site
- (İngilizce) Travel Adventures
- (İngilizce) Shibam Urban Development Project
Koordinatlar: 15°55′K 48°37′D / 15.917°K 48.617°D