Elbis
Elbis Han (Bulgarca: Илбис хан, Rusça: Илбис хаа̀н) - Türk, Yakut, Tuva ve Altay mitolojisinde Sevgi ve Savas Tanrısı olarak bilinir. İlvis ( Elvis, Yilbis) Han şeklinde de tanınır. Elbis Kuha (İlvis Kığha) olarak da anılır. Savaş ve Sevgi Insani olarak da algılanır. Acımasızdır fakat insanlara acımasızlığı telkin etmez Sevgiyi ve güzelliği çokça telkin eder. Savaşçı bir karakteri vardır. Zorda kalmadikca savasmaz savasirsa da mutlaka kazanir.Sert ve acimasiz özelliklere sahiptir. İslam’ın etkisiyle bu sözcük “İlvis” halini almıştır. Fakat aslında Türkçede pek çok olumsuz anlamı barındıran (Yal/Yel/Hal/Al/El) kökünden türemiştir.[1] Savaşlardan önce çağrılır ve adına sunumlar törenler yapılır. Onun sayesinde düşmanın attığı oklar geri kendisine döner. Düşmanının ölmesini isteyen kim varsa ondan yardım diler.
Yakut mitolojisinde, kıskançlığın, düşmanlığın, acımasızlığın ve sevginin simgesi savaş ve sevgi lnsani olarak bilinir Ohol ile birlikte göğün karanlık güçlerine karsi duran ışık gibi parıldayandır ama şeytan değildir.
Yakutların geleneksel inançlarında savaş ruhu ve muharebe koruyucusu olan İlvis (Elbis)'den, savaşta cesaret vermesi ve silahlarını kırmızı kana boyaması için yardım istenirdi. Onun düşmanın yüreğine girerse, yenilmesinin kaçınılmaz olduğuna inanılırdı. Savaştan önce düşmanının mahvolması için üç gün üç gece kamlık yapıp İlvis'den yardım isteyen şamanın onu düşmanın kalbine salması sayesinde, attıkları oklar bile dönüp kendi vücutlarına saplanırmış.[2] Bir şamanın yaptığı ayinde; "Ey insanları deli eden, akılları başlarından alan İlvis Kaan!" şeklinde seslendiği kaydedilmiştir.
Etimoloji
(El/Al/Yal/Yel) kökünden türemiştir. Şeytani özellikleri anlatan Yelbi/Yelvi sözcüğü ile aynı kökten gelir.
Kaynakça
- ↑ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)
- ↑ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi