I puritani
| I Puritani Püritenler' | |
|---|---|
 1835 King's Theatre, Londra yapımında tenör Luigi Lablache ve soprano Giulia Grisi | |
| Özgün ismi: | I Puritani |
| Müzik: | Vincenzo Bellini |
| Libretto: | Kont Carlo Pepoli |
| Galası: | 22 Ocak, 1835 |
| İlk gösterim yeri: | Theatre Italien, Paris |
| Oyuncular: | *Elvira: Arturo'nun nişanlısı (soprano)
|
I Puritani (Puritenler) Sicilya doğumlu İtalyan Vincenzo Bellini'nin bestelediği 3 perdelik melodramma serio janrında bir operadır. Operanın librettosu Kont "Carlo Pepoli" tarafından "Jacques-François Ancelot" ve "Joseph Xavier Saintine"'nin ''Têtes rondes et Cavaliers adlı Fransızca oyun eserinden uyarlanarak hazırlanmıştir; bu Fransızca oyun ise İskoç romantik romanlar yazarı Walter Scott'un Old Mortality (Eski Ölümlülük) romanına dayandırılmıştır. Operanın prömiyer sahnelenmesi 22 Ocak 1835'te Paris'te "Theatre Italien" tiyatro salonunda yapılmıştır. Bu yapımın sahnelenmesi sırasında Bellini Napoli'de ünlü soprano sarkici "Maria Malibran"'a bir sahne eseri sağlamak için ayni eser için bir alternatif verziyon da hazırlamıştır. Ama bu zamanında sahnelenmemiş ve ancak 10 Nisan 1986'da ilk defa Bari "Petruzzelli Titarosu"nda sahneye konmuştur.
Roller
| Rol | Ses tipi | Promiyer Rolleri, 24 Ocak, 1835 (Orkestra şefi: - ) |
|---|---|---|
| Elvira, Arturo'nun nişanlısı | soprano | Giulia Grisi |
| Lord Arturo Talbo [1] | tenor | Giovanni Battista Rubini |
| Sir Riccardo Forth | bariton | Antonio Tamburini |
| Sir Giorgio Valton[2] | bas | Luigi Lablache |
| Lord Gualtiero Valton, Elvira'nın babası ve Giorgio'nun erkek kardeşi | bas | Luigi Profeti |
| Sir Bruno Robertson | tenor | M. Magliano |
| Enrichetta di Francia, İdam edilmiş kral I. Charles'in dul eşi | mezzo-soprano | Maria Amigo |
| Askerler, haberciler, silahşörler, Puritenler, lordlar ve leydiler, genç asil hizmetkarlar, uşaklar | ||
Konu özeti
- Mekân: Plymouth şehri yakınları, İngiltere
- Zaman: 1640lı yıllar İngiliz İç Savaşı dönemi
I. Perde
Plymouth yakınlarında Lord Gualtiero Valton'un komuta ettiği bir kale
Gün doğumunda "Püriten Parlamentocu" askerler "Kiralci" güçlere karşı bir zafer beklemektedirler. Lord Valton Ricardo'nun, kızı Elvira'nın kendisiyle evleceği hakkında kendisine söz vermiş olmasına rağmen, Riccardo Plymouth'a geldiğinde Elvira'nın bir Kralci olan Arturo'ya aşık olduğunu ve onunla evlenmeye karar verdiğini öğrenir. Riccardo Bruno'ya bu gelişme üzerinde hislerini açıklar. (Ah! Per sempre ... Bel sogno beato - "Sonsuzluğa kadar... takdıs edilmiş güzel rüya).
Elvira'nın kaldığı daireye gelen Giorgio, Lord Valton'u Elvira'nın isteklerini kabul etmeye inandırdığını kıza açıklar. Elvira buna son derece sevinir.
Arturo evlenme töreni için gelir ve hayatında saadeti bulduğunu kutlamaya başlar. (A te, o cara - "Senin için, ey sevgilim") Valton bir Kiralci casus olduğu sanılan bir gizemli asıl kadını Parlamento önünde soruşturmak üzere götürmek istemektedir. Arturo bu kadının idam edilmiş İngiliz Kralı I. Charles'in dul karısı Enrichetta (Henriatta Maria) olduğunu öğrenir. Elvira çok sevinçli bir polonez şarkı (Son vergin vezzosa - "Büyüleyici bir bakireyim.") söyler. Evlenme töreni için dairesinden ayrılmakta olan gelin Elvira duvağını düşürüp kaybettiğini anlar. Gelin duvağı bulup eline geçiren Arturo bunu Encrichetta'ya verip onun bu duvak giymiş olarak kaçmasını sağlar. Enrichetta ve Arturo birlikte kaçmakta iken, yol kontrol nöbetinde olan Riccardo'ya rastlarlar. Riccardo Arturo'nun yanındaki kadının Elvira olmadığına emin olunca, onları tutmaz ve yollarına devam etmelerine izin verir. Arturo'nun bir kadınla birlikte kaçtığı kalede duyulunca, Elvira kendinin tam nikahtan önce terk edilmiş bir gelin olduğunu sanıp bunun tesiriyle aklını kaybeder.(Oh, vieni al tempio, fedele Arturo - "Oh Sadik Arturo, Tapinaga gel.").
II. Perde
Aynı kalede başka bir oda.
