Alalia Deniz Savaşı
| Alalia Deniz Savaşı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Etrüskler ve Kartaca | Yunan Fokaia'lılar ve Alalia Kolonileri | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 120 Gemi | 60 Pentekontera | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Ağır kayıplar | 40 Pentekontera | ||||||||
Alalia Deniz Savaşı, Milattan önce 540-535 yılları arasında Etrüskler ve Kartaca'nın Fokaia ve Alalia Kolonilerine karşı yaptığı deniz savaşıdır. Savaş sonucunda iki taraf da ağır kayıplar vermiştir.
Phokaialılar gittikleri yerde bulunan Etrüsklerle ticaret yaparak İtalya’nın batı sahilinin uç noktasına ulaştılar, sonra Fransa’nın güney sahili boyunca yollarına devam ettiler. En önemli yerleşmeleri 600 civarında kurdukları Massilia’ydı (bugün Marsilya), fakat aynı zamanda Emporio’da (modem Ampurias) da bir koloni kurarak Güney İspanya sahiline sokuldular. Onların münasebetsizce işe karışmaları hem Etrüskleri hem de Fenikelileri kuşkulandırdı. Kentlerinin yönetimi Persler tarafından ele geçirildikten sonra, 540 civarında batıya doğru Phokaialı yeni bir yerleşimci dalgası oldu. Korsika adasındaki Alalia’da yeni bir koloni kuruldu; bunun üzerine Phokaialılar, Etrüskleri görmezden geldiler. Etrüskler, ticareti yitirmiş olmanın öfkesiyle Phokaialıları Alalia’dan sürmek üzere Fenikelilerle birleştiler. Aralarında ileri düzeyde uyuşmazlıkların olduğuna dair kayıtlar vardır ve 500’e gelindiğinde, Yunanlar, Etrüskler ve Fenikeliler Batı Akdeniz’deki birbirinden ayrı etki alanlarını takviye ediyorlardı. Büyük olasılıkla, geleneksel güzergâhların Fenikeliler tarafından engellenmesi, en sonunda Yunanları Adriyatik sahilinde kuzeye doğru ticaret yapma cesareti verdi.[1]
Kıyı boyunca gelişen Etrüsk üstünlüğü, MÖ 550 civarında Pers yayılmasından kaçan yeni bir Yunan göç dalgası yüzünden tehdit altına girdi. Korsika’nın doğusundaki Alalia’da bulunan Phokaia kolonisi özellikle tehlikeliydi. MÖ 540’da Etrüskler, Fenikelilerin de desteğiyle Phokaialılan denizde yenerek onları yerleşmeyi terk etmek zorunda bıraktılar, fakat Phokaialılar aynı zamanda Güney Fransa’ya da yerleşmiş olduklarından, Etrüsk ticaretinin önünü bu kez oradan kestiler. Bu arada, Kartacalılar (Kartaca’yı kuran ve bu kenti sonraki kolonileştirme çabalarında bir sıçrama tahtası olarak kullanan Fenikeliler), Sardinya’daki ve Sicilya’nın batı sahilindeki konumlarını sağlamlaştırmış ve giderek Etrüskleri denizden çıkmaya zorlamışlardı.[2]
Kartaca en çok kuzey-batı bölgesiyle ticaret yapıyordu ve Sicilya-italya, Galya ve ispanya'daki Yunan kolonilerinin gelişmesini önlemek için elinden geleni yapmış, denizcilikte pek usta olan Etrüsklerle birleşerek Yunan'lara karşı koymaktan çekinmemiştir. MÖ 550’lerde Po Ovası’ndan Campania’ya kadar en geniş yayılma alanlarına ulaşan Etrüskler, Alalia Deniz Muharebesi’nde Kartacalılar’la birlikte Hellenler’i yenmişler ve Batı Akdeniz bölgesinin egemenliğini Kartaca ile paylaşmışlardır.[3] Alalia deniz savaşından sonra Kartaca, Kuzey Afrika batı Sicilya, Sardunya ve ve hatta güney İspanya'da üsler kurmuş ve bu suretle Yunanlara batı yolunu kapamıştır. Yunanlar ise bu tehlike karşısında birleşeceklerine, birbirleri ile çatışmaya devam etmişlerdir. Yalnızca Kartaca'lılar taarruza geçtiklerinde, Yunan şehirleri ordularının sevk ve idaresini geniş yetkili bir askeri diktatorün eline bırakmıştır.[4]
Dipnot
- ↑ Charles Freeman, Mısır, Yunan ve Roma - Antik Akdeniz Uygarlıkları, Dost yayınevi, 2003, S.129.
- ↑ Charles Freeman, Mısır, Yunan ve Roma - Antik Akdeniz Uygarlıkları, Dost yayınevi, 2003, S.355.
- ↑ Bülent İplikçioğlu, Helen ve Roma tarihinin ana hatları, Arkeoloji ve sanat yayınları, s.63.
- ↑ Friedrich Williams, Ege Medeniyetleri Tarihi (mitolojik dönem sonrası), düşünen adam yayınları, 1993, S. 149