Bostancıbaşı Köprüsü
Koordinatlar: 40°57′11.60″K 29°05′46.77″D / 40.953222°K 29.096325°D
Bostancıbaşı Köprüsü, İstanbul'un Bostancı semtinde bulunan tarihi köprü.
Bugün Bostancı semtinin bulunduğu yer, İstanbul'un doğu ucuydu ve Anadolu'ya çıkan, Bağdat'a dek ulaşan yolun başlangıç noktasıydı. Kente girişleri kontrol etmek amacıyla burada bir bostancı derbendi (karakol) ve orduların, hacı kafilelerinin ya da Anadolu'ya çıkan kervanların, yolcu gruplarının toplanma, mola verme yeri olduğu için bir namazgâhla çeşme bulunuyordu; bir de hemen oradan denize akan derenin üzerinde mimari değere sahip bir köprü vardı.[1]
Bostancıbaşı Köprüsü Bostancı Deresi'nin üzerine 1523-1524'te yapıldı. Derbentten dolayı uzun süre "Cisr-i Derbend" adını taşıdı, 1709'da bir taşkın ve fırtına nedeniyle, yıkılınca sonradan sadrazamlığa dek yükselmiş olan Bostancı Haci Ali Ağa tarafından yeniden yaptırıldı. Köprünün ortasında bir kitabe köşkü bulunmakla birlikte, kitabe yerinde değildir, nasıl ve ne şekilde yok olduğuna dair bilgi de yoktur.
Bostancıbaşı Köprüsü, anıt niteliğindeki Osmanlı köprülerinin ve bu mimarinin İstanbul'daki tek örneğidir. Bütünüyle kesme taştan inşa edilmiştir, köprünün ortası da daha yüksektir, kitabe köşkü derenin kaynak tarafına bakan yüzünde bulunmaktadır. Her iki uçtaki ikişerden dört köprü babasının başı, kavuğu andıran topuz biçimindedir. 37,5 m uzunluğundaki köprünün korkuluklarının yüksekliği 0,5 m'dir. Orta gözün her iki yanında, nehir taşkınlarına karşı "selyaran" mahmuzları bulunmaktadır.
Günümüzde motorlu araç trafiğinin iyice yoğunlaşmasıyla kamyonların hasar verdiği bu köprünün önce babaları, sonra da kitabe köşkü ve üstündeki korkuluklar yıkılmıştır. Köşk 1976'da asılan pek uygun olmayarak yapılmış, korkuluklar da onarılmıştır. 1987'de ise yeni dükkanlara yer açmak ya da arazi kazanmak için köprünün her iki gözü de bütünüyle doldurularak zemin yükseltilmiş, böylece bu tarihi eser tanınmaz, hatta nerdeyse fark edilmez hale getirilmiştir.[2]
Kaynakça
- ↑ Semavi Eyice, "Bostancıbaşı Köprüsü", TDV İslam Ansiklopedisi
- ↑ Semavi Eyice, "Bostancıbaşı Köprüsü", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.