Hessen

Hessen
Bayrak Arma
Konum
Koordinatları 50°35′58″K 9°01′30″D / 50.599501°N 9.024946°E / 50.599501; 9.024946Koordinatlar: 50°35′58″K 9°01′30″D / 50.599501°N 9.024946°E / 50.599501; 9.024946
Zaman Dilimi CET/CEST (UTC+1/+2)
Yönetim
Ülke Almanya
NUTS DE7
Başkent Wiesbaden
Ministerpräsident Volker Bouffier (CDU)
Yönetici Parti CDU / FDP
Almanya Federal Konseyi 5 (69 üzerinden)
Coğrafi Bilgiler
Alan  21.115 km² (8.153 sq mi)
Nüfus 6061951 (12/2009)[1]
 - Nüfus Yoğunluğu 287 /km² (744 /sq mi)
Diğer Bilgiler
Gayri safi yurtiçi hasıla € 224980 milyon (2010[2])
ISO region DE-HE
Website http://www.hessen.de/

Hessen bir eyalet olarak Federal Almanya Cumhuriyetin ortasının güney batısında yer almaktadır. Cumhuriyetin en yoğun yerleşim ve en kuvvetli ekonomik bölgesini oluşturmaktadır. Eyalet başkenti Wiesbaden'dir. Nüfusu en büyük şehri Frankfurt am Main'dır. Bugünkü eyalet 19 Eylül 1945'te Büyük-Hessen olarak kuruldu. İlk kurulan eyalet olarak bir demokratik bazlı anayasaya sahiptir. Geçmişte Halkdevleti Hessen,Prusya kazaları olarak ve 1944'te de Hür-eyalet Prusya dan ayrılan Hessen-Nassau kazası olarak oluşmuşdur.

Hessen isminin resmi ve geçerli bir açıklaması yoktur.

Nüfusu 6 milyon civarında ise de yaşlanan alman halkı ve eyalete dışardan göçme yoğunluğunun sürekli düşmesi sonucu 2050 de 5 milyonun altına inmesi tahmin edilmektedir. Halkın %40 ı protestan kilisesine, %25 i Roma-Katolik kilisesine az bir bölümüde diğer hristiyan kilisesine ve diğer dinler mensubtur. Müslüman topluluğu ise %10 la temsil edilmektedir.

Coğrafya

Hessen eyaleti 21.115 km² alana sahiptir. Coğrafi merkezi Vogelsberkreis kazasında Flensungen dadır.

Almanya nın ortasında bulunan Hessen eyaletinin komşu eyaletleri ise Kuzey-Ren Westfalya, Aşağı Saksonya, Türingen, Bavyera, Badem-Würtemberg ve Rheinland-Pfalz dır. Hessen nin ortasında Ortabölge dağlarında en yüksek rakım 950 m dir.

Eyaletin tipik coğrafi yapısı genelde büyük tepeler ve dağlardan oluşmaktadır.

Eyaletin bütün alanları yerleşim ve sanayi bölgeli haricinde tamamı tarıma ve ormancılığa açılmıştır. Eyaleti güneyden kuzeye doğru Tabiat Parkları ile tanımlanmış ormanlarla kaplıdır. Bunlar arasında odenwald, Taunus, Westerwald, Siegerland sıralanabilir.

Kara iklimlidir. Geniş ormanları, ırmakları ve gölleri sayesinde yılın büyük bölümü yağmurlu geçer. İklim değişimi ile birlikte ülkede Akdeniz ikliminin başgösterdiği tespit edilmiştir. Ren nehri yamaçlarında güneşli günlerinin sık olması sebebi ile meşhur şarap üzüm bağlarına sahiptir.

Hessen eyaletinden başta Ren nehri olmak üzere Main, Weser, Lahn, Fulda, Dill ırmakları geçmektedir. Nehirler genelde kanallaştırılma çabalarından sonra gemi ile yük taşımacılığına açılmıştır.

Eyalette büyük çapta göller olmasa da baraj ve yapay göllere sahiptir.

Hessen eyaleti halkının büyük çoğunluğu 2. dünya savaşı sonrası sonradan doğu bloku diye tanımlanan ülkelerden göçen Alman'lardan oluşmaktadır. Almanca dili genelde kırsal bölgelere mahsus şivelerle konuşulsa da eyalete mahsus bir Almanca şivesi yoktur. Ama bölgesel şivelerin toplamına Hessence diye sıfatlandırılmaktadır.