Giorgio, Elvira'nın delilik emarelerini açıklayıp bunların ayrıntılarını tarif eder. Riccardo, şimdi Arturo'nun Enrichetta'nın kaçışını sağladığı için gıyaben idama mahkûm edildiği ve bu nedenle kaçcak suçlu olarak arandii haberini getirir. Elvira görünür ve hala delilik alametleri göstermektedir. Ama bu arada Arturo'yu ne kadar çok özlemiş olduğunu da açıklar. Görgio ve Riccardo eğer Arturo yakalanıp idam edilirse, bunun Elvira'nın ölümüne neden olup olmayacağını tartışmaya başlarlar. Bu tartışma sonunda bir karara varırlar: Beklenmekte olan çarpışmada eğer Arturo Kiralcı ordular safında görülürse idam edilip öldürülmesi caiz olacaktır. (Il rival salvar tu dei ... Suoni la tromba - "Eğer seni rakip kurtarmak ...Trompet sesleri").
III. Perde
Üç ay sonra, aynı kale yakınlarında bir kırsal alan
Arturo hala aranmakta olan bir suçludur ama gizlice Elivra'yı görmek için gelmiştir. Onun (A una fonte afflitto e solo - "Üzüntü kaynağı ve tek başına") şarkısını söylediğini işitir ve hemen yanına giderek iki sevgili birbirine kavuşurlar. (Vieni fra le mie braccıe - "Kollarima gel"). Fakat Elvira, Giorgio ve askerlerle gelecek olan Riccardo'nun geri döndüğünde yine birbirlerinden ayrılacaklarından korkmaktadır.
Askerler ve Riccardo dönüp gelince Artturo'nun idam edilme yargısının uygulanması gereği açığa çıkınca Elvira birden iyileşip aklını başına toplar. Bir ensambl şarkısı (Credeası, misera - " ,perisan") duyulur ve bu şarkıda opera repretuvarlarında az bulunur bir şekilde Arturo'nun tiz Do notası üzerindeki Fa notasını içeren bir katkısı gerekmektedir. Bu şarkı orada bulunanları, özellikle Giorgio'yu bile Arturo'nun aşıkın lehinde çok etkiler. Ama Püriten askerler Arturo'nun idam edilmesini istemekten vazgeçmemişlerdir. Birden yeni haberler gelir. Kralcılar ordusu yenilmiştir. Ama bu galibiyetin baş mimarı olan Parlamentocular komutanı olan Oliver Cromwell bütün esir düşmüş Kralcı ordu üyelerine af çıkartmıştır.
Böylece iki aşık sonunda hiç engelsiz birbirine kavuşmuş olurlar.
Ünlü müziksel parçalar
I. Perde
- All'erta!, koro
- Ah, per sempre io ti perdei, kavatina Riccardo
- A te, o cara, kavatina Arturo
- Son vergin vezzosa, kavatina, Elvira
II. Perde
- Ah, vieni al tempio, koncertato
- Cinta di fiori, Romans, Giorgio
- Qui la voce sua soave... Vien diletto, è in ciel la luna, arya, Elvira )
- Suoni la tromba, e intrepido, kabaletta ikili, Giorgio ve Riccardo
III. Perde
- Corre a valle, corre a monte, sarki, Arturo
- Vieni fra queste braccia, kabaletta ikili, Arturo ve Elvira
- Credeasi, misera, Arturo, Elvira, koro
Seçilmiş ses kayıtları
| Yıl | Roller (Elvira, Arturo, Riccardo, Giorgio) |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1953 | Maria Callas, Giuseppe di Stefano, Rolando Panerai, Nicola Rossi-Lemeni | Tullio Serafin, La Scala Orkestra ve Korosu | Audio CD: EMI Cat: 585 647-2 |
| 1973 | Beverly Sills, Nicolai Gedda, Louis Quilico, Paul Plishka | Julius Rudel, London Philharmonic Orkestra ve Ambrosian Opera Korosu | Audio CD: Westminster The Legacy Cat: 471 207-2 |
| 1973 | Joan Sutherland, Luciano Pavarotti, Piero Cappuccilli, Nicolai Ghiaurov | Richard Bonynge, London Symphony Orkestrasi ve Royal Opera House Korosu | Audio CD: London Cat: POCL 2896-8 |
| 1979 | Montserrat Caballé, Alfredo Kraus, Matteo Manuguerra, Agostino Ferrin | Riccardo Muti, Philharmonia Orchestrasi ve Ambrosian Opera Korosu | Audio CD: EMI Classics Cat: 5 09149 |
| 2007 | Anna Netrebko, Eric Cutler, Franco Vassallo, John Relyea | Patrick Summers, Metropolitan Opera Orkestra, Koro ve Ballesi | DVD: Deutsche Grammophon Cat: 073 4421 |
Dipnotları
- ↑ Fransızca Ancelot ve Saintine'in oyun eserinde bu isim "Talbot" olarak verilir.
- ↑ Fransızca Ancelot ve Saintine'in oyun eserinde bu isim "Walton" olarak verilir.
- ↑ Kaynak: operadis-opera-discography.org.uk sitesinde I_puritani için diskografi
Ayrıca bakınız
Dış kaynaklar
- İngilizce Wikipedia I-puritani maddesi (İngilizce) (Erişme tarihi:8.3.2010)
- Daniel Pardo, Bellini: I Puritani, Opera Today online, 11 Ocak 2006 (İngilizce) (Erişme tarihi:8.3.2010).
- I_puritani icin diskografi (İngilizce) (Erişme tarihi:8.3.2010).
| ||||||||
