Köşeli ayraç
|
Noktalama işaretleri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Köşeli ayraç veya köşeli parantez ([ ]), bir noktalama işareti.
Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce (dışarıda) köşeli ayraç kullanılır:
- Halikarnas Balıkçısı [Cevat Şakir Kabaağaçlı (1886-1973)] birçok eserini Bodrum'da yazmıştır.
- Cumhuriyet Dönemi şairlerinden Cahit Sıtkı Tarancı, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi [özellikle Orhan Veli Kanık (1914-1950) ve arkadaşları] Türk şiirine yepyeni bir ruh kazandırmışlardır.
- Mongolın Ertniy Tüü0 (Arheologiyn Nayruulal) [Mogolistan'ın Eski Tarihi (Arkeolojik Araştırmalar)]
Kaynak olarak verilen kitap veya makalelerin künyelerine ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır:
- Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa]
Metin aktarmalarında, çevirilerde ve alıntılarda herhangi bir nedenle bulunmayan; fakat çalışmayı, aktarmayı yapan kişinin sonradan eklediği sözler için kullanılır:
- "Eldem, Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra...” (Hilmi Yavuz)
- "Babam Kağan öldüğünde küçük kardeşim Kültegin ye[di yaşında idi]." (Orhun Yazıtları)
Aktarılan metinlerde, yazarın yaptığı yanlışlığı düzeltmek amacıyla kullanılır:
- Ebubekir Hazım Tepeyran 1946 [1947] yılında öldü.
Matematikte yay parantez içindeki işlemleri tekrar parantez içine alırken kullanılır:
- [(3 + 2) × (6 - 4) + 2] × 4 = 48
Diğer dillerde
İngilizcede köşeli parantez özellikle alıntı yapılan bir metine açıklayıcı bilgi eklemek için kullanılır.
- "I appreciate it [the honor], but I must refuse". (Bunu [bu onuru] memnuniyetle karşılasam da kabul etmem mümkün değil.)
Köşeli parantez içine alınmış "sic" kelimesi ([sic]), kendinden önce gelen ifadenin orijinal metinde de bu şekilde yazıldığını, yani alıntıyı yapan kişinin hata yapmadığını belirtmek için kullanılır.
Köşeli parantez içindeki üç nokta işareti ([...]) bir metinden çıkartılmış kısımları ifade etmede kullanılır.
Köşeli parantez içine alınmış yorumlar metne ilave bilgi girildiğini gösterir.
Kaynakça
- Yazım Kuralları, Türk Dil Kurumu
- Türkçe Dilbilgisi, Mehmet Hengirmen, 2005
- Türk Dilbilgisi, Göksun Haydar, 1993
- Tahir Nejat Gencan, Dilbilgisi, 1979