Hrant Dink suikastı

Hrant Dink Suikasti
Bölge Agos Gazetesi önü, İstanbul
Tarih 19 Ocak 2007
15.00
Saldırı türü Suikast
İşleyen Ogün Samast

Koordinatlar: 41°03′09.71″K 28°59′15.21″D / 41.0526972°K 28.9875583°D / 41.0526972; 28.9875583

Hrant Dink'in öldürüldüğü yeri gösteren plaka, Halaskargazi Caddesi, Şişli

Hrant Dink Suikastı, Agos gazetesinin Ermeni asıllı genel yayın yönetmeni Hrant Dink'in, 19 Ocak 2007 tarihinde, Ogün Samast adlı silahlı saldırgan tarafından öldürülmesi olayıdır. Önceden pek çok tehdit almış olan Dink, Agos'un Halaskargazi Caddesindeki binasının önünde başının arkasına ateş edilerek öldürüldü. Olay, Türkiye'de derin devlet ve milliyetçilik olgularını gündeme taşıdı. Dink'in cenazesinde on binlerce kişi tarafından cinayete tepki olarak atılan "Hepimiz Hrant'ız, hepimiz Ermeniyiz" sloganı uzun süre tartışıldı.

Suikast

Hrant Dink'in ölümüyle sonuçlanan olaylar 6 Şubat 2004 günü Agos gazetesinde yayımlanan "Sabiha Hatun'un Sırrı" başlıklı röportajla başladı. Metinde Sabiha Gökçen'in binlerce Ermeni yetimden biri olabileceği iddia ediliyordu. Hrant Dink ve Diran Lokmagözyan'a konuşan Hripsime (Sebilciyan) Gazalyan, Gökçen'i Hatun Teyze olarak tanıdığını belirtip, kendisine aktarılan aile öyküsünü anlatıyordu.[1] Agos'ta dikkat çekmeyen haber 21 Şubat'ta Hürriyet gazetesinde Ersin Kalkan'ın imzasıyla, 'Sabiha Gökçen mi Hatun Sebilciyan mı' başlığıyla, Agos kaynak gösterilerek yayımlandı. Hrant Dink'in konuyla ilgili kişisel yorumunu da içeren haber geniş yankı uyandırdı. Genelkurmay Başkanlığı'ndan aynı gün yapılan sert açıklamada, haberin milli birlik, beraberlik ve değerler açısından tehlikeli bulunduğu belirtildi, tüm basın organları yayım ilkelerini tekrar gözden geçirmeye davet edildi.[2] 24 Şubat 2004 günü İstanbul Valiliği'ne çağrılan Dink, iddialara göre burada bir vali yardımcısının yanında bulunan iki kişiden biri tarafından tehdit edildi. Valilikteki bu olaydan bir gün sonra 25 Şubat 2004 tarihinde Mehmet Soykan tarafından verilen şikayet dilekçesi üzerine Şişli Cumhuriyet Savcılığı tarafından Hrant Dink'in başka bir yazısı için "Türklüğü aşağılamak" suçlamasıyla TCK'nin 301. maddesinden dava açıldı. 26 Şubat 2004 günü Agos önünde toplanan Ülkü Ocaklarına mensup bir grup, tehditler de içeren pankartlar açarak gösteri yaptı. Ancak bu olay bir iki istisna dışında gazetelerde yer almadı. 301. madde'den açılan dava boyunca tehditler artarak sürdü.

Hrant Dink, 19 Ocak 2007 günü saat 15:00 sıralarında Şişli Halaskargazi Caddesi üzerinde bulunan Agos çıkışında uğradığı silahlı saldırı sonucunda olay yerinde hayatını kaybetti. Başına ve boynuna isabet eden üç kurşun sonucunda hayatını kaybeden Dink'in cesedinin yakınında 4 adet boş kovan bulundu.[3] Otopsi raporuna göre kurşunlardan ikisi Dink'in kafasına arkadan saplanmıştı.[4] Görgü tanıkları, cinayeti işleyen kişinin 18-19 yaşlarında, kot pantolonlu ve beyaz bereli olduğunu bildirdiler.

Polis, saldırganın yakalanması amacıyla, bölgedeki metro, otobüs ve vapur iskelelerinde güvenlik önlemleri aldı.[5] Katil zanlısı olarak Ogün Samast adlı kişi, televizyonda yayımlanan güvenlik kameralarından elde edilen görüntülerin üzerine babası tarafından ihbar edilerek, güvenlik güçlerinin takibi sonucunda Trabzon'a gitmek üzere geldiği Samsun otogarında sivil giyimli jandarma ve polis ekiplerince yakalandı. Samast cinayeti işlediğini itiraf etti. Samast'ın üzerinde, suç aleti olduğu bildirilen bir tabanca ele geçirildi.

