Gülşen-i Râz
Gülşen-i Râz, Mahmud Şebüsteri'nin eseri olan tasavvuf klasiği.
Önemi
Gülşen-i Râz tasavvufun vahdet-i vücud okuluna ait bir eserdir. Veciz bir üslupla vahdet-i vücudun temel argümanlarını ortaya koyar. Eserin klasik İslâm ve özellikle tasavvuf edebiyatındaki tesiri büyük ve sürekli olmuştur. Halveti şeyhlerinden İbrâhim-i Tennûrî (ö. 1482-83) yazdığı Gülzâr-Nâme için Gülşen-i Râz'dan ilham almış, Fusûs'ül-Hikem şârihi Bosnalı Abdullah da aynı eserden aldığı ilhamla Gülşen-i Râz-ı Ârifan adlı mesnevi tarzında bir eser kaleme almıştır. Aynı şekilde Sarı Abdullah'ın yazdığı beyitlerde de Gülşen-i Râz'ın etkisi görülür.
Gülşen-i Raz'ın orijinal metindeki vezin ve mesnevi tarzında Türkçeye ilk tercümesi XV.yüzyıl mutasavvıflarından Şeyh Elvan-ı Şirazi (ö.1426) tarafından yapılmıştır. Şeyhülislam Dâsıtani'nin Tercüme-i Gülşen-i Raz'ı, Cemaleddin Hulvi'nin (ö.1654)Câm-ı Dilnüvaz'ı da diğer Türkçe tercümelerinden bazılarıdır.
Gülşen-i Râz sufi edebiyatıyla ilgilenen Batılıların da dikkatini çekmiş ve Dr. Tholuch tarafından yazılan "Sufizmus" adlı eserde kitaptan bahsedilmiştir. Tholuch 1825'te kitabı kısmen Almancaya çevirmiştir. 1838'de Hammer Purgrtall tarafından bir başka Almanca çevirisi yapılmış, 1880'de Whinfield tarafından notlarla birlikte İngilizce'ye çevirisi yapılmıştır.
Eserin Türkçeye ilk mensur çevirisi Maârif Vekilliği Şark-İslam Klâsikleri serisinin 5. kitabı olarak 1944'de Abdülbâki Gölpınarlı tarafından yapılmıştır.
Kaynaklar ve Eserler
- Şebüsteri, Gülşen-i Râz, Çev. Abdülbaki Gölpınarlı, M.E.B. Yayınları, İstanbul, 1989
- Şebüsteri, Gülşen-i Râz, Sadık Yalsızuçanlar, Timaş Yayınları, İstanbul 1999
- Muzaffer Akkuş, Gülşen-i Raz , (İnceleme-Metin-İndeks-Tıpkıbasım), Niğde Üniversitesi Yayını 2004.
İngilizce'de Gülşen-i Râz
- The Secret Rose Garden of Shabistari,Rendered from the Persian by Florence Lederer Edited and Introduced by David Fideler
- The Secret Garden, translated by Johnson Pasha Octagon Press Limited (December 1969)