Cristoforo Buondelmonti
Cristoforo Buondelmonti (y. 1385, Floransa-y. 1430), İtalyan gezgin ve papaz.
Yunanca öğrenmek için gittiği Rodos Adası'nda sekiz yıl geçirdikten sonra, altı yıl boyunca Ege Adalarını dolaştı. Gezilerini anlattığı Liber insularum archipelagi başlıklı Latince seyahatnamesi dışında, gördüğü yerlerin kendi eliyle çizilmiş planları vardır. 15. yy ve sonrasında geniş çevrelerce okunan bu popüler eserin çok sayıda yazma nüshası bulunmaktadır. Seyahatnamenin 15. yy'a ait anonim bir Grekçe tercümesi de Topkapı Sarayı'nda bulunmuştur.
Gezileri sırasında Konstantinopolis'e ve Galata-Pera'ya uğrayan Buondelmonti, ada olmamalarına rağmen bu yerleri seyahatnamesine dahil etmiştir. Dolayısıyla, “çok talihsiz bir kent” sözleriyle tanımladığı Bizans başkentinin surlarını, Hippodrom'u, bellibaşlı sütunlarını, saraylarını, kiliselerini ve sarnıçlarını eserinde kısaca tarif eder. Ayasofya'ya ilişkin olarak, binanın sadece kendisinin ayakta kaldığını, civarda kiliseye ait diğer tüm binaların ise yıkılmış olduklarını belirtir. Havariyun Kilisesi'nin de harap durumda olduğuna dikkat çeker. Kentteki sarnıçlardan bir kısmının kuruyup kullanılmaz hale geldiğine ve yerlerinde artık üzüm bağları bulunduğuna işaret eder. Konstantinopolis'in oldukça küçük bir nüfusa sahip olduğunu gözlemledikten sonra, kent ahalisinin Latinlere karşı düşmanca hisler beslediğini yazar. Ayrıca aşırı balık ve et tüketimi nedeniyle, nüfusun dörtte birinin sara hastalığına yakalanmış olduğunu ilan eder.
Tüm abartmalarına rağmen, Buondelmonti'nin Konstantinopolis tasvirinin anahatları, 15. yy'ın ilk yarısında, kendisinden az sonra kenti gezen Bertrandon de la Broquière ve Pero Tafur gibi diğer Batılıların tasvirleriyle uyum içerisindedir. Ayrıca Buondelmonti'nin çizdiği ve üzerinde Pera'nın da gözüktüğü Konstantinopolis planı, kentin 15. yy'ın ilk çeyreğindeki topografyasını açığa kavuşturan önemli bir belgedir.
Kaynakça
- Nevra Necipoğlu, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, cilt 2, s. 333-334 (1994)
- E. Legrand, Christophe Boundelmonti, Description des iles de l'Archipel, Version qrecque par un anonyme, Paris, 1897. yb Amsterdam, 1974
- G. Gerola, “Le vedute di Costantinopoli di Cristoforo Buondelmonti”, Studi bizantini e neoellenici, 3, 1931, s. 249-179
- Semavi Eyice, Cristoforo Buendelmonti, İstanbul, 1964