Köstence
 Arma | |
 | |
| Memleket | Romanya |
| Vilayet | Köstence |
| Belediye Başkanı | Radu Stefan Mazare |
| Alan | 124,8 km² |
| Nüfus | (2002 sayımı) |
| Şehir | 310.471 |
| Etnik Gruplar | Romen, Anadolu Türkü, Tatar, Yunan, Aromen |
| Posta kodu | 900xxx |
| Dil | Romence |
| web sitesi | |
Köstence (Rumence: Constanţa, konˈstant͡sa), Romanya'nın Dobruca bölgesinde, Karadeniz kıyısındaki en büyük liman şehri.
Şehirde önemli bir Türk-Tatar azınlık varlığını devam ettirmektedir. Şehirde yaşayan çingeneler de Türkçe konuşmaktadırlar.
Tarih
Köstence (Constanta) yaklasık 120.000 yıllık, Paleolitik Dönemden kalma bir şehirdir. Arkeolojik kazılardan sonra Neolitik, Tunç ve Demir çaglarına ait kalıntılar bulunmuştur. Köstence bu özellikleriyle bölgenin en eski yerleşim birimidir.
Antik Tomis-Constanta Kalesinin kuruluşuna kadar uzanan zamanda önemli tarihî sahnelere tanık olmuştur (Pontus Euxinus bölgesi (MÖ 7. ve 5. yüzyılda)). Yunan kolonileri Köstence'ye uzanarak yerleşim alanı kurdular. İlk kez burada Emporion gotik yerlesimi kurdular (MÖ 4. ve 3. yüzyıl).
MÖ 3. ve 1. yüzyılda liman kenti olmasıyla birlikte şehir planlamasıyla sürekli gelişti ve önemini korudu.
MÖ 1. yüzyılda alt Tuna ve Karadeniz arasında kalan bu bölgeye Romenler yerleşmeye başladılar. Romenler bölgeyi jeopolitik ve ekonomik yönden gelistirerek bölgenin kültürel ve sosyo-ekonomik yapısını da böylelikle ilerlettiler. Mükemmel sehir planlamasi ve aktif bir liman kenti olmasiyla gittikce güclendi.
Ünlü Romalı şair Publius Ovidius Naso, 8 yıl boyunca burada sürgün hayatı yaşadı (MS 8-17).
Romenlerin barış dolu hayatı barbarların bölgeye istilalarına kadar devam etti (3.-4. yüzyıl). Şehir, istilalara karşı direndi ve Roma İmparatorluğu süresince Dobruca önem kazandı. Bu süreç Romenlere birçok zor anlar, dramatik olaylar ve durum değişiklikleri yarattı. Tomis (Roma-Bizans Dönemi’nde) oldukça önemli bir hıristiyanlık merkeziydi. Hıristiyanlık Saint Apostle Andrewle birlikte papalık merkezi oldu. Ayrıca şehir 5. ve 7. yüzyılda ekonomik ve askeri yönden güçlenerek Hunların, Slavların, Bulgarların, sonra Tatarların ve Türklerin bu bölgeye göç etmesine yol açtı.
Barbarların istilalarıyla birlikte şehir, tahrip olarak daha çok kırsal yapıya dayanır oldu.
10. ve 13. yüzyılda şehir önceki gelişmişliğine bağlı olarak yeniden önem kazanacak ve yeniden liman kenti olarak değerini koruyacaktı. O dönemlerde denizcilik İtalyanların egemenliğindeydi.
14. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu bu bölgede etkisini göstermeye başladı. Dobruca ve Köstence 15. yy’dan başlayıp 19. yy’a kadar süren savaşlarla Osmanlılar’a bağlandı. 1877-1878 yılları arasında süregelen Bağımsızlık Savaşıyla Dobruca yeniden Romanya’nın sınırlarına geçti. Bu sonuçla Dobruca gerçek gelişimine başlamış oldu. Romanya Kralı Carol I‘in tabiriyle Köstence liman kenti olması nedeniyle Romanya’nın kalbiydi.
