Jaime I
Jaime I, lakabı Fatih Jaime (İspanyolca: Jaime el Conquistador) (d. 2 Şubat 1208, Montpellier, Toulouse Kontluğu - ö. 27 Temmuz 1276, Valencia, İspanya), 1213-1276 arasında Aragon kralı. Balear Adaları ve Valencia'yı topraklarına katmış, böylece Aragon-Katalonya krallarının Akdeniz'de 14. yüzyılın son dönemine değin başarıyla sürdürecekleri yayılma politikasını başlatmıştır.
İlk yılları
Aragon kralı II. Pedro ile Marie de Montpellier'in oğluydu. Albi heretiklerinin müttefiki olan babası Haçlılarla yaptığı Muret Çarpışması'nda (1213) öldüğünde, Jaime Fransa'nın Carcassonne kentinde Haçlıların önderi Simon de Montfort'un elinde tutsak bulunuyordu. 1213'te Aragon ve Katalonya kralı ilan edildi. Nisan 1214'te serbest bırakıldıktan sonra, koruyuculuğunu üstlenen Templier tarikatı üyelerince yetiştirilmek ve eğitilmek üzere Monzón'a gönderildi. Monzón'da bulunduğu sırada naiplik görevini üstlenen büyük amcası Rousillon kontu Sancho, bazı Aragonlu ve Katalan soyluların muhalefeti nedeniyle 1218'de naiplikten çekildi.Jaime bunu izleyen ayaklanmalar sırasında birçok çarpışmaya katılarak savaş konusunda ilk deneyimlerini edindi.
Krallığı
1227'de Aragon ve Katalonya krallıklarının başına geçen Jaime'nin ilk işi yitirilen krallık topraklarını geri almak üzere savaş hazırlıklarına başlamak oldu. Onun dönemindeki iki büyük fetih harekatının ilki olan Balear Adaları seferi, Aralık 1229'da Mayorka'nın alınmasıyla sonuçlandı.Zaragoza piskoposunun 1235'te Ibiza'yı almasıyla bütünüyle Jaime'nin yönetimi altına giren Balear Adaları, bu tarihten sonra Katalonya kıyılarının korunmasında ve Doğu'yla ticaretin yürütülmesinde olduğu kadar, Doğu'ya düzenlenecek seferler açısından da büyük önem taşıyan bir üs durumuna geldi.
Jaime'nin Müslüman Arap hükümdarların yönetimindeki Valencia Krallığı'na karşı 1233'te başlattığı ikinci fetih seferi üç yıl sürdü. 1238'de başkent Valencia'nın alınmasına değin birçok kez kesintiye uğradı.Öteki kentlerin de ele geçirilmesiyle fethin tamamlanmasından sonra Aragon ve Kastilya krallıklarının yeni fethedilen topraklardaki sınırlarını belirleyen bir antlaşma imzalandı (1244).
Jaime ilk evliliğini 1221'de Kastilya kralı VIII. Alfonso'nun kızı Leonar'la yaptı. Daha sonra Leonar'dan boşanarak Macaristan kralı II. Andras'ın kızı Yolande'yle evlendi (1235); bu evliliğinden çok sayıda çocuğu oldu. 1248 ve 1262'de topraklarını oğulları arasında paylaştırması şiddetli iç çekişmelere yol açmaktan başka bir işe yaramadı. İkinci paylaştırmada büyük oğlu Pedro'ya Aragon, Valencia ve Katalonya'yı, küçük oğlu Jaime'ye ise Balear Adaları ve Roussillon'la, Pedro'nun vasalı olarak yöneteceği öteki Pirene eyaletlerini verdi. Burada 1258'de imzaladığı Corbeil Antlaşması'yla, Katalan hanedanının o güne değin izlediği geleneksel politikayı terk edip Fransa'nın güneyindeki topraklar üzerindeki hak iddialarından vazgeçerek önemli bir siyasi hata yaptı.
Jaime'nin en önemli başarılarından biri Kuzey Afrika devletleriyle iyi ilişkiler kurarak bu bölgeyle ticaretin geliştirilmesi oldu. Ayrıca birinci varisi Pedro'yu Sicilyalı Constance ile evlendirerek Sicilya Krallığı'nın sonraki yıllarda Aragon tahtına bağlanmasının koşullarını hazırladı. Öte yandan damadı Kastilya kralı X. Alfonso'nun, Murcia Krallığı'nda başlayan Magripli ayaklanmasını (1266) bastırmasına yardım etti. 1269'da ise Filistin'e başarısızlıkla sonuçlanan bir haçlı seferi düzenledi.
Jaime'nin hükümdarlığı sırasında Llibre del consolat del mar adıyla bilinen önemli bir denizcilik yasası derlendi. Valencia Krallığı'nda Aragon'dan bağımsız bir hukuk sistemi oluşturuldu. Aralarında Barselona'nın da bulunduğu birçok kentte yerel yönetim birimleri kuruldu ve Cortes (Parlamento) ilk kez toplandı (1274).
Edebiyatçıların koruyucusu olan Jaime, kendi adını taşıyan vakayinamenin yazılmasına destek olmuş, uyrukları arasında siyasi ve kültürel hoşgörünün yerleşmesinde önemli rol oynamıştır.