Crookes tüpü

Bir Crookes tüpü. Elektronlar soldaki katottan düzgün bir şekilde ilerleyerek en sağdaki floresan yüzeye çarparak ışık yayar. Aşağıdaki kısım anottur.

Crooks tüpü, İngiliz fizikçi William Crooks ve arkadaşlarının 1869-1875 yılları arasında icat ettiği^[1] eski bir elektrikli gaz tüpüdür.^[2] Tüp, elektronların neden olduğu katot ışınlarının keşfedilmesini sağlayan deneyde kullanılmasıyla bilinmektedir.^[3]

Geissler tüpüne ek olarak, bu tüpte kısmen gazı boşaltılmış ve her iki ucuna birer metal elektrot eklenmiş farklı biçimlerdeki cam silindirler içermektedir. Elektrotlar arasında yüksek voltaj uygulandığında elektronlar katottan anota doğru düz hatta hareket etmeye başlarlar. Bu tüp, Crookes, Johann Hittorf, Juliusz Plücker, Eugen Goldstein, Heinrich Hertz, Philipp Lenard ve diğer birçok bilim adamı tarafından katot ışınlarının keşfi için yapılan çalışmalar sırasında kullanıldı. Çalışmalar J. J. Thomson'ın 1897'da katot ışınlarını, günümüzde elektron olarak bilinen negatif yüklü tanecikler olarak adlandırmasına kadar sürdü. Crookes tüpleri, artık sadece katot ışınlarının varlığını göstermek amacıyla çeşitli deneylerde kullanılmaktadır.

Wilhelm Röntgen de 1895 yılında Crookes tüpü sayesinde X ışınlarını keşfetti.^[4]

Kaynakça

1. "Crooks Tube". The New International Encyclopedia. 5. Dodd, Mead & Co.. 1902. ss. p.470. http://books.google.com/books?id=NF1MAAAAMAAJ&pg=PA470&dq=crookes+tube&client=opera. Erişim tarihi: 2008-11-11. 
2. Crookes, William (December 1878). "On the illumination of lines of molecular pressure, and the trajectory of molecules". Phil. Trans. 170: 135-164. 
3. "Crookes tube". The Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Ed.. Columbia Univ. Press. 2007. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20121002032210/http://www.infoplease.com/ce6/sci/A0814112.html. Erişim tarihi: 2008-11-11. 
4. Mosby's Dental Dictionary, 2nd Ed., 2008, Elsevier, Inc. cited in "X-ray tube". The Free Dictionary. Farlex, Inc.. 2008. http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/X-ray%20tube. Erişim tarihi: 2008-11-11. 

Dış bağlantılar

• Crooks tüpü ilüstrasyonu.
• Crookes tüpü sitesi
• Crookes ve Geissler tüpleri
• Crookes tüpü ile ilgili bir Java animasyonu
• "Katot ışınları". Library. Oracle Thinkquest Education Foundation. 9 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130709111548/http://library.thinkquest.org/19662/high/eng/cathoderays.html. Erişim tarihi: 2008-04-28. 
• Jenkins, John. "Crookes ve Geissler tüpleri". Spark Museum. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140707114857/http://www.sparkmuseum.com/GLASS.HTM. Erişim tarihi: 2008-04-29.