IV. Murat (dizi)

IV. Murat
Format	Dizi
Tür	Tarihî
Senarist	Turan Oflazoğlu (eser) Ahmet Bayazıd
Yönetmen	Yücel Çakmaklı
Başrol	Cihan Ünal Ayten Gökçer Cüneyt Gökçer Neslihan Danışman Lütfü Seyfullah Muammer Esi Hasan Ceylan Raif Alnıaçık Ekrem Dümer
Tema müziği bestecisi	Yalçın Tura
Ülke	Türkiye
Dili	Türkçe
Sezon sayısı	1
Bölüm sayısı	4
Prodüksiyon
Kamera	Mustafa Yılmaz
Gösterim süresi	181 dk (toplam)
Yayın bilgileri
Kanal	TRT
Yayın tarihi	19 Şubat 1981 – 12 Mart 1981

IV. Murat, ilk kez 1981 yılında TRT 1'de yayınlanmış tarihi mini dizi.

Turan Oflazoğlu'nun 1970 yılında yazdığı ve o yıl TRT Ödülünü kazanan, daha sonra da 5 yıl süreyle Devlet Tiyatroları tarafından sergilenen IV. Murat adlı eserinin uyarlamasıdır. TRT ile Kültür Bakanlığı'nın işbirliği ile hazırlanan dizinin yapımcılığını Ahmet Bayazıd, yönetmenliğini ise Yücel Çakmaklı yaptı. 35 gün içinde, aralarında Topkapı Sarayı'nın da olduğu doğal ortamlarda çekimleri gerçekleşen dizinin müziklerini Yalçın Tura yaptı.

Dizide, IV. Murat'ın bir semaisi ile üç peşrevi yer aldı. İstanbul Radyosu sanatçıları tarafından seslendirilen bu 400 yıllık eserler ilk kez dinletildi.^[1] Renkli olarak çekimleri yapılan IV. Murat'ın laboratuvar işlemleri Yugoslavya'da yapıldı.

Konusu

Sultan Murat (Cihan Ünal), ağabeyi Genç Osman'ın tahttan indirilip öldürülmesinden sonra çok küçük yaşta padişah olmuştur. Bu nedenle de annesi Kösem Sultan'ın (Ayten Gökçer) gölgesinde hüküm sürmektedir. Ülke tam bir kargaşa içindedir. Askerler ayaklanarak Topkapı Sarayı'na saldırırlar. Bu arada Sultan'dan bazı devlet adamlarının idamı istenir. Sultan Murat idamlara karşı direnirse de Hafız Ahmed Paşa'nın öldürülmesiyle Recep Paşa'yı (Lütfü Seyfullah) sadrazam yapmak zorunda kalır. Buna rağmen bir daha kargaşanın çıkmasına göz yummayacağına dair and içer.

Bu arada eşkıyanın halkı haraca bağladığını görür. Kılık değiştirip İstanbul sokaklarında dolaşırken haydutların ırzına geçtiği ve bu yüzden kocası tarafından sokağa atılan Dilfigar (Neslihan Danışman) adlı alarak saraya getirir. Bu sırada asilerin elebaşısı Recep Paşa ile işbirlikçisi Kösem Sultan padişaha karşı komplo kurarlar. Şair Nef'i (Cüneyt Gökçer) devleti eskisi gibi bir duruma yükseltmesi için Sultan Murat'ı kışkırtır. Sultan da bu olaylardan etkilenir.

Sultan Murat sarayın bahçesinde gül koklarken çocukluğunda kendisine yapılan bir suikastten nasıl kurtulduğunu hatırlar. Kösem Sultan'la, yeni Sadrazam Recep Paşa, Murat'ın tahttan indirilmesi ve onun yerine kardeşlerinden Şehzade Kasım'ın mı yoksa Şehzade Bayezıt'ın mı geçirilmesi gerektiğini tartışırlar. Bu arada Dilfigar, geceyi divanda yarı uzanmış geçiren Murat'a, Kösem'le Recep'in komplolarını bildirir. Murat Dilfigar'ı şefkatle karşılar. Onu sevmek istediğini ama yüreğinin gevşemesinden korktuğunu söyler. Murat Dilfigar'ın verdiği bilgi üzerine harekete geçer ve annesini hareme hapsettirir. Sadrazam Topal Recep Paşa'yı da odasına çağırtarak boğdurur ve ölüsünü bir çuvala koydurtup sarayın kapısında bekleyen adamlarının önüne atılmasını buyurur.

Daha sonra yeniçerilerden, sipahilerden, bilginlerden ve halktan temsilcileri saraya çağırtarak onları zırhlar içinde karşılar. Kendisine bağlı olmaları gerektiği, Kur'an'dan parçalarla anlatır ve onlara yeni zaferler vaad eder. Kalabalık bundan çok etkilenir. Sultan Murat onlara kendisine her zaman bağlı kalacaklarına dair Kur'an üzerine and içtirir ve korkunç topuzunu göstererek, "Her kim benim kuracağım düzeni tahdit ederse, bununla başını ezeceğim" der.

Tellâl, İstanbullulara Sultan Murat'ın bir zaferini bildirir. Padişah İran egemenliği altındaki Revan'ı fethetmiştir. Halk sevinç içindedir. Zafer kutlandığı sırada Murat kardeşlerinden Beyazıt'la Süleyman'ı boğdurur.

İstanbul'a yangın çıkmıştır. Murat'ın silahtarı, Şair Nef'i ve Bostancıbaşı (Ferdi Atuner) Padişah'a şehrin yandığını söylerler. Ancak Padişah bu duruma aldırmaz. Neden sonra yangının söndürülmesi için Yeniçerilere buyruk verir. Sultan Murat "Halk ne kadar çok felakete uğrarsa o kadar kendi yasalarına boyun eğer" diye düşünmektedir.

Bu sırada tellâl yeni bir bildiri okur. Buna göre, Sultan tütün ve kahve içmeyi yasaklamış ve bütün kahvelerin yakılması için emir vermiştir. Bu arada rakı, şarap, afyon, esrar gibi uyuşturucular da kesin olarak yasaklanır.

Nef'i, Murat'ın bu tutumunu eleştiren şiirler yazar. Oysa Murat, Nef'i'den yalnızca lirik şiirler yazmasını istemektedir. Nef'i'nin eleştirilmesi gereken şeyleri mutlaka eleştireceğini söylemesi üzerine araları iyice gerginleşir. Murat asilerin seçtirdiği Şeyhülislamı Nef'i'nin gözleri önünde idama gönderir.

Bu arada ünlü sarhoş Bekri Mustafa (Muammer Esi), Murat'ın buyruğuna karşı gizli bir meyhanede arkadaşlarıyla içki içmektedir. Yasaklarına uyulup uyulmadığını kontrol etmek amacıyla kılık değiştirip şehri dolaşan Murat meyhaneye gelir ve Bekri Mustafa, sarhoşluğun timsali olduğu için onu öldürtmez. Bu sırada tellâl Sultan Murat'ın yeni bir yasağını daha açıklar. Gündüzleri dışarıda iki kişi bir araya gelemeyecektir. Geceleri ise sokağa çıkılmayacaktır. Çok gerekip de çıkanların elinde de mutlaka fener olacaktır.

Sultan Murat, Yeniçeri Ağası Mehmet'i huzura belinde kılıçla geldiği için idama gönderir. İstanbullular kendilerini kargaşadan kurtaran Murat'tan artık korktuklarını söylerler. Murat bu arada sokağa fenersiz çıktı diye bir delikanlıyı evinin önünde boğdurur. Halkın çılgınlığını yatıştırmaya çalışırken kendisinin çıldırmasından da korkmaktadır.

Murat şehzadelerin öldürülmesini isteyen annesi Kösem Sultan'ı çok soğuk karşılar. Kösem, onun yanından ayrılırken kendi kendine Murat'tan öç alacağını söyler. Sultan Murat, Nef'i'nin yasak şiirlerinden bazılarını Nef'i'ye ezbere okur.

Nef'i bunun üzerine padişaha kafa tutarcasına cevaplar verir. Murat, bir mısra söyler, ardından Nef'i'nin tamamlamasını ister. Nef'i aynı kafiyede bir mısra ile karşılık verir. Murat gibilerinin ölür ölmez unutulduklarını, oysa kendisinin ölümsüzleşeceğini bildiren bir şiir okuyarak celladı kendisi çağırır.

Bu arada Murat, Bağdat Seferi'ne çıkar. Şehri kuşattığı sıra özel hekiminin gizli gizli afyon yuttuğunu silahtardan öğrenir. Hekimle satranç oynarken de koynunda saklı kutudaki bütün afyonu yutturur. Hekim oyunu güçlükle bitirir ve dışarıda da ölür.

Sultan Murat, yeni sadrazamı Mustafa Paşa'ya çıkacağı Girit seferinden söz eder. Halkla içkiyi yasaklamasına karşı, kendisi pek çok içtiği için sağlığı bozulur. Derken bir kriz sırasında hayaller görmeye başlar. Asilerin yine sarayı bastıklarını sanır ve hayali saldırganlara karşı topuzunu savura savura ölür.

Karakterler

Karakter	Oyuncu
IV. Murat	Cihan Ünal
Kösem Sultan	Ayten Gökçer
Nef'i	Cüneyt Gökçer
Dülfigar	Neslihan Danışman
Topal Recep Paşa	Lütfü Seyfullah
Bostancıbaşı	Ferdi Atuner
Bekri Mustafa	Muammer Esi

Kaynakça

1. IV. Murat dizisi, 4 yıl sonra yeniden ekranda Milliyet, 4 Temmuz 1985

Dış bağlantılar

• SinemaTürk'te IV. Murat