Amadeus (oyun)
Bu maddede yer alan bilgiler belli bir bölgenin bakış açısından ele alınmıştır ve içeriğinin fazla yerel olduğu düşünülmektedir. Maddenin evrenselleştirilmesi ve uygun hâle getirilmesi için lütfen tartışmaya katılınız. |
Amadeus | |
---|---|
İngiliz oyun yazarı Peter Shaffer’in 1979 tarihli oyunu "Amadeus"un İngiltere'de basılmış tiyatro afişlerinden biri. | |
Yazar | Peter Shaffer |
İlk gösterim | 1979 |
İlk gösterildiği yer | Royal National Theatre |
Ülke | İngiltere |
Orijinal dil | İngilizce |
IBDB profili |
Peter Shaffer’in 1979'da yazdığı “Amadeus”u, Mozart 1983-1984 sezonundan Türkiye'de ilk sahnelenişininden tam yirmi üç yıl sonra, gene bir İstanbul Devlet Tiyatrosu büyük projesi olarak 15. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’nde, sahnelenmiştir. 'Amadeus', 1980'de Broadway'de oynandığında da en iyi oyun dalında Tony ödülü almış,Milos Forman'ın 1984'te yaptığı film de en iyi film dahil aday olduğu sekiz dalda Oscar'ın hepsini kazanmıştı.
Oyunun konusu
Kimileri için yalnız 'Tanrı'nın sesi', kimileri için yalnız 'Uçkuru düşük bir velet', kimileri içinse 'Tanrı'nın sesi uçkuru düşük velet' olan Mozart, 5 Aralık 1791'de 36 yaşına varamadan gece yarısı evinde ölmüş ve hemen o gece kent dışında, kimsenin nerede olduğunu hatırlamadığı bir toplu mezara başka ölülerle birlikte atılmış ve mezar kireç doldurulmuştu. Babasının koyduğu adla Amadeus, yani 'Tanrı'yı kutsayan' bu dâhi, kimilerine göre frengiden eceliyle ölmüş, kimilerine göreyse Viyana sarayının müzik yöneticisi besteci Salieri tarafından kıskançlık nedeniyle zehirlenerek öldürülmüştür. Shaffer oyununu bu ikinci varsayım üzerine kurmuş ve bunu, ikisi görünmez dört baş kişisinden biri olan Mozart'ın adı geçince bile neredeyse ruhsal dengesini yitiren, kıskançlıktan Tanrı'ya bile kin bağlayan oyunun ikinci baş kişisi ve anlatıcısı Salieri'nin itirafları aracılığıyla vermiştir. Savını desteklemek için de Beethoven'in günlüklerinden iki alıntı aktarıyor. Baştan sona diyaloglar ve iç konuşmalarla gelişen, ruhsal gel-gitler üzerine yapılandırılmış, olan oyunda, doğadan gelen üstün yaratıcılık olgusu, bu alandaki yeteneğin bilincine varış, kıskançlık ateşinin tutuşması, ulaşamadığı güce karşı savaşım, hatta onu yok etme tutkusu gibi duyguların derinliğine irdelenmiştir.
Oyunun kadrosu
- Yazan: Peter Shaffer
- Rejisör: Can Gürzap
- Çeviren: Nüvit Özdoğru
- Dekor Tasarımı: Ethem İzzet Özbora
- Kostüm Tasarımı: Serpil Tezcan
- Işık Tasarımı: Önder Arık
- Müzik Danışmanı: Gaye Çağlayan
- Koreografi: Yeşim Alıç
- Oyuncular:
- Salieri :Celal Kadri Kınoğlu
- Mozart : Zafer Algöz
- Meral Bilginer
- Nışan Şirinyan
- Mahmut Gökgöz
- Payidar Tüfekçioğlu
- Ali Ersin Yenar
- Ali Düşenkalkar
- Levent Güner
- Erkan Horzum