Amigdala

Amigdala
İnsan beyninde amigdalanın lokalizasyonu
Amigdalanın kısımları
Latince Corpus amygdaloideum
Gray's subject #189 835
MeSH Amygdala
Dorlands/Elsevier c_56/12260351

Amigdala (Latince: corpus amygdaloideum) beynin medial temporal lobunun derinlerinde yerleşen nöronların oluşturduğu badem şeklindeki beyin bölümü. Duygusal hafıza ve duygusal tepkilerin oluşmasındaki primer role sahip bölge. Limbik sistemin bir parçasıdır.

Başta korku olmak üzere, duyguların denetiminden sorumlu olan amigdala; sempatik sinir sisteminin aktivasyonu için hipotalamusa, refleksleri artırmak için talamik retiküler nükleusa, yüzde korku ifadesinin oluşması için fasial ve trigeminal sinir nükleuslarına uyarır. Ayrıca dopamin, noradrenalin ve adrenalin salgılanması için ventral tegmental bölge, locus coeruleus ve laterodorsal tegmental nucleusa da çeşitli uyaranlar yollar.

Anatomik yapı

Amigdala, farklı fonksiyonları olan çeşitli nukleuslar içerir. Bazolateral kompleks, sentromediyal nukleus ve kortikal nukleus bunlardandır. Amigdala,anatomik olarak özellikle sentromediyal nukleus, bazal gangliyonların parçası sayılır.

Duygusal öğrenme

İnsan beyninin alt tarafından, beynin ön tarafı başta olacak şekilde görülüşü. Amigdala koyu kırmızı olarak gösterilmiştir.

Amigdala, duygusal olaylarla ilgili hafızanın oluşumunda ve depolanmasında önemli rol oynar. Korkuya bağlı koşullanmada uyarılar amigdalanın bazolateral kompleksine, özellikle de lateral nukleusa gelir ve burada uyarana ait anılarla ilişki kurulur.

Sinapslarda kayıtlı olan duygusal hafıza, amigdalanın santral nukleusu ve stria terminalis yolu ile korkma davranışını ortaya çıkarır. Bu yolla, donakalma, çarpıntı, hızlı solunum ve stres hormonu salınımı gibi cevaplar oluşur.

Hafızanın düzenlenmesi

3 boyutlu amygdale görünümü (renkli)

Amigdala, hafıza birikiminin düzenlenmesinde de rol alır. Herhangi bir öğrenme olayında uzun süreli hafıza hemen oluşmaz. Bu olayla ilgili bilgiler zaman içinde tekrarlanmayla birlikte yavaş yavaş uzun süreli depoya gönderilir. Buna pekiştirme denir. Olay sırasında oluşan duygusal tepki ne denli fazlaysa öğrenme de o kadar kuvvetli olur. Bu etkiyi amigdala düzenler. Amigdalayı uyaran ilaçlar enjekte edilen hayvanlarda pekiştirme daha kolay olmaktadır.

Nörofizyoloji

Primatlarda yapılan çalışmalar, amigdala hasarlarında hayvanlarda belirgin sosyal ve emosyonel bozukluklar oluştuğunu göstermiştir. Ön lobu tutan büyük lezyonlarda, korkusuzluk, duygu azalması, cinsellikte artış ve herşeyi ağza götürme gibi değişmeler olmuştur. Anne maymunlarda yavrularını reddetme ve onlara kötü davranma görülmüştür.

İnsanlarda da amigdalanın pek çok ruhsal bozuklukla ilişkisi saptanmıştır. Borderline kişilik bozukluğu olanlarda normale göre yüksek sol amigdala aktivitesi olur. Bu kişiler nötral yüzleri ayırt etmede zorlanır ya da bunları tehdit edici olarak algılayabilirler. Sosyal fobisi olan hastalarda amigdala aktivitesi artmıştır. Şizofreni hastalarında da sağ amigdalanın sola göre daha büyük olduğu saptanmıştır.

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 9/5/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.