Sonrasındaki gelişmeler

Tutuklanma sırasında çekilen ve ilk olarak TGRT kanalında yayımlanan Ogün Samast'ın arkasında Türk bayrağının ve Atatürk'ün bir sözü ("Vatan toprağı kutsaldır, kaderine terk edilemez") görünen fotoğrafları tepki topladı. Bunun üzerine tutuklanmayı soruşturmak üzere 29 Ocak'ta Samsun'a bir mülkiye müfettişi gönderildi.[6] Soruşturma sonucunda polis veya jandarmanın Ogün Samast'la birlikte Türk bayrağı ve Atatürk'ün sözü bulunan fon önünde hatıra fotoğrafı çektiğini gösteren film kayıtları ortaya çıktı. Bu kayıtlarda güvenlik kuvvetlerinin Ogün Samast'a bir tür kahraman muamelesi yaptığı görünüyordu.[7] Müfettiş raporunda, fonda Türk bayrağı görülen hatıra fotoğrafı ve filmlerinin zanlının konuşturulması için bir taktik olarak çekildiği ve herhangi bir suç oluşturmadığı belirtildi, bunun üzerine takipsizlik kararı alındı. Hrant Dink ailesinin avukatı Fethiye Çetin, müfettiş raporunu "Bu zanlı devletin kırmızı çizgilerini ihlal eden bir durumdan gözaltına alınsaydı, polis ve jandarma onunla kol kola girip fotoğraf çektirmek için yarışsaydı, raporlar böyle mi olurdu?" diyerek eleştirdi.[8]

Samast'ın ardından 24 Ekim 2004'te Trabzon'da McDonald's'a bomba koyarak altı kişinin yaralanmasına sebep olan Yasin Hayal, azmettirici olduğu gerekçesiyle tutuklandı.[9] Yasin Hayal, tutuklandıktan bir süre sonra cinayetin polis muhbiri Erhan Tuncel tarafından planlandığını açıkladı. Hayal ve Tuncel, Büyük Birlik Partisi Trabzon il örgütünde karşılaşmışlardı. İddialara göre polis muhbiri olan Tuncel, Hayal'in Dink'i öldürmeyi planladığını polise 17 kez bildirmişti. Trabzon Emniyet Müdürü, "jandarmaya da çalıştığı için" suikastten önce Tuncel'i muhbirlikten attıklarını açıkladı. Ancak Emniyet teşkilatı bu bilgiyi yalanladı.[4] Tuncel'in ifadelerinde polisi daha önce uyarmaya çalıştığı söylemesi, kendisini kurtarmaya yönelik bir çaba olarak yorumlandı.[10] Hayal ve Tuncel, basında Ogün Samast'ın "ağabeyleri" olarak anıldılar.

Suikastın tetikçisinin yakalanmasına rağmen tam olarak aydınlatılamaması, Emniyet ve Jandarma İstihbarat Teşkilatı ile bağlantıları bulunan kişilerin olaya isimlerinin karışması, tetikçinin güvenlik güçleriyle birlikte hatıra fotoğrafı çektirmesi, azmettirici Yasin Hayal'in daha önceki suçlarında polis tarafından korunduğu gibi konu ve iddialar, derin devlet tartışmalarını tekrar gündeme getirdi.[11][12]

İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek 31 Ocak 2007'de: "Operasyon ekibi: Hrant Dink cinayetinin kilit ismi olduğu iddiasıyla Trabzon'da gözaltına alınarak İstanbul'a getirilen Karadeniz Teknik Üniversitesi öğrencisi Erhan Tuncel'in Emniyet İstihbarat Dairesi Başkanı Ramazan Akyürek'in elemanı olduğu ortaya çıktı. Emniyet Genel Müdürlüğü de bu gerçeği doğruladı. Emniyet İstihbarat Daire Başkanı Ramazan Akyürek'in Trabzon’da Emniyet Müdürü iken kurduğu ekip, "haber elemanları" perdesi altında, bir operasyon ekibi, başka deyişle tetikçi timidir." şeklinde basın açıklaması yaptı.[13]

