Ayrık seçim

Ayrık seçim veya kesikli seçim, ekonomide, işgücü piyasasına girme veya girmeme, veya ulaşım yöntemleri arasında seçim gibi, iki veya daha fazla ayrık alternatifler arasındaki seçimleri içeren problemler. Tüketilen her ürünün sürekli bir değilen olduğu varsayılan standart tüketim modellerinden farklı olarak, ayrık seçimlerde alternatiflerin sürekliliği yoktur. Sürekli durumlarda, optimum değerler matematiksel yöntemler kullanılarak hesaplanabilir ve talep miktarı regresyon analizi ile modellenebilir. Diğer taraftan potensiyel sonuçları birbirinden bağımsız olan durumlar için ayrık seçim analizleri kullanılır. Regresyon analizi "ne kadar" sorusuna cevap verirken, ayrık seçim analizleri "hangisi" sorusuna cevap verir. Bununla beraber, ayrık seçim analizleri bazı durumlarda "ne kadar" sorusuna cevap ararken de kullanılabilir; örneğin bir ev sahibinin sahip olmayı seçtiği araba sayısı^[1] ve telekomünikasyon servislerini kaç dakika kullanacağı^[2] gibi durumları incelerken ayrık seçim modelleri kullanılabilir.

Ayrık seçim modelleri, insanların alternatifler arasındaki seçimlerinin incelendiği istatistiksel prosedürlerdir. Modeller, almak için araba seçerken,^[1][3] hangi üniversiteye gideceğini seçerken,^[4] işe giderken hangi ulaşım yöntemini (araba, otobüs, tren) seçileceğine karar verirken^[5] gibi çok çeşitli uygulamalara uyarlanabilir.

Ayrık seçim modelleri istatistiksel olarak, her bir kişinin alternatifler arasında kendisine uygun olan ve kişilerin tercih yaklaşımlarını inceler. Örneğin, bir kişinin araba alırken yaptığı seçim istatistiksel olarak, kişinin geliri, yaşı, arabanın benzin tüketimi, büyüklüğü ve diğer özellikleriyle alakadardır. Bu modeller, bir kişi için o konudaki alternatifler arasındaki seçimlerin uygunluğunu inceler.

2000 yılında Daniel McFadden, "ayrık seçimlerin analizi için teori ve metotlar geliştirdiği için"^[6] Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

İleri okumalar

• Ben-Akiva, M and S. Lerman (1985). Discrete Choice Analysis: Theory and Application to Travel Demand, MIT Press.
• Hensher, D., J. Rose, and W. Greene (2005). Applied Choice Analysis: A Primer, Cambridge University Press.
• Maddala, G. (1983). Limited-dependent and Qualitative Variables in Econometrics, Cambridge University Press.
• Train, K. (2003). Discrete Choice Methods with Simulation, Cambridge University Press.

Kaynakça

• McFadden, Daniel L. (1984). "Bölüm 24, Econometric analysis of qualitative response models". Handbook of Econometrics, Volume II. Elsevier Science Publishers BV. 

1. Train, K. (1986). Qualitative Choice Analysis: Theory, Econometrics, and an Application to Automobile Demand, MIT Press, Chapter 8.
2. Train, K. (1987). McFadden, D., and Ben-Akiva, M., “The Demand for Local Telephone Service: A Fully Discrete Model of Residential Call Patterns and Service Choice, Rand Journal of Economics, Vol. 18, No. 1, pp109-123
3. Train, K. and Winston, C. (2007). “Vehicle Choice Behavior and the Declining Market Share of US Automakers,” International Economic Review, Vol. 48, No. 4, pp. 1469-1496.
4. Fuller, WC, Manski, C., and Wise, D. (1982). "New Evidence on the Economic Determinants of Post-secondary Schooling Choices." Journal of Human Resources 17(4): 477-498.
5. Train, K. (1978). “A Validation Test of a Disaggregate Mode Choice Model”, Transportation Research, Vol. 12, pp. 167-174.
6. Nobel Ekonomi Ödülü 2000. Nobel Foundation. Nobelprize.org/Nobel Ekonomi Ödülü 2000 Erişim tarihi 12.03.2009 (İngilizce)