Futbol topu

Kesik yirmi yüzlü şeklindeki bir futbol topu.

Futbol topu, futbol maçlarında kullanılmak üzere üretilen top. Standartları Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (kısaca IFAB) tarafından belirlenen futbol kurallarının ikinci maddesinde belirtilmiştir. Kurallara göre küre şeklindeki topun çevresi 68 ile 70 cm (27 ile 28 inç), ağırlığı 410 ile 420 gr (14 ile 16 oz), iç basıncı ise deniz seviyesinde 0,6 ile 1,1 atm (59 ile 108 kPa, 8,6 ile 15,7 psi) arasında olmalıdır.^[1]

Turnuvalara göre top üreticileri

FIFA Dünya Kupası

FIFA Dünya Kupası finallerinde kullanılan toplar aşağıdaki gibidir:

Dünya Kupası	Top(lar)	Resim	Üretici	Notlar	Kaynak
1930				Finalde iki farklı top kullanıldı: İlk yarıda kullanılan topu devreye 2-1 üstün giren Arjantin berlirlerken ("Tiento"); ikinci yarıdaki top ise maçı 4-2 kazanan ev sahibi Uruguay tarafından belirlendi (ilk yarıdaki topa göre daha büyük ve daha ağır olan "T-Model").	[2][3]
1934	Federale 102		ECAS (Ente Centrale Approvvigionamento Sportivi), Roma		[4]
1938			Allen, Paris		[5]
1950	Duplo T		Superball		[6]
1954	Swiss World Champion		Kost Sport, Basel	İlk 18 bölmeli top.	[3][7]
1958	Top Star		Sydsvenska Läder och Remfabriken, Ängelholm ("Remmen" veya "Sydläder" olarak da bilinir)	102 aday arasından, dört FIFA yetkilisi tarafından yapılan kör test sonucu seçildi.	[8][9]
1962	Crack Top Star		Senor Custodio Zamora H., San Miguel, Şili Remmen	Turnuvanın resmî topu Crack idi. Açılış maçında kullanılan Şili yapımı topu beğenmeyen hakem Ken Aston başka bir top isteyince, ikinci yarıya Avrupa yapımı başka bir top yetiştirildi. Bundan sonra oynanan maçlarda farklı toplar kullanıldı.	[2][3][8][10]
1966	Challenge 4-star		Slazenger	Turuncu veya sarı renkli olup, 18 bölmeden oluşmaktaydı. Soho Square'deki İngiltere Futbol Federasyonu merkezinde yapılan kör test sonucu seçildi.	[3][11]
1970	Telstar		Adidas	Telstar was the first 32-panel black-and-white ball used in the FIFA World Cup finals. Only 20 were supplied by adidas. A brown ball was used in some matches.	[3][12]
1974	Telstar Durlast		Adidas		[3]
1978	Tango		Adidas		[3]
1982	Tango España		Adidas		[3]
1986	Azteca		Adidas	Tamamı sentetik ve el yapımı dikişlere sahip olan ilk Dünya Kupası topuydu.	[3]
1990	Etrusco Unico		Adidas		[3]
1994	Questra		Adidas		[3][13]
1998	Tricolore		Adidas	Dünya Kupası finallerinde kullanılan ilk renkli toptu.	[3]
2002	Fevernova		Adidas		[3]
2006	Teamgeist		Adidas	14 bölmeden oluşmaktaydı. Finallerde oynanan her maçta kullanılan topların üzerinde maçın tarihi, stadyum ve takım adları yazmaktaydı. Final maçında, aynı topun altın renkli versiyonu olan Teamgeist Berlin kullanıldı.	[3][14]
	Teamgeist Berlin
2010	Jabulani		Adidas	Sekiz bölmeden oluşmaktaydı. Final maçında ise aynı topun altın renkli versiyonu olan ve adını maçın oynandığı Johannesburg şehrinden alan Jo'bulani kullanıldı.	[3][15]
	Jo'bulani
2014	Brazuca		Adidas	Adı taraftarlar tarafından belirlenen ilk Dünya Kupası topu oldu.	[3][16]

Avrupa Futbol Şampiyonası

Avrupa Futbol Şampiyonası finallerinde kullanılan toplar aşağıdaki gibidir:^[17]

