Endometriosis
 |
Bu madde veya bölüm Endometriozis maddesine çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Endometriozis üreme çağındaki kadınlarda rastlanan bir hastalıktır. Iyi huylu ama acıya sebep veren rahim iç tabakasinda bulunması gereken dokunun rahim dışında lokalize olmasından kaynaklanan bir hastalıktır.Rahim dışındaki bölgelerde tumör adı verilen olusumlara dönüsmektedir.Bu oluşumlar ağrıya,kısırlığa ve diğer bazı sorunlara neden olabilir. Genelde bu hastalık geç teşhis edilmektedir. Yaklaşık olarak ilk belirtiyle teşhis arasinda 6 seneye yakın bir süre gecmektedir. Rahim içini döşeyen endometrium gibi endometrioziste adet döneminin etkisi altındadir.Adet dönemi içerisinde bu dokulardada kalınlaşma ve kanama olmaktadir. Endometriozisin en sık görüldügü yerler karın boşluğu özelliklede yumurtalıklarda ve pelvis adındaki kalça boşluğudur.
Nedenleri
Oluşum sebebi hala tam olarak acıklanabilmis degildir. Tezlerden biri normal rahim dokusunun adet döneminde yumurta kanalından geçerek geriye dogru aktığını ve rahimdeki kasların asırı hareketliliğininde bunda etkisi oldugunu öne sürer. Birçok bilimadamı çevre kirliliğinin ve zararlı maddelerin bu hastalığın sıkça rastlanmasına sebep oldugunun görüşündedir (DDT,PCB). Dioxine ve PCB´ler vücut içerisinde hormon gibi davranan ve bu şekilde endokrin sistemini, bağısıklık sistemini hasara uğratan çevresel toksinlerdir.
Belirtileri
- Adet öncesinde başlayan ve adet sırasında belirgin hale gelen ağrı
- Yorgunluk ve sırta vuran ağrı
- Adet sırasında kabızlık ya da ishal görülmesi
- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik olması
- Belde ve kasık bölgesinde ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Bacakları etkileyen ağrı
- Gebe kalamama
- Bulantı ve kusma etkisi
- İdrar ve dışkıda kan görülmesi
- Sıkça idrara çıkma
Evreleri
- Evre 1: Minimal endometriozis
- Evre 2: Hafif endometriozis
- Evre 3: Orta endometriozis
- Evre 4: Şiddetli endometriozis
Tanısı
Kesin tanı Laparoskopi ile konur. Ayrıca, Ultrasonografi (USG) ve Magnetik Renozans (MR) ile tanı konulabilir. Özellikle mensturuasyon (adet kanaması) sırasında pelvik muayene farklı zamanlarda yapılan muayene oranları 5 kat teşhiste fayda sağlamaktadır. CA-125: 65’den düşük ise hafif derecede endometriozis, 100’den fazla ise şiddetli derecede endometriozistir. CA-125 tümör markeridir. Endometriozis hastalığında kan değerlerinde yükselme ya da düşme şeklinde belli olur. Yalnız teşhis için bu değerin ölçümü gerekli değildir. Belirli durumlarda Ca-125 düzeyi artar;
- Mensturuasyon (adet kanaması)
- Gebelerde (hamileler)
- Epitelyal over (yumurtalık) kanserlerinde
- Endometrioziste
- Pankreatitte *Kronik karaciğer hastalığında
- Pelvik inflamatuar (enfeksiyon) hastalığında
- Adenomiyoziste
- Miyomlarda artar
Tıbbi Tedavi
Oral kontraseptifler (Doğum kontrol hapları) devamlı verilir. Amaç hastanın mensturuasyonunun kesilmesidir (amonere). Bu sayede adet sırasında tüplerden geriye kaçış olmayacak ve endometriozis odakları kaybolacaktır. Danosol: 17 alfa etinil testesteron 600 – 800 mg civarında günlük verilir (androjenik,antiprogestenik ve anti östrajenik etkisi bulunur). Gstinon danasol benzeri etki gösterir. GnRh analogları hipofizde inhibisyon yaparak amenore (adetten kesilme) endometrial atrofiye (küçülme) sebep olurlar. Östrojen seviyesi azaldığı için kemik erimesi olmasın diye aynı zamanda alendronat, aktif vitamin D3 ve kalsiyum verilmesi gerekir. Pentoksifilin ise immün sistemin güçlendirilmesi amacıyla verilir.
Cerrahi Tedavi
Evre 1 ve Evre 2 endometriozis,infertilite için cerrahi işlem yapılmaz.İnfertilite yerine disparonia (cinsel ilişkide ağrı) ya da dismonere (adet sancısı) var ise laparoskopiyle bu lezyonlar koterize (yakma işlemi) edilir. Evre 3 te overlerdeki (yumurtalık) endometriomalar (çikolata kistleri) 4 cm den fazla ise tüp bebek için çıkartılması uygun görülmektedir. Rektovajinal (rektum ve vajinayla ilgili) endometrioziste (Evre 4) bunların cerrahi işlem olarak kesinlikle çıkartılması gerekir. Çıkarılma sebebi ise, makata (anüs) vuran şiddetli ağrılar yapmasıdır. Kitlelerin çıkartılması ile işlem sonrası tekrar ortaya çıkmaz.