Köyceğiz Gölü
Köyceğiz Gölü, Menteşe yöresinde, Muğla ilinin güneydoğusunda yer alan Köyceğiz gölü tektonik bir çukurluğun sularla dolması ve Dalaman çayının getirdiği alüvyonların körfezin önünü tıkaması sonucu oluşmuştur.
Köyceğiz gölünü besleyen kaynaklar oldukça çoktur. Namnam çayı, Kargıcak çayı, Yuvarlak çay bu gölün başlıca geleğenleridir ve göl ayrıca kaynak sularıyla da beslenmektedir.[1] Köyceğiz Gölü’nü besleyen en önemli akarsulardan biri olan Yuvarlakçay gerek ekonomik ve gerekse ekolojik açıdan oldukça önemli bir konumdadır. Turizm faaliyetlerinin yanı sıra, Türkiye'deki en büyük alabalık çiftliğine ev sahipliği yapması da ekonomik önemini gösteren önemli bir noktadır.[2]
Köyceğiz gölünün gideğeni ‘’Dalyan boğazı’’dır.
1.5 metre kadar derinliği olan ve büklümlerle (menderes) uzanan bu doğal kanal, gölü Akdeniz’e bağlar.
Köyceğiz gölüne su getiren dereler , çaylar büyüklü küçüklü deltalar oluşturmuşlardır. Bu alanlar sığ olduğundan bataklıktır; saz, kamış yetişir[1]
Köyceğiz Gölü Akdeniz Bölgesi'nin batı ucunda, ilçe hudutları içerisinde, suyu hafif tuzlu ve çevresindeki kaplıcalardan karışan kükürtlü bir göldür. Gölün, önü alüvyonlarla tıkanmış eski bir körfezden türediği sanılmaktadır. Hemen her zaman sakin olan gölde, yılın 8 ayında su kayağı yapılması mümkündür.Göl kıyıları sağlık turizmi açısından büyük önem taşır. Şifalı ılıcalarda, birçok hastalığın iyileşmesinde yararlanılan birçok kaplıca bulunur.[1]
Fiziksel özellikleri
Göl türü, tektonik/tatlı sudur. Köyceğiz gölünün yüz ölçümü 52 km²'dir. Deniz yüzeyinden yüksekliği 8 metre kadardır. Derinlik de en çok 5 metreyi ancak bulur. Namnam çayı, Kargıcak çayı, Yuvarlak çay bu gölün başlıca geleğenleridir ve göl ayrıca kaynak sularıyla da beslenmektedir.
Doğal yaşam
Denizle bağlantısı olan Köyceğiz gölünün suları tuzlu ve acıdır ancak suları tatlı olan çayların göl sularıyla karışması sonucunda tuzluluk fazla değildir. Plankton bakımından zengin olan gölde çok çeşitli balıklar yaşar. Kefal, levrek, çipura, pisi gibi. Balık avcılığı büyük bir ekonomik değer taşır. Zaten ‘’dalyan,’’ adı da buradan gelir. Çünkü kurulan bu düzenek yardımıyla çok miktarda balık avlanır. Göl balıklarının havyarı da ünlüdür.[1]
Her türlü tatlı su balığı bulunur. Ayrıca güneyinde nesli tükenmekte olan Nil Kaplumbağası bulunur. Göl içerisinde dört adet irili ufaklı ada mevcuttur. Etrafı dağlarla çevrili olup en yükseği Ölemez Dağı'dır. Sazlıklarla kaplı doğal bir kanalla göl Akdeniz'e bağlanır. Bu tür göllere yani denizle doğal bir kanal vasıtası ile birleşen göllere ayaklı göl adı verilir. Dünyada bu tür göllerin sayısı Köyceğiz Gölü'yle beraber sadece yedi tanedir. Yani dünyadaki doğa harikası yedi ayaklı gölden birisi de Köyceğiz Gölü'dür.
Çevre sorunları
Köyceğiz gölü doğal güzellikleri yanında, tarihsel yapıtlarıyla da çok turist çeker. Kaunos kalıntıları antik çağ Anadolu uygarlıklarının günümüze ulaşmış en değerli miraslarındandır. Dalyan kanalında motorlarla turist gezdirilir. Ancak, yoğun turist trafiği, motor gürültüleri, oluşan dalgalar, sazlıklarda yuva yapan kuşların rahatını kaçırmakta ve faunistik ortam (habitat) zarar görmektedir. Motorların atık ve artıkları, turistlerin bıraktığı çöplerde önemli kirleticilerdir.
Köyceğiz gölünün bozulmadan, gelecek kuşaklara ulaştırılması, doğal kaynaklarının korunarak kullanılması, temiz ve sağlıklı bir çevreye kavuşturulması ile dünya turizminden daha fazla pay alması hem yörede yaşayanlar hem de Türkiye açısından önem taşımaktadır. Bu gerekle, 2872 sayılı Çevre Yasasının 9.maddesine dayanılarak, Bakanlar Kurulunca Köyceğiz Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir.[1]