Şampiyona	Resmî top	Üretici	Notlar
1968	Telstar Elast	Adidas
1972	Telstar	Adidas
1976	Telstar	Adidas
1980	Tango Italia	Adidas
1984	Tango Mundial	Adidas
1988	Tango Europa	Adidas
1992	Etrusco Unico	Adidas	Aynı zamanda 1990 FIFA Dünya Kupası'nda da kullanılan kullanılmıştı.
1996	Questra Europa	Adidas
2000	Terrestra Silverstream	Adidas
2004	Roteiro	Adidas
2008	Europass	Adidas
2012	Tango 12	Adidas

Kaynakça

1. "Futbol Oyun Kuralları: 2012/2013". FIFA. Zürih: Türkiye Futbol Federasyonu. ss. 15. https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:4OY8nt5CMGQJ:www.tff.org/Resources/TFF/Documents/000013/TFF/MHK/2012-2013-Futbol-Oyun-Kurallari-_15_08_2012.pdf+&hl=tr&gl=tr&pid=bl&srcid=ADGEESi_dp_F2LbOZr7M8UDNqIdHyd84W2yx4PKU-48rBEfnV13Uf-ao-zs4269TUcFzp_PblrMH4B-4YdCDbU1uhfnVc32ZbxujKQ7_YalaEFuZ9zNJP-D5QtMpdjrdSooghsVItZDR&sig=AHIEtbSY4brPc1VNnMw7vud9q47rk4JYQA. 
2. The Blizzard: Issue 6. 2012. ISBN 978-1-908940-06-3. https://www.theblizzard.co.uk/product/issue-six-print/. 
3. "The Footballs during the FIFA World Cup". Football Facts. FIFA. 28 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131128080230/http://footballs.fifa.com:80/Football-Facts/FIFA-World-Cup-Footballs. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
4. Matteo, Renato. ""Federale 102". 1934 Italia World Cup Ball" (İspanyolca). balones-oficiales.com. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150609040903/http://www.balones-oficiales.com:80/1934.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
5. ""Allen". 1938 France World Cup Ball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140912051905/http://www.balones-oficiales.com:80/1938.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
6. ""Super Duplo T". 1950 Brazil World Cup Official Matchball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. 27 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131227220111/http://www.balones-oficiales.com/duplo50.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
7. "1954 Switzerland World Cup Official Matchball" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. 14 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140914232547/http://www.balones-oficiales.com:80/suiza1954.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
8. Norlin, Arne (2008). "Bollen "Made in Sweden"" (İsveççe). 1958: När Folkhemmet Fick Fotbolls-VM. Malmö: Ross & Tegner. s. 130–6. ISBN 978-91-976144-8-1. 
9. "Top Star 1958" (İspanyolca ve İngilizce). balones-oficiales.com. 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140718141354/http://www.balones-oficiales.com:80/mundial1958.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
10. Matteo, Renato (11 Haziran 2010). ""Crack". 1962 Chile World Cup Official Matchball". balones-oficiales.com. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140714125415/http://www.balones-oficiales.com/crack1962.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
11. Matteo, Renato (11 Haziran 2010). ""Slazenger Challenge 4-star". 1966 England World Cup Official Matchball". balones-oficiales.com. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20131202233221/http://www.balones-oficiales.com/challenge.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
12. Kullanılan kahverengi toplar aşağıdaki resimlerde görülebilmektedir::
    • #80752641 (Batı Almanya-İngiltere)
    • #79662284 (Bulgaristan-Fas)
    • #81345734 (Peru-Batı Almanya)
    • #80752534 (Peru-Fas)
13. "Adidas Questra". Soccerballworld.com. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150615063329/http://www.soccerballworld.com:80/Questra.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
14. "Team Geist". Soccerballworld.com. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150527022419/http://www.soccerballworld.com:80/Teamgeist.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
15. "The adidas JO'BULANI - Official Match Ball for the final of the 2010 FIFA World Cup in South Africa". FIFA. 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140910164732/http://www.fifa.com/worldcup/photogallery/gallery=1196526.html. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
16. "adidas Brazuca – Name of Official Match Ball decided by Brazilian fans". FIFA. 29 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141229023458/http://www.fifa.com:80/worldcup/news/newsid=1693277/. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
17. "European Football Championship balls". Soccerballworld.com. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150615060738/http://www.soccerballworld.com:80/Euroballs.htm. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.