Argumentum ad ignorantiam
Argumentum ad ignorantiam, Latince bir mantık terimidir. "Bilgi yoksunluğundan kaynaklanan argüman" anlamına gelir.
Bir şeyin yanlışlığının ispatlanamamış olması nedeniyle doğru olduğunu, veya doğruluğunun ispatlanamamış olması nedeniyle yanlış olduğunu ileri sürme safsatasıdır. (İngilizce: logical fallacy)
Türk yazarlardan Alev Alatlı'nın Safsata Kılavuzu'nda "ispatlama mecburiyeti safsatası" olarak tanımlanır. Alev Alatlı'nın kitabında "argumentum ad ignorantiam" tabiri "burden of proof" (ispatlama mecburiyeti) tabiri ile eşanlamlı kabul edilmiş ve aynı bölümde açıklanmıştır. Bununla birlikte İngilizce kaynaklarda "burden of proof" safsata olarak kabul edilmez ve Latince kökenli hukuki bir terimdir.
Safsata Kılavuzu'nda "İspatlama mecburiyeti safsatası"
Tanım: Bir şeyin yanlışlığının ispatlanamamış olması nedeniyle doğru olduğunu ya da doğruluğunun ispatlanamamış olması nedeniyle yanlış olduğunu ileri sürmek. Bu “Siyah-Beyaz Safsatası”nın özel bir şeklidir. Bu safsata “Bir şey aksi ispatlanamadığı sürece doğrudur” varsayımına dayanır.
Örnek 1: Allah’ın yokluğu kimse tarafından kanıtlanmamıştır. Öyleyse Allah vardır.
Örnek 2: UFO’ların olamayacakları ispat edilemediğine göre, UFO’lar mevcuttur.
Örnek 3: Hayaletlerin olmadığı kanıtlanamadığına göre, hayaletler vardır.
Örnek 4: Bilim adamları “küresel ısınma” nın varlığını ispat edemediklerine göre, küresel ısınma yoktur.
Örnek 5: Mehmet, Barış’tan daha yakışıklı olduğunu söyledi. Fakat bunu ispat edemediğine göre, demek ki değil.
Örnek 6: Peki, uzaylıların hükümette kontrolü ele geçirdiğine inanmıyorsun. Bunu ispatlayabilir misin?
Örnek 7: Emin: Bazı insanların telepati gücüne sahip olduğunu düşünüyorum.
Akın: Delilin var mı?
Emin: Hiç kimse insanların telepati gücüne sahip olmadığını ispatlayamaz.
Kaynakça
- Alev Alatlı, Safsata Kılavuzu, Ocak 2001, Boyut Yayınları. (ISBN 975-508-076-7)