1890-1895 yılları arasında ünlü Romen mühendis Anghel Saligny Avrupa’nın en uzun, dünyanın ise 3. uzun köprüsünü inşa etti. 1985-1909 yılları arasında Köstence limanı büyük bir yeniden yapılandırma projesiyle modernleştirildi. Birçok ülkeden 100 lerce geminin uğrak yeri haline gelen liman böylelikle güçlenmeye başladı. Ayrıca yine bu dönemlerde şehrin altyapısı kurularak karayolları ve demiryolları yapıldı. Güzel dizaynlara sahip binalar inşa edildi.
I. Dünya Savaşı (1914-1918) boyunca Köstence, Almanlar ve çoğunlukla Bulgarlar tarafından harap edilerek görkemli dönemine son noktayı koydu. Mayıs 1918'deki Bükreş antlaşması madde 10.b. (Antlaşma hiçbir zaman Romanya tarafından onaylanmadı) Köstence merkez güçlerin (Alman, Türk, Bulgar) kontrolü altında kalıyordu.
Şehir birleşik orduların Yunanistan'daki başarılı saldırıları sonucu Bulgaristan'ın savaş dışı kalmasıyla özgürlüğüne kavuştu.
2 savaşın arasındaki dönemde (1918-1940 yılları arasında) Köstence liman kenti olmasına dayanarak ekonomik ve ticari ilişkilerini yeniden güçlendirdi. Köstence ülkedeki tüm denizcilik faaliyetlerinde %70 pay aldı. Bu dönemde Köstencedeki tersane en güçlü dönemini yaşayarak bölgenin en girişimci unvanını ve en çok istihdam yaratma olgusunu kazandı.
Ne yazık ki II. Dünya Savaşıyla birlikte Köstence yeniden sahip olduğu güçleri kaybetti. Sovyet işgalciler tarafından Romen donanmaları yokedildi ve liman işgalciler tarafından yönetilmeye başlandı. Köstence limanının öneminden dolayı bölgede komunist rejim uygulanmaya başlandı. Şehir, Sovyet endüstrileşmesiyle özellikle 1960-1975 yılları arasında gelişti. Tersane geliştirildi (150.000 gemi), ticari filolar arttırıldı (1985’de 250.000 civarı gemi), birçok fabrika açıldı ve özellikle deniz kenarları turistik amaçlı geliştirildi. Aralık 1989’dan sonra Köstence Bükreş’ten sonra Romanya’nın en önemli 2. şehri olarak yerini korudu ve şehir gelişim arayışları içerisindedir.
Coğrafya
Yörede maden suyu kaynakları vardır. Ayrıca deniz banyosu yazın pek çok turisti çeker. Ana yerel endüstri tanen asidi ve petrol tamburası üretimidir. Özellikle Mamaia kuzeyde sahil dinlenme yeridir.
Politika
Şimdiki Köstence başkanı Sosyal Demokrat Parti'li Radu Stefan Mazare dir.
Köstence belediye meclisi 2004 yılı yerel hükümet seçimlerinde seçildi. 27 üyeden meydana gelen meclisin kompozisyonu aşağıdaki gibidir.
| Parti | Sandalye | Şimdiki Üyeler | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sosyal Demokrat Parti | 15 | ||||||||||||||||
| Ulusal Liberal Parti | 6 | ||||||||||||||||
| Demokrat Parti | 3 | ||||||||||||||||
| Büyük Romanya Partisi | 3 | ||||||||||||||||
Nüfus
2002 nüfus sayımına göre, Köstence şehrinin nüfusu 310.471 idi. Köstence çevresindeki alanlarda Navodari 32.400, Ovidiu 13.134 ve Basarabi 19.857 kişilik nüfuslarıyla ve komünleri Cumpana 12.532, Lumina 7.858 (2004 yılı), Valu lui Traian 8.824 ve Agigea 5.482 kişilik nüfuslarıyla Köstence şehrinin nüfusunu artırarak 401.613'e ulaştırır.