Tarih

Bugün eyalet sınırları içerisinde çeşitli derebeylikler ve kazalar kurulmadan önce uzun bir zaman diliminde Roma imparatorluğunun sınırları korumayla görevli sancak idi. Romalılar imparatorluk sınırlarını German halkına karşı koruyabilmek için sınır boyunca Limes adında kütük kazıklı ve gözetleme kuleleriyle donatmışlar. Orta çağdan itibaren bölgenin önemliliği sonucu zenginleşen derebeylerin, toprak ağalarının yönetimlerinde kalmış, sonra şehir devletcikleri oluşmuş. Şehir devletcikleri daha sonra Kutsal German Krallığının altında birleştirilmişler.

2. Dünya savaşından sonra Amerikan işgal yönetiminin telkinleri ile 19. eylül 1945 de eyalet olarak tanımlanıp, 1946 da halk oylaması sonra eyalet anayasının kabulü ile birlikte Eyalet Hessen resmen ilan edildi.

Eyalet sayısı zengin, saygın ve köklü eğitim kurumları ile meşhurdur.

Bunların en başlıcaları:

Müzeleri ile zengin olan eyalette, pleantolik çağlar müzeleri, Roma ve German imparatorluk müzeleri, yerel folklorik müzeler, teknoloji müzeleri, kültür ve tabiat müzeleri, modern sanat müzeleri olarak sayılabilmektedirler.

Spor

Eyaletin birçok spor dalında Federal Lig (Bundesliga) lerinde mücadele veren kulüplere sahiptir. Hatta çeşitli jimnastik dallarında dünya şampiyonu olan kulüp ve sporcular bu eyalettendirler. Her türlü yaz ve kış sporları tesisleri ile zengindir.

Yönetim

Anayasaya dayalı parlemetolu demokratik yönetemidir. Yüzde 5 barajını aşabilen siyasi partiler eyalet parlamentosuna beş seneliğine seçilebilmektedirler.

Yönetim bir eyalet başbakını ve bakanlarından oluşan kabineden oluşur. Eyalet yüksek mahkemesi çıkarılacak yasaları anayasa uygunluğunu denetleyen ve parlamento üyesi 11 azadan oluşur. Başbakan eyaleti temsil eder. 1918 senesine kadar herhangi bir yönetimlerde yer almış alman kırallık ailesine ait mensuplar parlamento üyesi olamazlar.

Eyalet aslında Sosyal Demokrat Partisinin kalesi olarak görülmete idi. 1999 dan itibaren muhafazakar Demokrat Hristiyan Partisi ile Hür Demokratlar Partisinin koalisyonu ile yönetilmektedir. 2008 eyalet seçimlerinde hiçbir parti çoğul sağlayamadığı için şimdiki başbakan Kock, yönetim işlerini halen vekaleten yönetmektedir.

İdari bölümler

Hessen 21 ilçeye (Landkreise) ve 5 bağımsız şehre (Kreisfreie Städte), ayrıca her biri Darmstadt, Gießen ve Kassel olmak üzere 3 Yönetimsel Bölgede Regierungsbezirk) gruplanır.

İlçe, otomobil plakası ve idari merkez:

Regierungsbezirk

Darmstadt

 Regierungsbezirk

Gießen

 Regierungsbezirk

Kassel

  1. Kreis Bergstraße HP (Heppenheim)
  2. Landkreis Darmstadt-Dieburg DA, DI (Darmstadt-Kranichstein)
  3. Kreis Groß-Gerau GG (Groß-Gerau)
  4. Hochtaunuskreis HG (Bad Homburg vor der Höhe)
  5. Main-Kinzig-Kreis MKK (Gelnhausen)
  6. Main-Taunus-Kreis MTK (Hofheim am Taunus)
  7. Odenwaldkreis ERB (Erbach)
  8. Landkreis Offenbach OF (Dietzenbach)
  9. Rheingau-Taunus-Kreis RÜD (Bad Schwalbach)
  10. Wetteraukreis FB (Friedberg)
  1. Landkreis Gießen GI (Giessen)
  2. Lahn-Dill-Kreis LDK (Wetzlar WZ)
  3. Landkreis Limburg-Weilburg LM (Limburg)
  4. Landkreis Marburg-Biedenkopf MR (Marburg)
  5. Vogelsbergkreis VB (Lauterbach)


  1. Landkreis Fulda FD (Fulda)
  2. Landkreis Hersfeld-Rotenburg HEF (Bad Hersfeld)
  3. Landkreis Kassel KS (Kassel)
  4. Schwalm-Eder-Kreis HR (Homberg (Efze))
  5. Werra-Meißner-Kreis ESW (Eschwege)
  6. Landkreis Waldeck-Frankenberg KB (Korbach)


Bağımsız sehirler ve otomobil plakası:

