Kıbrıslı Yalısı
Kıbrıslı Yalısı, Kıbrıslı Mehmet Paşa Yalısı veya Kara Vezir Yalısı, İstanbul Üsküdar'da Kandilli Göksu Caddesi'nde bulunan bir yalıdır. İstanbulda boğaz’a en geniş cephesi olan yalıdır.[1] Sahil uzunluğu 64 metredir.[1]
Tarihi
Yalının ilk sahibi I. Abdülhamit'in sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa'dır. İzzet Mehmet Paşa, Kara Vezir adı ile anılan Silahtar Mehmet Paşa’nın ölümünden sonra ikinci kez sadrazamlığa getirilmiştir. Bu nedenle de yalı Kara Vezir Yalısı olarak da anılmaktadır. Yalı, 18. yüzyıl'ın son çeyreğinde yapılmıştır. 1781 yılında, ikinci sadaretinde iken görevine son verilen ve 1783'te Belgrad valisi iken vefat eden İzzet Paşa'nın yalısı, o tarihlerde ikinci Mirahur (osmanlıda has ahır'ın 2. üst düzey görevlisi) olan oğlu Sait Mehmet Bey'e geçmiştir. Bir süre bu yalıda oturan İzzet Paşa ailesi 1794 yılında yalıyı bu sefer yine İzzet Paşa ile aynı isimli olan III. Selim'in sadrazamlarından olan İzzet Mehmet Paşa'ya kiralamışlardır.[2] 1811'de Sait Bey'in ölümünden sonra, oğlu Kapıcıbaşılarından Mehmet Ataullah Bey, büyükbabasının Kandilli'deki bu yalısında ikamet etmeye başlamıştır." [3]
Kıbrıslı Yalısı Bostancıbaşı defterinde şu şekilde'dir:
| “ |
... 14 - İzzet Paşa torunu Atâ Bey'in yalısı. |
” |
Kıbrıslı Yalısı, Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa tarafından 1840 yılında satın almıştır. Ümran Güngör Üzümcü 2001 yılında boşandığı ikinci eşi Melahat Üzümcü ile evlendiği 1996’da yalının mabeyn (orta) bölümünü satın aldı. Yalı’nın diğer bölümlerinde Komili ailesi ile İzzet Mehmet Paşa’nın varisleri oturuyor.[1]
Mimari yapısı
Selamlık yalının en iyi korunmuş bölümü olup, buraya bahçe tarafından dört sütunlu bir portikten girilir. Selamlık sofasının dört köşesinde odalar vardır. Odaların tavanları alçı'dan bitkisel motiflerle örülüdür. Doğu salonunun zemini taşlardan yapılmış mozaiklerdendir ve ortasında mermer bir fıskiye vardır. Yalı'nın sofalarından başka, alt katta onbeş, üst katla altı olmak üzere toplam 21 odası vardır.[1]
Ayrıca deniz ve bahçe tarafındaki eyvanların tavanları ahşap kabartmalıdır. Yalının duvarlarındaki tablolar arasında Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa’nın da yağlı boya tablosu vardır. Yalının cephesi çıkmalarla hareketlendirilmiştir. Burada ince uzun pencerelere sıra halinde yer verilmiştir.
Yalının bahçesindeki 18. yüzyılın sonlarında yapılmış bir bina ve yalının 3 büyük hamamı günümüze gelememiştir. Yalının bahçesinden günümüze sadece mermer bir musluk ve havuz kalmıştır.
Diğer bilgiler
Bu yalı Piyer Loti ve Yahya Kemal gibi yazarların çok sevdiği bir toplantı yeriydi ve Iraklı Kral Faysal ve Fransız Prensesi Eugine gibi ünlüleri ağırlamıştır.
Yalı için 2009 yılında miras kavgaları yaşanmıştır.[1]
Kaynakça
- 1 2 3 4 5 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/11485321.asp
- 1 2 http://www.denizce.com/kibrisliyalisi.asp
- ↑ Haluk Şehsuvaıoğlu - Hayat Mecmuası 1963 sayı:2