Táin Bó Cúailnge
Táin Bó Cúailnge (İngilizce: The Cattle Raid of Cooley, Türkçe: Cooley Boğası Destanı), eski İrlanda edebiyatında destansı öykü.
Boz Cooley boğasını ele geçirmek için Ulster ile Connaught krallıkları arasındaki çatışmayı konu alan Ulster kahramanlık öykülerinin en uzunudur. Arasına manzum bölümler serpiştirilmiş bir düzyazı metinden oluşan öykü, büyük olasılıkla, Romalı şair Vergilius'un yapıtı Aeneis gibi destanları okumuş bir yazar tarafından kaleme alınmıştır. The Book of the Dun Cow'da (y. 1110; Boz İnek Kitabı) bazı bölümleri korunmuş olan öykü, ayrıca The Book of Leinster (y. 1160; Leinster Kitabı) ile The Yellow Book of Lecan'da (14. yy sonları; Lecan'ın Sarı Kitabı) yer alır. Erken dönem kısa İrlanda öykülerinin en yetkilerini andıran canlı anlatımına ve nükteli diyaloglarına karşın tutarlı bir sanat yapıtı sayılamaz. Ayrıca düzeltmeler ve eklenen bölümler destan metnini bozmuştur. Yapıt üzerinde sonradan yapılan oynamalar İrlanda üslubundaki yozlaşmaya örnektir. Bu yüzden edebiyat tarihçileri için özel önem taşır.
Destanda, Connaught'un savaşçı kraliçesi Medb (Maeve) ile kocası Ailill, birbirlerinin serveti üzerinde anlaşmazlığa düşerler. Ailill, ak boynuzlu boğanın sahibi olarak üstünlüğünü güvenceye alınca, Medb ondan daha da ünlü olan boz Cooley boğasını Ulster'lıların elinden almaya karar verir. Bir kadın bilici, gelecek felaketlere karşı Medb'i uyardığı halde, Connaught ordusu Ulster üzerine yürür. Bir beddua yüzünden bir süre Ulster savaşçılarının eli kolu bağlanır; ama bedduadan etkilenmeyen Ulster'lı genç kahraman Cú Chulainn tek başına Connaught ordusunu durdurur. Savaşın doruk noktası, Cú Chulainn ile Connaught'ta sürgünde bulunan dostu ve süt kardeşi Fer Diad arasında üç gün süren dövüştür. Cú Chulainn dövüşü kazanır; aldığı yaralardan ve yorgunluktan ölmek üzereyken Ulster ordusu yardıma gelerek düşmanı bozguna uğratır. Ama boz boğa, Connaught'un eline geçmiş ve Ailill'in ak boynuzlu boğasını yenmiştir. Bunun üzerine barış yapılır.
Medb'in biliciyle konuşması ve Cú Chulainn'in Connaught öncü güçleriyle karşılaşması gibi bazı olağanüstü dramatik sahneler, öykünün gevşek yapısı sayesinde bozulmadan korunabilmiştir. Hiç kuşkusuz destanın en güzel bölümü, Connaught sarayında Ulster'lı bir sürgün olan Fergus'un geçmişe dönerek Medb ve Ailill'e Cú Chulainn'in gençliğinde gösterdiği yiğitlikleri anlattığı sahnedir.[1]
Kaynakça
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||