Aziz Mauritius
Aziz Maritius (Aziz Maurice, Aziz Moritz, Aziz Morris) Romalı komutan ve 286 yılında şehit olan efsanevi hristiyan Teb Lejyonunun lideridir. Hem Katolik hem Ortodoks kilisesi tarafından büyük saygı duyulur.
Maritius 250 yılında Eski Mısır'ın Teb şehrinde (Luksor bölgesi) doğmuştur. Daha sonra Roma ordusuna asker olarak katılmış ve yükselmiştir. 6600 kişilik Teb Lejyonu'nu kurmuş ve başına geçmiştir. Mauritius Hristiyanlığın bir tehdit kabul edildiği Roma İmparatorluğu'nun parçalanma döneminde hristiyan olmuştur.
Hristiyan kaynaklarına göre tamamen hristiyan olan Teb Lejyonu ile birlikte Maximian tarafından Üçüncü Yüzyıl Krizi sırasında çıkan isyanları bastırmak için Galya'ya çağrılmıştır. Mont Blanc'daki St Bernard Geçidi'ni açmak için görevlendirilmiştir. Gönderilmeden önce kendisi ve askerilerinden putperest tanrılarına adak vermeleri istenmiştir.
Maximian bölgedeki hristiyanlara saldırmasını emrettiğinde Mauritius buna karşı çıkmıştır ve imparator cezalandırılmasını emretmiştir. Ceza olarak o zaman Roma ordusunda kullanılan her on askerden kura ile birinin infaz edildiği Desimasyon yöntemi uygulanmıştır. Bundan sonra yeni emirler yollanmış ancak itaat etmediği için ikinci bir desimasyon emredilmiştir.
Hristiyan dindaşlarına zulmetmeyi reddettikleri için imparator geri kalan 6,666 askerin tamamının infaz edilmesini emretmiştir. Bu olayın gerçekleştiği yer İsviçre'de günümüzde Saint Maurice-en-Valais olarak bilinen Agaunum'da Saint Maurice-en-Valais Manastırı'nın bulunduğu yerde gerçekleşmiştir.
Teb Lejyonu'nun şehitliği ilk olarak Lyon piskoposu Eucherius tarafından 434-450 yılları arasında dostu Salvius'a yazdığı bir mektupta anlatılmaktadır.
Anlatılan hikayeyi doğrulayan bazı kaynaklar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Teb bölgesindeki askerlere teslim edilen ekmek istihkakını gösteren bir papirüs kaydıdır. Bir diğer kanıt ise İskenderiye'de bulunan bazı metal paralardır. Bu paralar Maximian tarafından askerlere verilmek üzere bastırılmıştır. Bir diğer kaynak Roma döneminden günümüze ulaşan en eski belgelerden olan Notitia Dignitatum'dur. Bu belgede Teb bölgesinden gelen 4.lejyona ait askerlerin kayıtları geçmektedir.
295 yılında Kuzey Afrika'da infaz edilen hristiyan Şehit Maksimilyen'in hikayesinde de Teb'de Notitia Dignitatum'daki askerlerle aynı birliklerde bulunan hristiyan lejyonerlerden bahsedilmektedir.
Yunan kaynakları bu askerlerin Kudüs piskoposu Zabdes tarafından vaftiz edildikleri yer almaktadır. Bu da Persler ile savaşta olan Roma İmparatorluğunun tecrübeli askerleri savaşa sürmek için geride Kudüs civarında yeni yerel birlikler oluşturduğu gerçeği ile uyuşmaktadır.
Aziz Mauritius hikayesinin doğruluğuna karşı çıkanlar ise Roma imparatorluğunda hiçbir birliğin tamamen infaz edilmediği buna alternatif olarak Desimasyon yönteminin getirildiğini söylemektedir. 11.yy'da yaşamış Freisingli Otto isminde bir keşiş Teb lejyonunun tamamen öldürülmediğini aralarından kaçıp kurtulanların olduğunu yazmıştır.
Hikayenin doğruluğu tam kanıtlanamasa da 515 yılından itibaren pek çok hacı Agaunum'da Burgonya Kralı Sigismund tarafından kurulan manastıra akın etmiştir. Bu manastırın özelliği diğer manastırlarda olduğu bir keşiş tarafından kurulmak yerine Kral ve piskoposlar tarafından kurulmuş olmasıdır.
Mauritius 926 yılında Roma İmparatorlarının koruyucusu olarak Aziz ilan edilmiştir. Aziz Mauritius'un mızrağı, kılıcı ve mahmuzları 1916 yılına kadar Avusturya-Macaristan imparatorlarının taç giyme törenlerinde kullanılmıştır.
Hristiyan sanatında Aziz Mauritius zırhlı ve kalkanında kırmızı bir haç ile tasvir edilir. Aziz Mauritius İsviçre'nin kayak merkezleri ile ünlü Saint-Moritz şehrine ismini vermiştir.
Aziz Mauritius adına kurulmuş Avrupa'nın her yerine yayılmış 650'den fazla dini yapı vardır. Sadece İsviçre'de Aargau'da 7, Lucerne'de 6, Solothurn'da 4 adet kilise vardır. Aziz Mauritius'un bayramı Appenzell kantonunda resmi tatildir.
Aziz Mauritius adına kurulmuş çeşitli şövalyeliklerde bulunur. Papayı korumakla görevli İsviçreli Muhafızlar'ın koruyucusudur.
Aziz Mauritius'a Mısır Kopt Kilisesinde de yer verilir. Almanya'daki Magdeburg Katedrali'nde bulunan 13.yy'dan kalma bir heykelde Aziz Mauritius zenci olarak tasvir edilmiştir.