Aksum
| Aksum* | |
|---|---|
| UNESCO Dünya Mirası | |
 | |
| Ülke |  Etiyopya |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, iv |
| Referans | 15[1] |
| Bölge** | Afrika |
| Tescil bilgisi | |
| Tescil | 1980 (4. Oturum) |
| * Dünya Mirası resmî listesi. ** UNESCO resmî sınıflandırması. | |
Aksum, batı Etiyopya'da bulunan bir şehir. Tigray'ın Mehakelegnaw Bölgesi'nde, Adwa dağlarının yamaçlarında bulunan şehrin enlemi ve boylamı 'dir. İsa'nın doğumundan sonra ortaya çıkan ve 7. yüzyıldan sonra bilinmeyen sebeplerden dolayı, büyük bir olasılıkla Etiyopya İmparatorluğu'nun iktidarı ülke merkezine taşımasından sonra, çöküş gösteren Aksum Krallığı'nın merkezi olmuştur.[2]
Merkezi İstatistik Teşkilatı'nın verdiği rakamlara göre, 2005 yılında Aksum'un nüfusu yaklaşık 47,320'dir (20,774'ü erkek ve 21,898'i kadındır).[3] Şehirde yaşayanların yüzde yetmişbeşi Etiyopya Ortodoks Tewahedo Kilisesi'nin üyesidir. Nüfusun geri kalanı Sünni Müslümanlar ve P'ent'aylardan (Protestan ve diğer Ortodoks olmayan Hristiyanlardan) oluşur.
Aksum'a hizmet eden bir havaalanı vardır.
Şehrin tarihsel değer taşıyan arkeolojik kısımları 1980 yılında UNESCO tarafından Dünya Miraslarına alınmıştır.
Aksum Krallığı ve Etiyopya Kilisesi
Aksum Krallığının kendine özgü yazılı dili (Ge'ez) ve dev dikili taşlardan oluşan farklı bir mimarisi vardı. Bu taşların en eskisi (ufak olmasına rağmen) MÖ 5,000 ve 2,000 yılları arasında inşa edilmiştir.[4] Krallığın yükselişi Kral Ezana'nın hükümdarlığı sırasında gerçekleşmiştir. Kral Ezana 4. yüzyılda vaftiz edildikten sonra Abreha ismini almıştır ve Hristiyanlığı Krallığın resmi dini ilan etmiştir.[5]
Etiyopya Ortodoks Tewahedo Kilisesinin inançlarına göre Aksum'da bulunan Siyon'lu Meryem Ana Kilisesi, Musa'ya Tanrı tarafından verilen ve üzerinde On Emir'in yazıldığı iki taş tablete ev sahipliği yapmaktadır.[6] Etiyopya kralları yüzlerce sene bu kilisede taçlarını alıp tahta oturdular. Fasilides'in hükümdarlığında kaldırılan bu gelenek IV. Yohannes döneminde tekrar uygulandı ve imparatorluğun sonuna kadar sürdürüldü. Etiyopya'nın en kutsal şehri sayılan Aksum hac yolculuğuna çıkanların uğradığı önemli bir yerdir.[6] Önemli dini festivalleri 7 Ocak'ta kutlanan T'imk'et Festivali (batı Hristiyanlığında Epifani olarak bilinir) ve Kasım aylarının sonunda kutlanan Meryem Siyon Festivali'dir.
24 metre uzunluğunda olan 1700 senelik Aksum Dikilitaşı, 1937 yılında İtalyan askerler tarafından üç parçaya bölünüp Roma'ya gemi yoluyla gönderildi. Bu dikilitaş Aksum Krallığı'nın en yüksek döneminde gelişen mühendisliğin en güzel örneği sayılır. Senelerce iki ülke arasında gerginlik yaratan dikilitaş, Nisan 2005'te Etiyopya'ya geri gönderdi. 2006 yılında yeniden inşa edilmesi planlanıyor ve devlet bu konuda UNESCO'dan maddi destek alacaktır.[7]
Aksum ve İslam
Aksum'un İslam'la olan bağları çok eski zamanlara dayanır. İbn Hişam'ın anlatımlarına göre, Muhammed Kureyş aşiretinden çektiği zulmün karşısında, aralarında kızı Rukiye ve eşi Osman bin Affan'ın da bulunduğu ufak bir topluluğu Aksum'a yolladı. Aksum kralı Aşama ibn Abjar topluluğa sığınak verdi ve Kuraiş aşretinin topluluğu Arabistan'a geri gönderme taleplerini reddetti. Topluluğun bir kısmı Hicret'in altıncı yılına kadar Arabistan'a geri dönmedi ve bunlardan bazıları Etiyopya'nın Negaş bölgesine yerleşti.
Gezilecek yerler
- Kuzey Dikilitaş Parkı - en fazla sayıda dikilitaşın bulunduğu alan
- Büyük Dikilitaş - 33 metre uzunluğunda, inşa sırasında kırıldığı tahmin ediliyor
- Kral Ezana'nın Dikilitaşı - 24 metre uzunluğunda, ayakta duran en uzun dikilitaş
- Siyon'lu Meryem Ana Kilisesi - 1665 yılında inşa edilen kilise, yerli inançlara göre üzerinde On Emir'in yazıldığı iki taş tablete ev sahipliği yapmaktadır
- Ezana Taşı - üzerinde Sabaean, Ge'ez ve Antik Yunanca dillerinde yazılar bulunan, Rozeta Taşı'na benzer taş
- Kral Bazen'in Kabri - şehirde bulunan en eski megalit
- Kraliçe Şeba'nın Hamamı - aslı bir sarnıçtır (yağmur suyu biriktiren yer altı su haznesi)
- Abba Pentalewon ve Abba Liqanos manastırları
- 4. yüzyıl Ta'akha Maryam
- 6. yüzyıl Dungur sarayları
- Gobedra Dişi Aslanı taş resimleri
- Yerli efsanelere göre Aksum Saba Melikesi Belkıs'ın şehridir
Kardeş şehirler
Notlar
- ↑ http://whc.unesco.org/en/list/15
- ↑ G. Mokhtar, UNESCO General History of Africa, Vol. II, Abridged Edition (Berkeley: University of California Press, 1990), pp. 215-35. ISBN 0-85255-092-8.
- ↑ CSA 2005 National Statistics, Table B.4
- ↑ Herausgegeben von Uhlig, Siegbert, Encyclopaedia Aethiopica: D-Ha (Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2005), p. 871.
- ↑ J. D. Fage, A History of Africa (London: Routledge, 2001)". pp. 53-54. ISBN 0-415-25248-2.
- 1 2 Hodd, Mike, Footprint East Africa Handbook (New York: Footprint Travel Guides, 2002), p. 859. ISBN 1-900949-65-2.
- ↑ Hoffman, Barbara T., Art and Cultural Heritage (Cambridge: University Press, 2005), p. 5. ISBN 0-521-85764-3.