Jerzy Grotowski
Jerzy Grotowski (d. 11 Ağustos 1933 - ö. 14 Ocak 1999), tiyatro kuramcısı, yönetmen, eleştirmen, oyuncu, eğitimci.
Polonya'da Marion ve Emilia Grotowski'nin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası ressam ve heykeltıraş, annesi öğretmendi. 1951 yılında "Gelişmiş Dramatik Sanat Okulu'na girdi. Tiyatro eğitimini Rusya ve Çin'de yaptı. 1957'de küçük bir rolle ilk kez sahnede yer aldı. 1958 yılında Tanrıların Yağmuru adlı, Jerzy Krzyszton'a ait eserden oyunlaştırılan yapıtı yönetti. 1959'da, "13 Dize" adlı (13 Rzedows) tiyatro işliğini kurarak uzun soluklu çalışmalarına başladı. 1964 yılına kadar "yoksul tiyatro" kavramı üzerinde çeşitli uygulamalar yaptı. 1969'da ürettiği Apocalypsis Cum Figuris, 20. yüzyılın en iyi eserleri arasında kabul edilir. Çalışmalarında temelde ruhu açığa çıkaran arı ve yalın bir yöntemi savundu. Opole kentinde kurduğu "tiyatro laboratuvarını", 1965'te sansür nedeniyle Wroclaw'a taşıdı. Tiyatro sanatında önemli ve yepyeni bir sayfa açan en önemli yapıtları; Akropolis, The Constant Prince ve Apocolypsis Cum Figuris`tir.
Grotowski, dünyanın birçok yerini dolaşarak deneysel tiyatro kuramına öncülük yaptı. Oyun ve yazılarında düşüncelerini materyalist bir dille aktardı. Çalışmalarında Brecht'in aksi yoğunlaşarak; kent-dışı yaşam ve doğa konularına eğildi.
| “ | Grotowski "her şeyi boşaltıyorum, sadece çıplak vücutlarımız var" diyerek "yoksul tiyatro" öğretisi geliştirdi. Bu aslında sinemanın "gösteri toplumuna" bir meydan okumaydı, tiyatronunkine değil. Niçin? Çünkü sinema hep "varolanları" gösteriyordu ve "olmayandan" pek haberdar değildi. Ulus Baker[1] | ” |
Grotowski, 1984 yılında kurduğu laboratuvarı kapattıktan sonra tiyatro üzerine çalışmalarını sürdürdü. 1986 yılında davet edildiği İtalya'ya giderek burada oluşturduğu bir ekiple çalışmalar yaptı. Eugenio Barba, Peter Brook gibi isimlere öğretmenlik yaptı. 1999 yılında kanser nedeniyle yaşamını yitirdi.
Bazı ödülleri
- 1971 - Arjantin, "En İyi Yabancı Yönetmen" ödülü
- 1972 - Polonya, "Yüksek Devlet Ödülü"
- 1973 - Pitssburgh Üniversitesi, "Fahri Doktora"
- 1976 - Washington Ulusal Müzesi, Liyakat diploması
Bibliyografi
- Towards a Poor Theatre (Introduction by Peter Brook) (1968)
- The Theatre of Grotowski by Jennifer Kumiega, London: Methuen, 1987.
- At Work with Grotowski on Physical Actions by Thomas Richards, London: Routledge, 1995.
- The Grotowski Sourcebook ed. by Lisa Wolford and Richard Schechner, London: Routledge, 1997.