Suikastın 40. gününde Kumkapı'daki Meryem Ana kilisesinde Dink anısına Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob Mutafyan'ın yönettiği bir Pazar ayini düzenlendi. Ayine Dink'in ailesi, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi, yazar Elif Şafak, Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, gazeteciler ve çok sayıda Ermeni katıldı. Mutafyan, konuşmasında suikastın aydınlatılamamasını eleştirdi.[14] Bu ayin sırasında kiliseye giren silahlı iki kişi havaya ateş açarak paniğe neden oldular.[15]

Halaskargazi Caddesi'nde Hrant Dink'in öldürülmesini protesto eden kalabalık

Adli süreç

Hrant Dink suikastı davası 2 Temmuz 2007 tarihinde Beşiktaş'daki eski Devlet Güvenlik Mahkemesi binasında başladı. Duruşmaya sanıklar, Hrant Dink'in birinci derece yakınları ve avukatlar hariç kimse alınmadı. Mahkeme binasının önünde toplanan kalabalık, suçluların cezalandırılması için eylem gerçekleştirdi. Yasin Hayal'in avukatı Fuat Turgut, mahkeme salonuna girerken, kalabalığın elindeki pankartlardaki slogana atfen "Hepiniz Ermeni’siniz." diye bağırınca gerginlik yaşandı. Duruşma sırasında Hayal ve Tuncel'in birbirini suçladıkları, Samast'ın ise susma hakkını kullandığı açıklandı. Sanık avukatları, olaya bir örgüt veya çetenin karıştığını yalanladılar.[16]

Meclis, Hrant Dink Cinayetini Araştırma Komisyonu, Trabzon ve İstanbul emniyet birimlerinin “ihmali” olduğu belirtildi.

Meydana gelen olayda ihmali bulunduğu gerekçesiyle emniyet görevlileri hakkında idari yönden; bir personele uzun süreli durdurma, beş personele aylık kesimi, üç personele kınama ve bir personele uyarma cezası verilmiştir. Adli yönden; sekiz personel hakkında "soruşturma izni verilmemesine", 31 personel hakkında "ek kovuşturmaya yer olmadığına", iki personel hakkında "beraatına" yetkili mahkemece karar verilmiş, bir personel hakkında ise başlatılan savcılık soruşturması halen devam etmektedir. Jandarma görevlilerinden; dördü hakkında dört ay hapis, biri hakkında altı ay hapis, ikisi hakkında beraat kararı verilmiştir.[17]

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı

Eylül 2010'da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ölümünden önce Hrant Dink'in ve daha sonra ailesinin yaptığı beş ayrı başvuruyu ele aldığı davada, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin yaşama hakkı, ifade özgürlüğü ve etkili başvuru hakkıyla ilgili maddelerini ihlal ettiğini hükmetti ve Dink ailesine 133 bin Euro tazminat ödenmesine karar verdi.[18]

Anayasa Mahkemesi kararı

Hrant Dink'in eşi Rakel Dink, kardeşi Orhan Dink ve çocukları Delal, Arat ve Sera Dink, etkin bir soruşturma yapılmadığı ve yürütülen soruşturma hakkında kendilerine bilgi verilmediği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundular.[19] Temmuz 2014'te Anayasa Mahkemesi, "etkili soruşturma yapılmadığı" gerekçesiyle Dink ailesinin haklarının ihlal edildiğine karar verildi.[19] Resmî Gazete’de yayınlanan kararda şu ifadelere yer verildi: "Olay kapsamında ihmalleri olduğu ileri sürülerek kimlikleri tespit edilen İstanbul ve Trabzon'daki kamu görevlilerinin cinayet üzerinden uzunca bir süre geçmiş olmasına rağmen halen ifadelerinin bağımsız adli birimlerce alınamadığı, olaydaki rollerinin saptanamadığı, öldürülenin yakınlarının ancak kendi çabaları ile soruşturma sürecinden haberdar olabildikleri ya da katılabildikleri, soruşturmanın makul bir özen ve hızla yapılamadığı anlaşılmış olduğundan hakkın özüne zarar verecek şekilde yürütülen bu soruşturmanın bir bütün olarak etkisiz olduğunun kabul edilmesi gerekir."[20]

Kamu görevlilerine yönelik soruşturma

Hrant Dink’in öldürülmesine ilişkin yürütülen yeni soruşturma kapsamında Ekim 2015'te hazırlanan iddianamede, dönemin emniyet istihbarat dairesi başkanı Ramazan Akyürek ve istihbarat şube müdürü Ali Fuat Yılmazer hakkında "kasten adam öldürme" suçlamasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, dönemin İstanbul il emniyet müdürü Celalettin Cerrah ve istihbarat daire başkanı Sabri Uzun’un ise "görevi kötüye kullanma" suçlamasından altı yıla kadar hapis cezası talep edilmektedir.[21] Savcı, soruşturma kapsamında ifadeleri alıldıktan sonra serbest bırakılan İstihbarat Dairesi eski Başkan yardımcısı Coşkun Çakar, İstihbarat Dairesi Teknik Şube eski Müdürü Yunus Yazar, İstanbul İstihbarat Şube eski Müdürü Ahmet İlhan Güler, Trabzon İstihbarat Şube eski Müdürü Faruk Sarı, polis memurları Mehmet Ayhan ve Onur Karakaya, İstihbarat Daire Başkanlığı C Şube eski Müdür Yardımcıları Bülent Demirel ve Osman Gülbel ile C-2 Büro eski Amiri Yılmaz Angın hakkında yeniden yakalama emri çıkarılmasını talep etmektedir.[21]

Tepkiler

“ Bir bebekten katil yaratan karanlığı sorgulamadan hiçbir şey yapılamaz kardeşlerim ”

—Rakel Dink, Hrant Dink'in eşi

Dink'in cenazesine katılanlarca taşınan ve Türkçe, Kürtçe ve Ermenice "Hepimiz Hrant'ız" ve "Hepimiz Ermeniyiz" yazılı pankartlar. Bu pankartlar daha sonra MHP tarafından protesto edildi.[22]

Suikast gerek Türkiye, gerekse Dünya basınında geniş yankı uyandırdı.[23]

Türkiye'den tepkiler

Dünyadan tepkiler

Suikast sonrası gösteriler

Suikast sivil toplum örgütlerince de tepkiyle karşılandı. Olayı protesto etmek amacıyla olay yerinde gösteri ve yürüyüşler düzenlendi. Aralarında sivil toplum örgütleri, siyasi partiler, yazarlar, sanatçılar ve öğrencilerin de bulunduğu kalabalık bir grup Taksim Meydanı'nda toplanarak olayı protesto eden bir gösteri düzenlediler.[29] Olayı protesto için Kızılay'da oturma eylemi düzenleyen bir grup ise Ankara'da polisle çatıştı.[30]

Hrant Dink'in 24 Ocak 2007 tarihinde kaldırılan cenazesi de on binlerce kişinin katıldığı bir gösteriye dönüştü.[31]

Dink suikastının uzun süre tam olarak aydınlatılamaması protestolara neden oldu. Örneğin, suikastın gerçek azmettiricilerinin yakalanmadığı iddiasıyla 15 Nisan 2007'de kendisine "Benim hala umudum var inisiyatifi" adı veren bir grup Agos gazetesi binası önünde gösteri yaptı.

Gösterilere tepkiler ve milliyetçilik tartışması

Cenazede açılan "Hepimiz Hrant Dink'iz, Hepimiz Ermeniyiz" pankartları, daha sonra milliyetçi kesimlerden gelen eleştirilere konu oldu. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli, pankartlara tepki olarak "Bu ne demek? Hepimiz Türküz, hepimiz Mehmet'iz" dedi.[32] Hrant Dink cinayetine gösterilen duyarlılık ve tepki, Türk askerlerinin cenazeleriyle kıyaslanarak eleştirildi. "Cenaze töreninde Türk bayrağı açılmaması" gibi hususlar bazı milliyetçi basın organlarında yerildi.[33]

Bu eleştirileri takiben 3 Şubat 2007 tarihinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bir parti toplantısında aşırı milliyetçiliği "Hani milliyetçilikle geçinenler var ya, bunlar milliyetçi filan değil, bunlar ırkçı, ayrımcı, kafatasçı, bunlar milliyetçi değil" sözleriyle eleştirdi.[34]

Erhan Tuncel'in tahliye kararı

17 Kasım 2004 günü ‘Mehmet Kurt’ kod adıyla Yardımcı İstihbarat Elemanı Erhan Tuncel, "Hrant Dink'i tasarlayarak öldürmek" suçundan beraat ederken, bombalı eylemden 10 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Ancak 7 Mart 2014 tarihinde tahliyesine karar verildi.[35]

