Etem Çalışkan
Etem Çalışkan (d. 1928, Göcük, Tarsus), Türk hattat, gazeteci, ressam.
Yeni yazı ile hat yapan Etem Çalışkan, Türkiye'de ders kitaplarında yer alan Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi ve İstiklal Marşı'nın yazımını yapan kişidir; fonda yer alan meşhur Atatürk portresinin de çizeridir.[1] Anıtkabir'in inşası sırasında kitabelerin yazılmasında emeği geçen sanatçının en önemli çalışmaları arasında Atatürk'ün imzasını, Atatürk'e ait imzalara bakarak stilize etmesi; Kuran-ı Kerim'in Türkçe mealini yeni yazı ile yazması; Nutuk'u kaligrafik olarak iki cilt halinde yazması yer alır.
Yaşamı
1928’de Tarsus’un Göçük Köyü’nde dünyaya geldi.[2] İlk ve orta öğreniminin Mersin’de tamamladı.
Yüksekögrenimini İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Afiş Bölümü’nde yaptı. Sabri Berkel’den desen, Emin Barın’dan yazı, Namık Bayık’dan afiş ve grafik dersleri aldı.
Akademideki öğrenciliği sırasında, Anıtkabir’deki yazıtların yazılmasında Emin Barın’a yardımcı oldu.[3]
1954 yılında öğrenciliği sürerken Yapı Kredi Bankası'nın 10. yıl afişi, şükran belgeleri, diplomaları, madalyalarını yaptı. Aynı yıl Yeni Sabah gazetesinde ressam ve kaligraf olarak gazeteciliğe başladı. İlk işi, gazete için Jane Eyre filminin fotoğraflarının üstüne konuşmalar ve anlatım yazmak oldu. Bu çalışma, Türk basınındaki ilk fotoroman yayınıydı.[1]
Yeni Sabah’tan sonra Ankara'da Zafer ve Öncü gazetelerinde; İstanbul'da Hareket, Dünya, Akşam, Milliyet, Hürriyet gazetelerinde çalıştı. Manşetleri, olayların resimlerini çizdi. Sanatçı, her yılın 10 Kasım'ında gazetelerde yayımlanan Atatürk portrelerini çizmekteydi.[4] 1969 yılında Milliyet gazetesinde çalışırken 10 Kasım Atatürk'ü Anma Günü nedeniyle çizdiği Atatürk portresi, o güne kadarkiler içinde en kalıcısı oldu.
1982’de Hürriyet gazetesinden emekli olduktan sonra Milliyet gazetesine Türk Büyükleri 'ni, Güneş gazetesine Kuran'ın Türkçe anlamını, Sabah gazetesine Yunus Emre Divan'ını hazırladı. Çizgi röportajlar yaptı. Türk Büyükleri çalışması albüm kitap olarak yayınlandı.
1980 yılında Atatürk’ün doğumunun 100. yılı için basılan gümüş ve altın hatıra paraları tasarladı[5] ; 1984 yılında PTT için 16 Türk Devleti Pul Serisini hazırladı.
Kültür Bakanlığı’nın siparişi üzerine üç yıllık bir çalışma sonucunda Atatürk’ün iki ciltlik Nutuk adlı eserini el yazısıyla yazdı. 844 sayfadan oluşan iki ciltlik eser, 2002'de yayımlandı.[6]
2005 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından verilen Burhan Felek Ödülü ile ödüllendirildi.[7]
Kaynakça
- 1 2 Altınbaşak, Betül (19.04.2009). "Bin Yıllar Boyu Aziz İstanbul". Türkiye gazetesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/dp3QA.
- ↑ Uygur, Haluk (16,02.2011). "Hattat Etem Çalışkan ile sohbet". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/OPorV.
- ↑ Çalışkan, Etem (Kasım-Aralık 2011). "Anıtkabir’in Kitabeleri Nasıl Yazıldı?". Altınşehir Adana Kent Kültürü ve Sanat Dergisi, Sayı:5. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/C3ofW.
- ↑ "Etem Çalışkan". Cocukansiklopedisi.com. 03.11.2011. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/2GIFi. Erişim tarihi: 23.01.2014.
- ↑ "Atatürk’ün 100. Doğum Yılı Hatıra Parası (Gümüş Yarım Lira)". Darphane Genel Müdürlüğü web sitesi. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/PR3sC. Erişim tarihi: 23.01.2014.
- ↑ Erdoğan, Sema (Kasım 2016). "Nutuk’u Elle Yazan Hattat: Etem Çalışkan". Bütün Dünya. 23 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20161123013529/http://www.butundunya.com/pdfs/2016/11/124-128.pdf. Erişim tarihi: 23 Kasım 2016.
- ↑ Önderoğlu, Erol (28 Ekim 2005). "On Gazeteciye Burhan Felek Ödülü Verilecek". bianet.org. 23 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://archive.is/rhn3X.