Bayındır

Bayındır, bol ve zenginleşmiş, anlamında kullanılan bir kelime olup, aynı zamanda Oğuz boylarının birisinin ismidir.

Etimoloji

Türk şahıs adı olan, Bayundır ile eş kökenlidir.

Bay+u(n)+dır

Eski Türkçedeki; bay_"zengin" sözcüğünden +u sonekiyle türetilmiş; bayu- "zenginleşmek, müreffeh olmak" fiilinden ise (+dır) yapım ekiyle türetilmiş bir kelimedir. [1]

Günümüz Türkçesinde kelime, bayındır halini almıştır.

Oğuz Boyu Bayındır

Kâşgarlı Mahmud tarafından Dîvânü lugati’t-Türk’te Bayundur şeklinde yer alır, Oğuzların 24 Boyu içerisinde üçüncü sırada zikredilir ve damgasının şekli de ( ) verilir [2]. Reşîdüddin ise boyun adını Bayındır şeklinde göstermiş ve bu ismin “daima nimetle dolu olan yer” mânasına geldiğini belirtmiştir. Yine ona göre Bayındır Oğuzlar’ın Üçok kolunun birinci boyudur. [3]

XV ve XVI. yüzyıllara ait tahrir defterlerinde elli iki kadar köy ve mezraa Bayındır adını taşıdığı, dolayısıyla Anadolu’nun orta ve batı bölgelerinde bulunan bu yer adları, Selçuklular devrinde Anadolu nüfusunun Türkleşmesinde, Bayındırlar’ın mühim bir rol oynadığı tahmin edilmektedir.[3]

Bayındırlar’ın Anadolu’nun fetih ve iskânına katılmasından sonra Türk tarihindeki en mühim rolleri Akkoyunlu Devleti’ni kurmalarıdır. Bundan dolayı Akkoyunlu hânedanına Türk kaynaklarında Bayındırlu, Farsça eserlerde Bayındıriyye adı verilir. Bayındır boyunun damgasını devletlerinin resmî alâmeti kabul etmişlerdir. Böylece Akkoyunlu paralarında, resmî vesikalarında, silâhlarında ve bayraklarında Bayındır damgası görülür.[4]

Günümüz Türkçesinde kullanımı

Günümüz Türkçesinde sıfat olarak kullanılmaktadır. Bayındır, Gelişip güzelleşmesi ve hayat şartlarının uygun duruma getirilmesi için üzerinde çalışılmış olan, mamur (yer), abat anlamında kullanılmaktadır. [5] Şahıs ve özel ad olarak da yaygın bir şekilde kullanılmıştır.

Kaynaklar

  1. ↑ etimolojiturkce.com
  2. ↑ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt I, sayfa 56
  3. 1 2 Kaşgarlı Dîvânü lugāti’t-Türk Tercümesi Londra 1927, 47. sayfa ve Reşîdüddin, Câmiu’t-tevârîħ Petersburg 1861, 32-38. sayfaları referanslı, Türkiye Diyanet Ansiklopedisi
  4. ↑ Faruk Sümer Kitapları referanslı Türkiye Diyanet Ansiklopedisi Bayındır maddesi ikinci kısmı
  5. ↑ Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük
This article is issued from Vikipedi - version of the 8/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.