Curt Kosswig
Curt Kosswig (29 Ekim 1903, Berlin-29 Mart 1982, Hamburg), Türkiye'de zoolojinin gelişmesine katkıda bulunan ve Kuş Cenneti Millî Parkı'nın kurulmasına öncülük eden Alman bilim insanı. Türkiye' de Deniz Bilimleri ve Araştırmaları konusunda öncülük etti. İstanbul Üniversitesi, Hidrobiyoloji Enstitüsü bünyesinde sadece Türkiye' de değil dünyada ilk olan araştırmaları gerçekleştirdi.
Braunschweig Teknik Üniversitesi'nde genetik profesörü ve Doğabilimleri Müzesi (Naturhistorische Museum) yöneticisiyken 1936'da İstanbul Üniversitesi'nin çağrısı üzerine Türkiye'ye gitti. 1937'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Kürsüsü başkanlığına getirildi. Tıp fakültesi öğrencilerine de zooloji dersleri verdi. 1938'de Manyas Gölü yakınındaki Eskisığırcı köyü çevresindeki ekolojik olguya dikkat çekerek, Kuş Cenneti Milli Parkı'nın kurulmasına ve dünyaya tanıtılmasına öncülük etti. 1949'da Türk Biyoloji Derneği'ni kurdu.[1]
1951'de İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'ne bağlı olarak kurulan Zooloji ve Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü'nün müdürlüğüne getirildi. Fen Fakültesine bağlı bir Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü kurulunca, Zooloji Enstitüsü Direktörü olarak kendisi bu kurumun da yönetimine atanmıştır. 1951 yılında Baltalimanı'ndaki binaların tamirine başlanmış, lâboratuvarlar, idare ve toplantı odaları yapılmış ve ayrıca geniş bir kütüphane de oluşturulmuştur. Ayrıca enstitüye üç adet motorlu araştırma gemisi (KA.E Gezer; H.A.E Görür ve H.A.E. Bulur-http://egefish.ege.edu.tr/Kosswig/kosswig_36.jpg) alınmıştır. Söz konusu enstitü günümüzde İ.Ü. Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü (http://www.istanbul.edu.tr/enstituler/denizbilimleri/turkce/turkish.htm) adı ile varlığını sürdürmektedir. Söz konusu enstitü deniz araştırmalarında Curt Kosswig' inde araştırmalarında kullandığı R/V ARAR Araştırma Gemisini kullanmaktadır (http://egefish.ege.edu.tr/Kosswig/kosswig_37.jpg; http://www.istanbul.edu.tr/enstituler/denizbilimleri/turkce/gemiler/gemiler.htm).
1955'te, Hamburg Üniversitesi Zooloji Enstitüsü ve müzesi yöneticiliği görevini kabul ederek Almanya'ya döndü. Emekli olduktan (1969) sonra 1970'te yeniden Türkiye'ye giderek bir süre Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra İstanbul'a yerleşti. Ertesi yıl İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Genel Zooloji Kürsüsü'nde danışmanlık görevine getirildi. Hamburg'da ölen Kosswig vasiyeti üzerine İstanbul'daki Aşiyan Mezarlığı'na gömüldü.
Manyas Kuş Cenneti'ni keşfeden Kosswig, Türkiye'deki göllerin balıklandırılması konusunda öncülük yaptı. Tüm göl ve akarsularda balık türlerinin saptanması çalışmaları ile tanındı. İstanbul Üniversitesi tarafından kendisine “Şeref doktoru” unvanı verildi. Kosswig, Türkiye'de kaldığı 17 yıl boyunca eleman yetiştirme ve Zooloji bilimin gelişmesinde büyük rol oynamıştır.
Çalışmaları
Türkiye'de Harf Devriminden sonra ortaya konulan ilk Genel Zooloji kitabı olarak kabul edilen bu eserin Önsözünde, bir yazarın bir bilimsel kitap ortaya koyarken nelere dikkat etmesi gerektiğini açıklayan önemli ifadelere yer vermektedir. 1941 yılı Mart ayında baskı için teslim edilen kitapta Curt Kosswig, tercümelerini yorulmadan yapan çalışma arkadaşları Dr.Melâhat Çağlar ve Dr.Saadet Ergene'ye; metnin düzeltmelerinde yardımcı olan Dr. Bedia Köksal'a; fihristi hazırlayan Saime Sürel'e ve kitabın resimlerin çizen ve düzenleyen Ressam Cemil Aldısan'a da teşekkür etmektedir.