  1. Darmstadt DA
  2. Frankfurt am Main F
  3. Kassel KS
  4. Offenbach am Main OF
  5. Wiesbaden WI

Şehirler

Eyaletin yerleşme yoğunluğu güney de bulunanan Frankfurt metropolünü barındıran Rhein-Main bölgesinden kuzeyde eyalet yönetim dairelerinin yerleştirildiği Kassel şehrine doğru eğilim bulunmaktadır. Başlıca önemli endustri ve finanz merkezi Frankfurt metrolü eyaletin belkemiğidir. Eyaletin dinlenme ve geziye dayalı turistik bölgeriyle kaplıdır. Kaplıca ve kumarhaneleri ile ünlü Wiesbaden, Bad-Vilbel, Bad Ems meşhurdur. Ren nehri kıyısındaki tarihi şehirlerle, nehir boyunca manzaralı ve tarihi kaleleri ve şatolarının ünü dünyaca meşhurdur. Orta çağdan dahada önce tarihi dokularına sahip şehirlerin krallık (Marburg), başpikaposluk (Limburg), derebeylik (Nassau) gibi tarihi dokulara sahiptirler.

Ulaşım

Eyalet, Avrupa'nın en büyük ve önemli havaalanlarından (Frakfurt am Main) birini barındırmaktadır. Devasa havaalanı dışında nehir yük ve gezi gemiciliğine sahip Ren ve Main nehirlerini bulundurmaktadır. Eyaletin en derin kırsal bölgerine kadar ulaşan mükemmel asfalt yolları yanında Frankfur - Köln metropollerini birbirine bağlayan otoyolu (A3-Autobahn) yanında Avrupa'nın belkemiği sayılan A5 otoyoluda buradadır. Hızlı tren güzergahına (Intercity) sahiptir. Frankfurt şehrinde tren garı yanında en modern havaalanı tren garına sahiptir. Şehir otobüs ağı yanında metro ve trambay hat ağları mükemmeldir.

Eyalette işlek ve yoğun trafiğe sahip otobanları da bulunmaktadır.

Eyalet, haritalandırılmış gezi amaçlı mükemmel bisiklet tur yolları (tren ve otobüs bağlantılı) ile baştan başa kaplıdır.

Ekonomi

Eyaletin üçte bir (1/3) alanı tarım için kullanılmaktadır.

Avrupanın 3. büyük havaalanı Fraport AG(Frakfurt am Main) dir.

Almanya nın başlıca ekonomisi ve endüstrisi (kimya, teknoloji, finans ve oto üretim) Frankfurt metroplolünde nehir ve hava taşıma avantajları bu havzadadır. Avrupa topluluğunun Merkez bankası Frankfurt'tadır. Frankfurt gene Almanya'nın finans merkezidir.

Opel AG'in 15 bin kişi çalıştıran Avrupa üretim AR-GE merkezi Rüsselsheim'dadır.

Eyalette bir atom enerji santrali (Biblis) bulunmaktadır.

Hessen eyaletinin en büyük işverenleri

Lufthansa AG, Alman demiryolu, Alman Posta Grubu, ReWe Gurubu, Frankfurt Havaalanı, Telekom AG, Opel, Volkswagen vs.

Enformasyon

Hessen eyaletinin Neu-Isenburg şehri Almanya nın bir nevi matbaa merkezidir. Türkçe yayımlarda (günlük gazeteler ve mecbualar) da burada basılmaktadır.

En başlıca yerli ve yabancı yayımlar burada basılmaktadır. Eyaletin özel ve resmi, bölgesel ye eyalet çapında yayın yapan bir çpok televizyon ve radyoları vardır. Metropol FM adlı Berlin merkezli radyo Frankfurt ve Wiesbaden şehirlerinde Türkçe yayın yapmaktadır.

Dip Notlar

Halkın %80 den fazlası internet kullanmakta. Hemen hemen her hanenin telefonu bulunmakta. Kablo TV ve İnternet kullanımı yüksek. Hızlı İnternet (VDSL, 16-32Mbit) kullanımı yoğun. GSM kapsam alanı neredeyse %99 dur. Her hane başına istatistik 1,5 adet binek taşıt araçı düşmektedir. İşşizlik oranı %4,5 iken bu oran göçmenlerde %10 u geçmektedir. Diplomasız gençlerin sayısı göçmenlerde %20 üzerinde, Almanlarda ise %6'nın altındadır.

Başlıca kentleri

Kaynakça

  1. ↑ destatis: Fläche und Bevölkerung tarihinde erişilmiştir
  2. ↑ destatis: Bruttoinlandsprodukt (GDP)

Dış bağlantılar

Hessen eyaleti regierungsbezirke, ilçeler ve bağımsız şehirleri
This article is issued from Vikipedi - version of the 10/17/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.