Delail-i Hayrat
Delaili Hayrat, Delailü'l Hayrat, Delail-i Şerif veya kısaca Delail olarak bilinen kitap, meşhur salavatı şerifeler mecmuasıdır. Arapça tam ismi Delâilü'l Hayrat ve Şevâriku'l Envâr fî Zikri's Salât Ale'n Nebiyyil Muhtardır. Manası "Seçilmiş Peygamber’e Salat Konusunda Nurların Kaynağına Ulaştıran Salat ve Selamlar"dır.[1] Fas'lı Sufi Şeyh Muhammed bin Süleyman el-Cezûlî (ö. 870 H/1465 M) tarafından derlenmiştir. Farklı nüshalarda Mekke ve Medine'nin resimleri (eski nüshalarda çizimleri), tarihçe, Allah'ın 99 ismi, Peygamber Muhammed'in isimleri, Ravza-i mutahhara'nın tarifi ve başlangıç dualarından sonra salavat-ı şerifeleri içerir. En çok kullanılan şekliyle haftanın her günü okunmak üzere bölümlere ayrılmıştır.
İslam aleminde Kuzey Afrika'da, Hicaz'da, Şam'da, Anadolu'da, Kafkaslar'da, Hint Yarımadası'nda ve Güneydoğu Asya'da şöhret kazanmıştır. En çok kopyalanan ve basılan dini kitaplardan biridir. Delail sadece Şâzeli tarikatı mensupları değil, diğer tarikat mensupları, hatta bir tarikata bağlı olmayan Müslümanlar dahi, faziletine inanarak düzenli bir biçimde okumuşlardır.[2]
İmam Cezûlî başından geçen ilginç olaylar esnasında bir takım kerametler görmüştür. Bu kerametlerin Peygamber'e yapılan salavatı şerifeler ile mümkün olduğunu öğrenip araştırmaya başlamıştır. Tüm İslam alemindeki salavatları araştırıp, bulduklarını bir kitapta toplamıştır.[3]
İmam Cezûlî Medine'de kaldığında, Peygamber'in kabri başında Delaili Hayrat'ın tümünü günde iki kere okumuştur. O zamandan beri Delail-i Şerif, Peygamber'e aşk ve şevk simgesi olarak görülmüştür.
Osmanlı döneminde Kara Davut tarafından Kara Davut olarak da bilinen Şerh-i Delail-i Hayrat eserinde detaylı bir şekilde salavatların manaları ve faydaları açıklanmıştır.