- KOSSWIG, C. (1944-45): Umumi Zooloji.Kısım I-II-III. İkinci baskı (Çev.Dr.M.Çağlar-Dr.S.Ergene). İ.Ü. Yay.No. 142, 230,231, İstanbul.
- HEILBRONN, A ve KOSSWIG, C. (1947) Principia Genetica. "Kalıtım Biliminin Temel Anlamları ve temel vakıalar". (Çev. Dr. S. Akdik). İ.Ü. Yay.No. 322, İstanbul.
- KOSSWIG, C, ŞENGÜN, A. ve YALVAÇ, S. (1951): Biyoloji III. Lise Kitapları. Milli Eğitim Bakanlığı Yay., İstanbul.
- KOSSWIG, C. (1954) : Hidrobioloji Araştırma Enstitüsünün Kuruluş ve Vazifeleri, İ.Ü. Hidrobioloji Araştırma Ensitüsü Yay.No. 5, İstanbul.
- KOSSWIG, C. ve ŞENGÜN, A. (1955): Genel Zooloji.. Dördüncü baskı. İ.Ü. Yay.No. 626, İstanbul.
- KOSSWIG, C. ve TÜRKMEN, C. (1955) : Türkiye Denizleri Balıkçılık Takvimi. İkinci Baskı . İ.Ü. Hidrobioloji Araştırma Enstitüsü Yay.No.5, İstanbul.
- KOSSWIG, C. ve ŞENGÜN, A. (1960) : Genel Zooloji. Beşinci baskı. İ.Ü. Yay.No. 867, İstanbul.
- Türk Fiziki ve Tabii İlimler Cemiyeti'ndeki Çalışmaları
- Curt Kosswig, İstanbul Üniversitesi bünyesinde kurulan ve Başkanlığını İstanbul Üniversitesi Rektörünün yaptığı "Türk Fiziki ve Tabii İlimler Cemiyeti" adlı bilimsel derneğin yaym organı olan "Türk Fiziki ve Tabii İlimler Sosyetesi Yıllık Bildirileri ve Arşivi isimli düzenli çıkan bir dergide de önemli yazılarına yer vermiştir.
- KOSSWIG, C. ve BATTALGİL, F. : Türkiye Tatlı Su Balıklarının Zoogeografik Ehemmiyeti. Türk Fiziki ve Tabii İlimler Sosyetesi Yıllık Bildirileri ve Arşivi. Sayı 8., 1939/1942. s.:18-31.
Zooloji Enstitüsü tarafından Anadolu'nun tatlı su kaynaklarında yapılan üç yıllık geziler sonucunda bulunan balık örnekleri bir kısmı ilk olmak üzere bu makalede verilmektedir. Bu örnekler arasında bilim için yeni türlerin de bulunduğu bildirilmektedir.
- KOSSWIG, C. : Türkiye Faunası Tarihi II. Türk Fiziki ve Tabii İlimler Sosyetesi Yıllık Bildirileri ve Arşivi.Sayı .8, 1939/1942. s,:64-85.
Bu yazıda Türkiye'deki Myriapod ve Isopodlarının yayılış tarihi ayrıntılı olarak verilmektedir.
- KOSSWIG, C. : Türkiye Faunasında Tethys reliktleri hakkında. Türk Fiziki ve Tabii İlimler Sosyetesi Yıllık Bildirileri ve Arşivi.Sayı.10. 1942/43 s.: 30-48.
Bu makalede, Akdenizde yaşayan az sayıdaki Tethys reliktlerine örnek taksonlar verilmiştir.
- KOSSWIG, C. : Kıtaların Kayması Teorisi ve Hayvanların Coğrafyası. Türk Fiziki ve Tabii İlimler Sosyetesi Yıllık Bildiriğleri ve Arşivi. Sayı 11.1943/44 s.: 1-26.
- Türkiye'de yayımlanan başlıca yapıtları
- Hayvanat Notları (1937-38)
- Hayvanat Hulasası (1938)
- Umumi Zooloji (1941)
Referanslar
Dış bağlantılar
- Biyografi-Ege Üniversitesi
- Türkiye gezileri videosu-dogatarihi.net
- İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Zooloji Müzesi