Christiaan Snouck Hurgronje
Christiaan Snouck Hurgronje (d. 8 Şubat 1857, Oosterhout - ö. 26 Haziran 1936, Leiden, Hollanda), Hollandalı araştırmacı ve koloni görevlisi. İslamın bilimsel olarak incelenmesine öncülük ederek, değerini günümüzde de koruyan tarihsel, eleştirel ve antropolojik katkılarda bulunmuştur.
Yaşamı
Oosterhout’ta (Kuzey Brabant) bir Protestan papazı ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi. Orta öğrenimini Breda’da yaptıktan sonra Leiden Üniversitesi’nde İslâm hukuku, Arapça ve şarkiyat okudu. 1880’de hocası M. J. de Goeje’nin yönetiminde haccın tarihi ve dindeki yeri üzerine doktora yaptı ve hazırladığı Het Mekkaansche Feest (Leiden 1880) adlı eseriyle ödül kazandı. Aynı yıl, üniversitenin Endonezya’ya gönderilecek koloni memurlarını eğitmek için açtığı kursta hocalık yapmaya başladı.[1]
Leiden Üniversitesi'nde ders verdiği sırada (1880-89) Arabistan'a gitti (1884-85). Beş ay Cidde'de kaldıktan sonra Hicaz Valisi Topal Osman Nûri Paşa’nın yazılı izniyle Mekke'ye geçti. Mekka (1888-89) adlı iki ciltlik klasik yapıtında, kutsal kentin tarihine ilişkin bilgileri yeniden bütünleştirdi. İslam dininin kökenleri, eski gelenekleri ve uygulamaları ile ilk İslam topluluklarına ışık tuttu. Kitabın, Mekka in the Latter Part of the 19th Century (1931; 19. Yüzyılın İkinci Yarısında Mekke) adıyla İngilizceye çevrilen ikinci cildinde, İslam kültüründe günlük yaşamla ilgili birçok ayrıntı yer alıyor ve Mekke'deki Endonezyalı Müslüman kolonisi işleniyordu.
Snouck Hurgronje 1890-1906 arasında Cava'da Batavia'da Arapça dersleri verdi. Hollanda hükümetinin danışmanı olarak geliştirdiği İslama yönelik koloni siyaseti, Endonezya'daki Hollanda egemenliğinin sona erdiği 1942'ye değin sürdürüldü. Müslümanların dinsel yaşamına karşı hoşgörülü davranmakla birlikte, koloni görevlisi olarak izlediği politikayla Müslümanların siyasal etkinliklerini baskı altına aldı. Endonezya'nın hızla Batılılaştırılmasından yana olmakla birlikte, Hollandalı çağdaşlarının çoğundan farklı olarak, gelecekte Hollandalılarla Endonezyalılar arasında eşitlik temelinde bir siyasal-kültürel birlik kurulmasını öngörüyordu. Kuzey Sumatra halkı üzerinde etnografik bir inceleme olan 2 ciltlik De Atjèhers (1893-94; Açeler) standart bir başvuru kitabı durumuna geldi.
Snouck Hurgronje, Endonezya politikasına liberal yaklaşımı nedeniyle muhafazakârların büyük tepkisini çekti. 1933'e değin koloni danışmanlığını sürdürmekle birlikte 1906'da Hollanda'ya döndü, Leiden Üniversitesi'ndeki Arap ve İslam enstitülerinde ders verdi. Selected Works of C. Snouck Hurgronje (1957; C. Snouck Hurgronje'nin Seçilmiş Yapıtları), Georges-Henri Bosquet ve J. Schacht tarafından yayıma hazırlanmıştır.[2]
Kaynakça
- ↑ Christiaan Snouck Hurgronje, TDV İslam Ansiklopedisi
- ↑ "Christiaan Snouck Hurgronje", Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition, 1994.