Erken dönem Osmanlı mimarisi

Erken dönem Osmanlı mimarisi veya Bursa üslubu 1299 yılında Osmanlı Devleti’nin Osman Gazi tarafından Söğüt'de Osmanlı'nın tarafından kurulması[1] ile 1501 yılında Bayezid Camii'nin (1501-1505) inşaatının başlaması[2] arasındaki mimari dönemi kapsar. Bazı araştırmacılar ise bu dönemin Edirne'de yer alan Üç Şerefeli Cami inşaatının 1437 yılında tamamlanmasıyla bittiğini kabul ederler.[3]

Dönemin mimarisinin uygulandığı şehirler

Yeşil Camii (1378-1392), İznik

Bu döneme ait yapılar ağırlıklı olarak İznik, Bursa ve Edirne şehirlerinde yer aldı. Osmanlı mimarisine ait ilk kaydadeğer uygulamalar İznik şehrinde inşa edildi. Ancak 1335 ile 1365 yılları arasında başkent olan Bursa şehrinde daha anıtsal uygulamaların gerçekleşmesi nedeniyle bu döneme Bursa üslubu adı da verilir. 1365 ile 1453 yılları arasında devlete başkentlik yapmış olan Edirne'de ise ağrılıklı olarak camii ve medrese inşa edildi. Bizans mimarisi ve Selçuklu mimarisi etkilerini taşısa da bu dönemde klasik döneme dayanak oluşturacak fikirlerin ilk uygulamaları bu şehirde gerçekleşti. Ayrıca Klasik dönemin en önemli mimari kavramlarından birisi olacak kubbe kullanılması pratiği burada ortaya çıktı.

Bursa

1335 ile 1365 arasında Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapan Bursa şehrinde Osmanlı mimarisinin ilk dönemi için kaydadeğer olan birçok yapı inşa edildi. Bunların başında Bursa Lale Şahin Paşa Medresesi gelmektedir. 1339 yılında Rumeli Beylerbeyi Lala Şahin Paşa tarafından inşa ettirilen bu medresede Selçuklu mimarisinin etkileri belirgindir. [4][5] Bu dönemde inşa edilen erken dönem Osmanlı camileri arasında 1440 yılında inşası tamamlanan bugün Osmangazi suriçinde bulunan Veled-i Yaniç Camisi de sayılabilir.[6]

İznik

Her ne kadar Bursa Osmanlı Devleti'nin başkenti idiyse de Osmanlı mimarisinin ilk dönemine ait kaydadeğer birçok yapı İznik şehrinde inşa edildi. Bunların arasında en eski olanı günümüze kadar ayakta kalan ve 1333 tarihinde inşa edilen Hacı Özbek Camii'dir. Selçuklu mimarisinin etkilerinin olduğu bu camide prizmatik üçgenlere oturan bir kubbe ve beşik tonoz ile tasarlandı. İznik'te yer alan diğer önemli bir yapı da bugün ayakta olmayan ve 1345 yılında inşa edilen Hacı Hamza Camii[7] ve 1349 yılında Hacı Ali tarafından tasarlanan Hacı Hamza Kümbeti'dir.[8] 1378 ile 1392 yılları arasında Hacı Musa tarafından inşa edilen Yeşil Camii bu döneme ait ve İznik'te inşa edilmiş diğer bir kaydadeğer yapıdır.[9] İznik'te bu dönemde inşa edilen diğer kaydadeğer yapıların başında İznik Nilüfer Hatun İmareti (1388), İznik Yakup Çelebi İmareti (14. yy) ve İznik Süleyman Paşa Medresesi gelmektedir.[10][11][12]

Diğer

Ayrıca bu dönemde birçok farklı Osmanlı Devleti şehrinde de Osmanlı mimarisi için öneme sahip yapılar inşa edildi. Bunların başında Bilecik'te inşa edilen Orhan Gazi Camii (1392), Gebze'de inşa edilen Gebze Orhan Camii (1323-1331)[13] gelmektedir.

Ayrıca bakınız

Resim galerisi

Kaynakça

  1. ↑ "From Osman to Bayezid:Deciphering Early Ottoman History (İngilizce)". Etudes Historiques 2 (1). 2010. http://etudeshistoriques.org/index.php/etudeshistorique/article/view/12. Erişim tarihi: 18 Ocak 2012.
  2. 1 2 "İstanbul’da Bayezid Camii ve Külliyesi". Diyanet Dergisi, Sayı: 239. 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150814071722/http://www.diyanetdergisi.com/diyanet-dergisi-143/konu-968.html. Erişim tarihi: 18 Ocak 2012.
  3. 1 2 "Ottoman Architecture in Bursa (İngilizce)". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı web sitesi. http://www.kultur.gov.tr/EN/belge/2-1868/ottoman-architecture-in-bursa.html. Erişim tarihi: 18 Ocak 2012.
  4. ↑ "Bursa'da Osmanlı Mimarisi". RestoraTurk.com. 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140916054402/http://www.restoraturk.com:80/mimarlik-mimari/mimarlik/261-bursada-osmanli-mimarisi.html. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  5. ↑ "Lala Şahin Paşa (Hisar) Medresesi". KentHaber.com. 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130702000724/http://www.kenthaber.com/marmara/bursa/osmangazi/Rehber/medreseler/lala-sahin-pasa-hisar-medresesi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  6. ↑ Ayverdi, Ekrem Hakkı (1989.). Osmanlı Mi'marisinde Çelebi ve 2. Sultan Murad Devri 2. Cilt (1403 - 1451). İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti. s. 347.
  7. ↑ "Hacı Hamza Camisi". KentHaber.com. 4 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130704000815/http://www.kenthaber.com/marmara/bursa/iznik/Rehber/cami-ve-mescitler/haci-hamza-camisi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  8. ↑ "Mimarlığımız, Şehirciliğimiz ve Mimar Sinan, Remzi Kozal". HaberinOzu.com. 31 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20110831151840/http://www.haberinozu.com:80/mimarligimiz-sehirciligimiz-ve-mimar-sinan-makale,29.html. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  9. ↑ "Yeşil Camii (İznik)". T.C. Bursa Valiliği. 22 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20101122050629/http://bursa.gov.tr/?sayfa=mymenu&pid=262. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  10. ↑ "Bursa - İznik Müzesi Müdürlüğü". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20120419154726/http://www.kultur.gov.tr:80/TR/belge/1-40570/eski2yeni.html. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  11. ↑ "Yakup Çelebi Zaviyesi". KentHaber.com. 2 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130702021612/http://www.kenthaber.com/marmara/bursa/iznik/Rehber/mevlevihane-ve-dergahlar/yakup-celebi-zaviyesi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  12. ↑ "İznik, Kültürel Varlıklar". İznik Belediyesi resmi web sitesi. 18 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140218111426/http://www.iznik.bel.tr:80/kultur.html. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
  13. ↑ "Orhan Gazi Camisi". KentHaber.com. 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130703034113/http://www.kenthaber.com/marmara/kocaeli/gebze/Rehber/cami-ve-mescitler/orhan-gazi-camisi. Erişim tarihi: 17 Mart 2012.
This article is issued from Vikipedi - version of the 12/25/2015. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.