Kırgıbayır
Kırgıbayır, kurak iklimlerde sel suları veya rüzgârlarla aşınan engebeli ve yerleşmeye elverişsiz aşınım şeklidir. Kanyonlar, dar vadiler, dere yarıkları ve hoodoolar gibi yeryüzü şekilleri, kırgıbayır ile ilintilidir. Bu tür alanlarda yaya olarak ulaşım çok zordur. Yine de gösterişli kaya ve toprak renkleri nedeniyle birçoğu turistik özellik taşımaktadır.
Özellikler
Kırgıbayır terimi Kuzey Amerika'da yaşayan Lakota halkı tarafından kötü arazi olarak bilinen Makhóšiča olarak çağrılmaktadır. Yine Fransız avcılar bu tür arazileri "les mauvaises terres à traverser" – "geçmesi zor kötü arazi" olarak anmaktadır. İspanyolca bu tür arazilerin adı tierra baldía ("bozuk arazi") veya cárcava şeklindedir.
Kırgıbayır, üzerinde çok dik yokuşlar, gevşek kuru topraklar, kaygan killer, derin kumlar gibi birçok olumsuz özellikler barındırır. Kurak bölgelerdeki kırgıbayırlar az ama etkili yağışlara sahne olurlar. Yine seyrek bitki örtüsü ve yumuşak topraklar, kırgıbayırı erozyon için tam uygun bir yeryüzü şekli konumuna sokmaktadır.
Birçok ünlü fosil yatakları da yine kırgıbayırlarda bulunmuştur. Ani aşınımlarla toprak altında kalan canlı kalıntıları, bu tür fosillerin bulunmasında ana etkenlerdendir. Özellikle kömür yataklarının rahatça bulunduğu bu alanlarda madenciliğin de gelişmiş olduğu söylenebilmektedir.
En bilinen kırgıbayırlar Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da mevcuttur. ABD'deki Montana eyaletinde yer alan Makoshika Parkı, Kuzey Dakota'daki Theodore Roosevelt Ulusal Parkı ve Güney Dakota'daki Badlands Ulusal Parkı, en bilinen kırgıbayır alanlarıdır. Yine Nebraska'daki Oglala Ulusal Otlakları'nda yer alan Toadstool Jeoloji Parkı da önemli bir alandır.
Kanada'nın Saskatchewan bölgesi de bir kırgıbayır alanı olup, kanun kaçaklarının saklandığı yer olarak ünlenmiştir. Kanada'nın diğer kırgıbayır alanları Alberta'da Drumheller'da yer almaktadır. Bunun dışında Yeni Zelanda'daki Kuzey Adası'nda ve İspanya'daki Tudela kenti yakınlarında da doğal kırgıbayır alanları mevcuttur.
Her ne kadar kırgıbayır alanlarının hemen hemen tamamı doğal olarak oluşsa da İspanya'daki Las Médulas kentinde açılan altın madeni ile oluşan yapay kırgıbayır alanları da mevcuttur.