Dramalı Mahmut Paşa
Sultanzade Dramalı Mahmut Paşa, Dramalı diye de bilinir, Yunanlar Dramalis diye yazar (d. yaklaşık 1770 Drama - ö. 26 Ekim 1822 - Gördüş/Korinth).
Osmanlı Devleti'nin Drama, Larissa kentleri ile Mora Vali'sidir. Yunan bağımsızlık savaşının ünlü Osmanlı Paşası. Dramalı Mahmud Paşa, Drama'da 1770 - 80 civarında doğmuş ve 1822'de Gördüş'te (Korinth) tifoya bağlı yüksek ateş nedeniyle şehid olmuştur.
Hayatı ve yükselişi
Kavalalı hanedanına mensuptur. Ünlü Mısır Hıdivi Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın yeğeni olarak Sultan III. Selim Han döneminde Topkapı Sarayı'nda eğitim görmüş ve 1820 yılında Osmanlı Devleti'nin Drama, Larissa kentlerinin Valisi konumuna ulaşmıştır. Sultan III. Selim cülusunun Silahtarağa'sı (1779-1783) Halil Mehmet bey ile Sultan III.Ahmed Han kızı Zeynep Sultan'ın oğludur. Valisi olduğu kentlerde ordularını hazırlayarak Hurşit Paşa ile beraber ayan Tepedelenli Ali Paşa isyanını bastırmakla görevlendirilmiştir. 1821'de Hurşid Paşa'nın intiharıyla Osmanlı ordusunun başına geçmiş ve sonra paşa olarak Osmanlı kuzey ordularının komutanlığına yükseltilmiştir. Sultanzade Mahmut Paşa, Drama ve Larissa kentlerine ek olarak Mora valisi de yapılmıştır.
Yunan İsyanı
Dramalı Mahmut Paşa, 1821'de Yunan ayaklanmasında,Sultan tarafından Osmanlı Ordularının komutanlığına getirildi. Yaklaşık 42.000 kişilik ordusuyla Teselya'da isyanı bastırıp Haziran'da güneye, Mora Yarımadasında Argos'a hızla ilerledi. Ancak Yunan isyancı kumandan Teodoros Kolokotronis karşısında Mora Yarımadası'nda Dervenakia'da 26 Temmuz 1822'de aldığı ağır yenilgiden sonra Gördüş'e (Korinth) geri çekildi ve burada yüksek ateşle tifodan hayatını kaybetti.
Dramalı Mahmut Paşa'nın Mora'da zafere çok yaklaşmışken, Osmanlı askerleri arasında çıkan salgın hastalıklar, Yunan isyancılar tarafından Osmanlı ordusu yararlanmasın diye yakılmış olan ekili topraklar ve zehirlenmiş sulara karşın Rumeli'den kendisine yardım gelmeyişi, Sultan'ın gözünde iyice yükselmesinden çekinen diğer Osmanlı Paşaları'nın kendisine bilerek yardım etmeyişi yenilmesinde en önemli faktörlerdir. Mora'da kuzeni Mısırlı Prens Kavalalı İbrahim Paşa ile beraber yer aldığı savaşta Dramalı Mahmut Paşa'nın kırk bin askerinden sadece altı bini hayatta kalabilmiştir.
Adına Drama'da yapılan Sultanzade Mahmud Paşa Medresesi 1858 yılında onarım görmüştür. Dramalı Mahmut Paşa'nın evi, bugün Drama'da Yunan hükümet binası olarak hala korunmaktadır. Mahmut Paşanın oğlu olan Tahir Bey (daha sonra paşa), Plevne Müdaafaasına katılmıştır. 20. yüzyıl başında Dramalı Mahmut Paşa'nın soyundan gelenler, Balkan Savaşı sonrasında Yunanistan'ı terk etmiş, daha sonra Türkiye ve Yunanistan arasında yapılan mübadele ile Istanbul ve Anadolu'nun çeşitli kentlerine dağılmıştır.