Kapsaisin
| Kapsaisin | |
|---|---|
| |
| IUPAC adı | (E)-N- (4-hydroxy- 3-methoxybenzyl) - 8-methylnon-6-enamide |
| Molekül formülü | C18H27NO3 |
| SMILES | CC(C)/C=C/CCCCC(NCC1=CC (OC)=C(O)C=C1)=O |
| CAS kayıt numarası | [404-86-4] |
| Molekül ağırlığı | 305.41 g/mol |
| Erime noktası | 62 - 65 °C |
Kapsaisin (8-methyl-N-vanillyl-6-nonenamide)((CH3)2CHCH=CH(CH2)4CONHCH2C6H3-4-(OH)-3-(OCH3)), acı biberin acı olmasını sağlayan maddedir.
İnsan dilinde bulunan kapsaisin reseptörleri (alıgılıyıcıları), bu maddeden etkilenerek acı veya sıcak hissine neden olur. Kuşlar ve yılanlar gibi bazı hayvanlarda bu algılayıcılar olmadığından acıyı hissetmezler.
Farmakolojik özellikleri
Haricen kullanılan bir analjeziktir. Capsicum sp.nin olgun kuru meyvelerinde bulunan bir etkin maddedir. Acı kırmızı bibere keskin yakıcı tadı veren asıl maddedir. Genellikle artrit, kas ve eklem ağrılarının semptomatik tedavisinde kullanılır. Capsicum annuum ve Capsicum frutescens; tropikal bölgelerde yetişir, dünyada yaygın kültürü yapılır.[1]
Türkiye'deki mevcudiyeti
Türkiye'de Kahramanmaraş, Kayseri, Bursa'da yaygın bulunur. Cilde topikal olarak uygulanır, etkisi uygulandıktan sonra 4-6 saat içerinde meydana gelir. Küçük çocuklara uygulanmamalı, tahriş olmuş ciltlerde kullanılmamalıdır.
Kullanım Alanları
Gıda
Gıda alanında kapsaisin maddesi genellikle doğal bir tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır. Genellikle bu tür kullanımdaki amaç gıdaya doğal bir "acı" hissi vermektir. Çoğu zaman bir gıdanın "acı" olma seviyesi Scoville acılık ölçeği ile değerlendirilmektedir. Gıda sanaayinde sıklıkla kullanılan kapsaisin maddesi özellikle acı lezzetleri seven insanların tercihi olan gıdalarda, ekstra acılık vermek amacıyla da kullanılmaktadır.
Medikal
Kapsaisin maddesi sağlık alanında hem lokal bir analjezik olarak kullanılmakta hem de Türkiye'de Yakı adı verilen ve tüm dünyada sıklıkla kullanılan eski bir tedavi yöntemi olan ve ağrıları gidermeye yarayan, sıcak pflasterler alanında etken madde olarak kullanılmaktadır. Sadece bu alanlarda kullanımı ile sınırlı kalmayan medikal kapsaisin kullanımı özellikle römatizmal hastalıklar alanında da sıklıkla etken madde olarak kullanılmaktadır.
Silah sanayi
Piyasada satışı yapılan ve sivillerin de herhangi bir belge olmadan satın alabildikleri, özellikle kadınların kullanmayı tercih ettiği biber gazı ürünlerinde de çoğu zaman kullanılan etken madde Kapsaisin türevleridir.
Spor
Binicilik alanlarında atlar üzerinde kullanıldığı gibi, ayrıca insanların tüketimine sunulmuş bazı gıda takviyelerinde de doğal bir yağ yakıcı özelliği olmasından ötürü bu Kapsaisin maddesi zaman zaman kullanılmaktadır.