Hava yolu
Hava yolu,[1] hava taşıtlarıyla (büyük oranda uçaklarla), insan ve yük taşımacılığı yapan ticari şirket. Hızlı bir taşıma türü olan hava yolu taşımacılığı diğer ulaşım metotlarına göre daha masraflıdır. Hava yolu taşımacılığının önemli bir kısmı ekspres ve kurye kargo taşımacılığıdır.
Tarihçe
Hava yolu ulaşımı, I. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla gelişti. İlk seferler 1919'da Fransa'da başladı. Atlantik seferleri 1930'da başladı. Hava yolu ulaşımı uçak, yakıt, havaalanı, yol, vs. unsurlarını kapsar. Havaalanları büyük, küçük, hafif, basit uçakları kabul etmelerine göre sınıflandırılırlar.
İş Modelleri
Hava yolu sektöründe başlıca dört farklı iş modeli bulunmaktadır:
- Network Taşıyıcılar
- Düşük Maliyetli Taşıyıcılar
- Hibrit (Network ve Düşük Maliyetli İş Modelinin Karışımı)
- Charter
Bununla birlikte, önümüzdeki yıllarda bu iş modellerinin farklılaşacağı ve charter tipi iş modelinin tamamen ortadan kalkarken, ultra düşükten, premium hizmete kadar beş farklı iş modelinin sektöre hâkim olacağı belirtilmektedir[2].
Günümüzde, network taşıyıcılara örnek olarak Türk Hava Yolları, düşük maliyetli taşıyıcılara örnek olarak ise Ryanair gösterilebilir. ABD'de jetBlue ve Avrupa'da airberlin ise, hibrit iş modelini takip eden hava yolu şirketlerindendir.