Güney Mançurya Demiryolu
Güney Mançurya Demiryolu, Güney Mançurya'nın kıyı kentleri Lüshun (Port Arthur) ve Lüda'yı (Dailan), Sibirya'dan başlayıp Mançurya (Kuzeydoğu eyaletleri) üzerinden Rusya'nın Vladivostok limanına uzanan Doğu Çin Demiryolu'na bağlayan demiryolu hattı. 20. yüzyıl boyunca Çinliler, Japonlar ve Ruslar arasında sürtüşme konusu olmuştur.
Çinlileri, Mançurya'nın güneyindeki Liaodong Yarımadası'nın denetimine kendilerine bırakmaya zorlayan Ruslar (Mart 1898), kısa bir süre sonra bölgede Güney Mançurya Demiryolu'nun yapımına başladılar. Rus-Japon Savaşı'nda (1904-05) Rusya'nın yenilgiye uğramasından sonra Japonların elde ettiği zaferi kağıda geçiren Portsmouth Antlaşması uyarınca Liaodong Yarımadası'yla birlikte Demiryolu'nun Harbin ile Port Arthur arasında uzanan en güney kesimi Japonya'ya bırakıldı.[1] 1906'dan sonra Japonların Mançurya'nın ekonomik zenginliklerini sömürmesinin aracı durumuna gelen Güney Mançurya Demiryolu Şirketi, bu dönemde Fushun'da büyük bir kömür ocakları işletmesi, Anshan'da da bir çelik işletmesi kurdu.[2] Öte yandan şirkette çalışan Japon işçilerin aşırı milliyetçi eğilimleri, Japonya'nın 1931'de Mançurya'yı işgal ederek Çin'in kuzeydoğusundaki üç eyaleti kapsayan kukla Mançukuo Devleti'ni kurmasında etkili oldu.
ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, 1945'teki Yalta Konferansı'nda Stalin'in Japonya'ya karşı savaşa girmesinin ödülü olarak demiryolunun Sovyetler Birliği'ne geri verilmesini kabul etti. Aynı yıl 14 Ağustos'ta Çin'deki milliyetçi hükümetle Sovyetler Birliği arasında Güney Mançurya Demiryolu'nu 30 yıl süreyle iki ülkenin denetimine bırakan bir antlaşma imzalandı. 1949'da Çin'de komünistlerin yönetime gelmelerinin ardından, Sovyetler Birliği demiryolunun denetimine Çin'e bıraktı.
Kaynakça
- ↑ Çin ve Japon Politikamızın Sorunları
- ↑ Yonca Anzerlioğlu, Tokyo Türk Maslahatgüzarının Değerlendirmeleriyle Mançukuo Devleti (1931-1933), Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Mayıs 2008