| Azınlıklar | 1853 | 1913 | 2002 |
|---|---|---|---|
| Tümü | 5,204 | 27,201 | 310,471 |
| Romen | 279 (%5,4) | 15,663 (%57,6) | 286,332 (%92,2) |
| Tatar | 1,853 (%35,6) | 277 (%1) | 8,274 (%2,8) |
| Yunan | 1,542 (%29,6) | 3,170 (%11,6) | 546 (%0,17) |
| Türk | 104 (%2,9) | 2,451 (%9) | 9,018 (%2,9) |
| Bulgar | 342 (%6,5) | 940 (%3,4) | 48 (%0,01) |
| Yahudi | 344(%6,6) | 1,266 (%4,6) | 44 (%0,01) |
| Roman | 127 (2,4) | n/a | 2,962 (%0,95) |
Yıllara göre nüfus
| Yıl | Nüfus |
|---|---|
| 1853 | 5,200 |
| 1879 |  10,419 |
| 1900 | 13,000 |
| 1910 | 27,000 |
| 1930 | 59,000 |
| 1950 | 80,000 |
| 1970 | 172,000 |
| 1985 | 319,000 |
| 1992 | 350,581 |
| 2002 |  310,471 |
| 2006 | 306,200 |
| 2007 | 304,900 |
| 2008 | 303,712 |
| 2009 | 302,171 |
Ulaşım
1895'te Bükreş demiryolunun açılmasıyla, (Tuna'yı Cernavoda'daki bir köprüyle geçen) Köstence'ye hububat ve petrolde hatırı sayılır bir büyüklükte transit ticareti getiriyordu. Kömür ve kok kömürü geniş bir şekilde ithal listesi başındaydı. Bunları makineler, demir malzemeler, pamuk ve yün iplikleri takip ediyordu. Köstence'yi Bükreş'e bağlayan A2 transit yolu hemen hemen tamamlanmakta olup, halen Bükreş'ten Cernavoda'ya çalışmaktadır, 2008 yılına kadar Köstence'ye açılacaktır.
Köstence limanı girişinde bir feneri olup, dalgakıran tarafından korunmaktadır.
Kuzey rüzgârlarından iyi korunur. Fakat güney, güney doğu ve güney batı rüzgârları bazen hayli tehlikeli olur. Romanya donanmasının Karadeniz filosu için burası bir üstür. Geniş kanal (Tuna-Karadeniz kanalı) Tuna nehrini Karadeniz'de Köstence'ye bağlar.
Kötence'de toplu taşıma sistemi Regia Autonoma de Transport in Comun Constanta (RATC) dir. 17 otobüs hattı, 2 tramvay hattı ve 2 troleybüs hattı vardır. Şehir 2002 başında, yaşlanan DAC otobüsleri yerine 130 yeni MAZ ötobüsleri satın aldı. Şimdi otobüs filosunun %90'ı yenidir. Otobüsler parlak renklerde pembe, sarı ve yeşil boyalıdır.
İklim
Köstence tipik olarak Akdeniz iklimi benzeri olup farklı dört mevsim içerir.
Yazlar sıcak kurak ve güneşli Temmuz sıcaklık ortalaması 23 °C'dir. Karadeniz'in ılıman etkisinden dolayı Köstence, iç bölgelerde sıkca bulunan sıcak günleri nadiren yaşar. Yaz 15 Haziran'da başlar ve Eylül'ün sonuna kadar devam eder.
Ve oldukca ılıktır. Geceler hâlâ tropikaldır (ısı 20 °C'nin üzerindedir), Eylül ayının on günlük ortalamasında. Karadeniz'in ısıyı yığmasından dolayı Eylül, Haziran ayından daha ılıktır. İlk don olayı Kasım ayının 19'unda vuku bulur. Kış daha ılıktır, Romanya'nın güneyindeki şehirlerle kıyaslandığında. Çok az kar olur fakat hava çok rüzgârlıdır. Bu nedenle hoş değildir. Kış iç bölgelerden çok daha sonra gelir. Aralık'ta hava sık sık yumuşaktır. Isı 12 °C'ye ulaşır. Ocak ayı ortalama sıcaklığı +4 °C dir. İlkbahar erken gelir fakat çok serindir. Nisan ve Mayıs ayları Karadeniz sahilleri en serin yerdir Romanya'da.
Görüntüler
Romanya'daki islamın merkezi Köstence 
Ekim 2002,Köstence'nin uzaydan görünümü 
Köstence tersanesi 
pembe renkli otobüs
Kardeş Şehirler
Kaynakça
- ↑ "İzmir'in kardeş kentleri". İzmir Büyükşehir Belediyesi. 28 Haziran 2012 tarihinde erişildi.