Alankova

Alankova (Moğolca: Алунгоо, Buryatça: Алан-гуа, Rusça: Алан-гоа, Azerice: Alanqova) - Türk/Moğol mitolojisinde özellikle Moğolların soyundan geldiklerine inandıkları ana. Alanguva, Alanhova, Alangova da denir.

Özellikleri

Ayışığından hamile kalmıştır. Gece çadırının penceresinden içeriye parlak bir ay girmiş gebe bırakmıştır.[1] Buyan Han’ın kızıdır. Babasının 41. kızıdır. Annesini eğer kız doğurursa öldürmekle tehdit eden babasından[2] korunmak için erkek kılığına sokulmuş ve öyle yetiştirilmiştir. Çok güçlüdür. Oğlunun adı Buzancar’dır. Babasından korktukları için hamile kızı annesi bir sala koyup ırmağa bırakır. Çocuğu ırmağa bırakma motifi, Sümer ve Ortadoğu efsanelerinde de mevcuttur. Ancak burada ırmağa bırakılan çocuk değil, hamile kadının kendisidir. Tek gözü olan Duva adlı biri tarafından bulunan kız bu adamla evlenir. Bu adamdan da 12 oğlu olur. Kardeşlerinin ilk oğlunu öldürmesinden korkan annesi Buzancar’ı ırmağın kenarına götürüp suyu izlemesini ve dedesinin yurduna dönmesini öğütler.[3] O da böyle yaparak yurduna geri döner ve daha sonra ilerleyen yıllarda Kağan olur.

Ziya Gökalp, Türk Töresi adlı eserinde Şecere-i Türkiyye'ye dayanarak "Alangova" menkıbesi hakkında şu bilgiyi verir: “Alangova adlı bir melikenin çadırına, gökten yeşil gözlü bir ilâh iner. Alangova bundan gebe kalır. Kayı sülâlesi bunun iki oğlundan ürer.” Ziya Gökalp'ın bu manzumeyi yazarken "Şecere-i Terakime" den de yararlandığı görülmektedir.[4]

Etimoloji

(Al) kökünden gelir. Alan (Alun) ve Guva (Gova/Kuba) sözcüklerinin birleşmiş biçimidir. Moğolca kökenli bir sözcüktür. Guva geyik demektir,[5] ayrıca güzellik anlamı da vardır. Alan sözcüğü ışık, nur manalarına geldiği gibi ormanlık araziyi belirtir. Işığın Geyiği veya Işık Güzeli gibi bir çeviri yaklaşık olarak anlamını ifade edebilir. Ala (karışık renkli) sözcüğüyle de bağlantılıdır.

Dipnotlar

  1. ↑ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 43)
  2. ↑ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 413)
  3. ↑ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)
  4. ↑ Türk Töresi, Ziya Gökalp, s. 75
  5. ↑ Türkçe İnsan Adları, Orhan Güdül Kutalmış ("Alanguva")

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 5/4/2014. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.