İddialar

Kaynakça

  1. ↑ "Sabiha Gökçen mi Hatun Sebilciyan mı". http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?viewid=373270. Erişim tarihi: 17 Ocak 2008.
  2. ↑ "Genelkurmay: Gökçen, Türk kadının sembolü". 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160101145603/http://bianet.org/bianet/siyaset/30301-genelkurmay-gokcen-turk-kadini-sembolu. Erişim tarihi: 11 Kasım 2015.
  3. ↑ Hrant Dink, Agos önünde silahlı saldırıda öldürüldü, Milliyet Gazetesi
  4. 1 2 3 http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=212383
  5. ↑
  6. ↑ http://www.cnnturk.com/TURKIYE/haber_detay.asp?PID=318&haberID=292795
  7. ↑ http://www.milliyet.com.tr/2007/02/01/son/sontur74.asp
  8. ↑ http://www.ntvmsnbc.com/news/413045.asp
  9. ↑
  10. ↑ "Dink suikastının azmettiricisi Erhan Tuncel'in anlattıkları nihayet gün ışığına çıktı. Ancak önemli bilgiler vereceği sanılan Tuncel kendini kurtarmaya çalışmış: Cinayet öncesi polisi uyardım, ciddiye almadılar" Radikal gazetesi, 10 Mayıs 2005
  11. ↑ http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=216683
  12. ↑ "Polis şefi, McDonald's'ı bombalayan Hayal'in babasına 'O artık daha iyi yaşayacak. Bayrağı yerden Yasin gibiler kaldıracak. Bizim raporumuzla çok ceza almaz' demiş" Radikal gazetesi, 10 Mayıs 2005
  13. ↑ http://ulusalkanal.com.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=3357&Itemid=5
  14. ↑ http://www.haberler.com/mutafyan-dink-suikasti-azmettiricinin-haberi/
  15. ↑ "Hrant Dink anısına yapılan ayini basmaktan yargılanan sanıklar, 'Rus hayat kadını satıcılarından kaçarken kiliseye sığındık' dediler. Hakimin 'Mutafyan’ı öldüreceğinizi söylemişsiniz' sorusuna ise 'Şuurumuz yerinde değildi' yanıtını verdiler." Radikal Gazetesi, 02.07.2007
  16. ↑ http://www.ntvmsnbc.com/news/412622.asp
  17. ↑ "Dink cinayetinde 5 jandarma ceza aldı". milliyet.com.tr. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140106034255/http://siyaset.milliyet.com.tr/dink-cinayetinde-5-jandarma-ceza-aldi/siyaset/siyasetdetay/08.04.2012/1525312/default.htm. Erişim tarihi: 8 Nisan 2012..(Türkçe)
  18. ↑ "AİHM Hrant Dink kararını verdi". NTV. 14 Eylül 2010. En son 21 Ekim 2015 tarihinde erişildi.
  19. 1 2 "AYM: Hrant Dink suikastinde etkili soruşturma yapılmadı". T24. 17 Temmuz 2014. En son 21 Ekim 2015 tarihinde erişildi.
  20. ↑ "Anayasa Mahkemesi'nin Dink Kararı Gerekçesi Açıklandı". Bianet. 12 Kasım 2014. En son 21 Ekim 2015 tarihinde erişildi.
  21. 1 2 "Hrant Dink soruşturmasında iki polis şefine ‘kasten öldürme’den müebbet istendi". Diken. 26 Ekim 2015. En son 30 Ekim 2015 tarihinde erişildi.
  22. ↑ 'Ermeni' sözüne bile tahammül yok Radikal Gazetesi, 25.1.2007. Erişim tarihi: 15.1.2008.
  23. ↑
  24. ↑ Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in, Agos Genel Yayın Yönetmeni Gazeteci Hrant Dink'in silahlı saldırı sonucu yaşamını yitirmesi nedeniyle yaptığı açıklama
  25. ↑
  26. ↑ Genelkurmay Başkanlığı'nın, Gazeteci Hrant Dink'in Uğradığı Silahlı Saldırı Sonucu Yaşamını Yitirmesi Nedeniyle Yayımladığı Mesaj
  27. ↑
  28. ↑ Minister Oskanian condemns Hrant Dink assassination, Ermenistan Dışişleri Bakanlığı (İngilizce)
  29. ↑
  30. ↑
  31. ↑ http://www.ntvmsnbc.com/news/397580.asp
  32. ↑ http://www.milliyet.com.tr/2007/01/24/son/sonsiy18.asp
  33. ↑ http://ulusalkanal.com.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=3248&Itemid=4
  34. ↑ http://www.haberler.com/erdogan-bunlar-milliyetci-degil-irkci-haberi/
  35. ↑ "haberdar". http://www.haberdar.com/erhan-tuncel-in-tahliyesine-karari-verildi-3976063-haberi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014.
  36. ↑
  37. ↑ Vikikaynak'ta Hrant Dink
  38. ↑
  39. ↑ AA

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/7/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.