Arbeit macht frei
Koordinatlar: 52°45′57″K 13°15′51″D / 52.765882°K 13.264275°D
 KZ Sachsenhausen girişindeki Arbeit Macht Frei yazısı |
 Dachau girişindeki Arbeit Macht Frei yazısının yakından görünümü |
 Auschwitz'deki Arbeit Macht Frei yazısı (ters B ile) |
 Theresienstadt Toplama Kampı (Çekçede Theresienstadt)'ndaki Arbeit Macht Frei yazısı |
Arbeit macht frei; "çalışmak özgürlük getirir", "çalışmak özgür kılar", "çalışmak insanı özgürleştirir" anlamlarına gelen bir Almanca deyiştir. Slogan, birçok Nazi toplama kampının girişinde yer almasıyla ün kazanmıştır.
Kökeni
Alman yazar Lorenz Diefenbach, "Arbeit macht frei" ifadesini 1872 yılında yazdığı kitabının başlığı olarak kullanmıştır. Slogan, Weimar yönetimi tarafından 1928 yılında resmileştirilmiş ve Orta Çağ'dan kalma "Stadtluft macht frei" ("Kent havası özgürleştirir") deyişinin yerine kullanılmaya başlamıştır. Deyiş, 1933 yılında iktidara gelen NSDAP (Nazi Partisi) tarafından da kullanılmıştır.
Nazilerce kullanımı
Birçok Nazi toplama kampının girişinde yer alan "Arbeit macht frei" sloganı "sonsuz çalışmanın ruhsal özgürlüğü sağladığı" savını desteklemektedir.[1]
Almanya'daki birçok kurumsal yapının girişinde sloganlar bulunmaktadır ancak bu deyiş, toplama kampları müfettişi General Theodor Eicke tarafından uygulamaya konmuştur.
Slogan, Auschwitz I'in de içinde bulunduğu birçok yerde varlığını sürdürmektedir. BBC tarihçisi Laurence Rees, Auschwitz: Yeni Bir Tarih adlı yapıtında yazının buraya komutan Rudolf Höß tarafından yerleştirildiğini belirtmektedir. Auschwitz'teki yazıda "B" harfinin üst bölümü daha geniştir. 1920'lerde üretilen farklı sans serif yazı biçimleri bu yazıyı örnek almaktadırlar.
Slogan; Dachau Toplama Kampı, Gross-Rosen, Sachsenhausen ve Theresienstadt getto kampında da göze çarpmaktadır.
Buchenwald'da kullanılan yazı ise "Jedem das Seine" ("Herkes hak ettiğini bulur")'dır.
Avusturyalı politik kabare yazarı Jura Soyfer ve besteci Herbert Zipper, Dachau Toplama Kampı'nda geçirdikleri süre içinde "Dachaulied" (Dachau Şarkısı) adlı yapıta imza atmışlardır. Haftalar boyunca kampın giriş kapısından girip çıkan bu sanatçılar, "Arbeit macht frei" yazısının kendilerini aşağıladığını düşünmüş ve bu deyişi şarkıda alaylı bir biçimde kullanmışlardır.
Ayrıca bakınız
- Holokost
- Jedem das Seine
- Stadtluft macht frei
Kaynakça
- ↑ "Arbeit Macht Frei". Auschwitz Alphabet. The Ethical Spectacle. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150527014823/http://www.spectacle.org:80/695/arbeit.html. Erişim tarihi: 24.05.2009.