Tespih böceği
Tespih böcekleri | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
metne bakınız | ||||||||||||
Dış bağlantılar | ||||||||||||
|
Tespih ya da tesbih böcekleri (Isopoda), Malacostraca sınıfından, suda ya da karada yaşayan, yedi çift bacaklı kabuklu takımıdır. Fosillerine en az 300 milyon yıl önceki dönemlerda rastlanır.[1]
3 mm den 45 cm e (Bathynomus giganteus) kadar değişik boylarda olsalar da genelde ufak hayvanlardır. Bugüne kadar 10.000[2] türü tanımlanmıştır. Bunlardan 4.500 kadarı denizlerde, 500 kadarı tatlısuda, diğer 5.000 kadarı da karada yaşar[3].
Adlandırma
Tespih böceği adını, bazı karacıl türlerinin dokunulduklarında savunma amaçlı olarak vücutları üzerine tatu (armadillo) gibi kıvrıldıklarında tostoparlak tespih tanesi gibi görünmesinden dolayı almıştır. Insecta sınıfından gerçek böceklerle ilgisi yoktur; karides, yengeç ve krillerle akrabadır.
Türkçede takım için eş bacaklılar ya da eş ayaklılar adı da kullanılır. Bu ad, takımın Latince bilim adının çevirisidir ve o da Eski Yunanca ἴσος (isos) «eşit» + ποδός (podos) «ayak/bacak» kelimelerinden türetilmiştir[4].
Alt takımları
10 alt takıma ayrılır[5]:
- Anthuridea — tuzlu, acı ve tatlı sularda
- Asellota — tuzlu ve tatlı sularda
- Calabozoidea — Güney Amerika'da tatlı sularda
- Epicaridea — deniz kabuklularında ektoparazit
- Flabellifera — tuzlu ve tatlı sularda, polifiletik
- Gnathiidea — larvaları deniz balıklarında asalak
- Microcerberidea — tuzlu ve tatlı sularda
- Oniscidea — karada
- Phreatoicidea — tatlı sularda
- Valvifera — tuzlu sularda
Kaynaklar
- ↑ Frederick R. Schram (1970). "Isopod from the Pennsylvanian of Illinois". Science 169 (3948): 854–855. DOI:10.1126/science.169.3948.854. PMID 5432581.
- ↑ Brian Kensley, Marilyn Schotte und Steve Schilling: World List of Marine, Freshwater and Terrestrial Isopod Crustaceans Smithsonian National Museum of Natural History (abgerufen am 26. August 2010)
- ↑ Richard Brusca (August 6, 1997). "Isopoda". Tree of Life Web Project. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160322220329/http://tolweb.org/Isopoda/6320/1997.08.06.
- ↑ M. Schotte, C. B. Boyko, N. L. Bruce, J. Markham, G. C. B. Poore, S. Taiti & G. D. F. Wilson. "World List of Marine, Freshwater and Terrestrial Isopod Crustaceans". World Register of Marine Species. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122022957/http://www.marinespecies.org:80/isopoda/index.php. Erişim tarihi: October 7, 2010.
- ↑ ITIS Isopoda