Karavelyan Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı: Karavelyan Höyüğü
il: Diyarbakır
İlçe: Bismil
Köy: Tepe
Türü: Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:
Tescil No ve derece:
Tescil tarihi:
Araştırma yöntemi: Kazı

Karavelyan Höyüğü, Diyarbakır'ın doğusunda, Bismil İlçesi'nin 13 km. doğusunda, Bismil'in Tepe Beldesi, Merdan Köyü'nün yaklaşık 2 km. batısında, Karavelyan Düzünün kuzeydoğu ucunda yer alan bir höyüktür. Arkeoloji yazınında Karavelyan Tarlası 2 olarak da geçmektedir. Höyüğün çok yakınında Çeltikdüzü olarak bilinen bataklık bir alan vardır. Birbirine yakın iki hafif yüksek iki düzlük, yöre halkı tarafından Karavelyan ve Hınçıka olarak adlandırılır. Bu iki düzlükten batıdaki Karavenyan, devlet haritalarında Karaveyan Düzü olarak geçer. Tepe, 75 metre çapında olup 1-2 metre yüksekliktedir. Dicle'nin güney, Savur Çayı'nın batı kıyısındadır. Çevre, birikinti sekileri, yaz kış akan akarsularla verimli topraklara sahip olduğu gibi hayvancılık için uygun otlak alanları vermektedir. Yerleşme yeri olarak seçilmesinde bu çevresel özelliklerin belirleyici olduğu düşünülmektedir. Çok küçük bir höyük olup bir Halaf yerleşmesidir. Hınçıka Höyük yüzey araştırmalarında ulaşılan buluntulardan, Höyük'ün Orta Asur ve Geç Asur Dönemleri'nde iskan edildiği anlaşılmaktadır.[1][2] Karavelyan Höyük'te iskanın MÖ 5700 yıllarında başladığı ileri sürülmektedir. Yerleşimin Halaf Dönemi'nden sonra terk edildiği, Orta Asur Dönemi'nde ise Karavelyan'ın değil 100 metre doğudaki Hınçıka Höyük'e yerleşildiği belirtilmektedir.[3]

Kazılar

Höyük ilk olarak Guillermo Algaze başkanlığında Diyarbakır – Batman arasında yapılan yüzey araştırmaları sırasında saptanmıştır.[4] Ilısu Barajı Gölü altında kalacak olan höyükte 2009 yılında Hacettepe Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Doç. Dr. Halil Tekin başkanlığında kurtarma kazıları başlatılmıştır.[5]

Tabakalanma

Höyük, tek tabakalı bir Halaf yerleşimidir.[1] Kazıların ilk iki sezonu sonunda elde edilen verilerle yerleşme, Erken Halaf Dönemi'ne, MÖ 5800 – 5500 tarihlerine tarihlendirilmiştir.[5]

Buluntular

Başlangıç yüzey toplamalarından Halaf boyalılarına ait parçalar ele geçmiştir. Hamuru az kum katkılı, açık kahve-devetüyü renkli, krem renkte astarlı örneklerdir. Bu buluntulara dayanılarak Orta ve Geç Halaf Dönemi yerleşmesi olarak kabul edilmektedir.[1]

Doğudaki yükselti olan Hınçıka Düzü, 20. yüzyılın ilk yarısına kadar bir Ermeni köyü olarak iskan edile gelmiştir. Karavelyan Düzü'nün bir kesimi de bu yüzden mezarlık alanı olarak kullanılmıştır. Kazılarda ortaya çıkan bu yüzyıla ait mezarlar İslam ve Ermeni mezarlarıdır.[6]

Karavelyan Höyük'te ele geçen tüm çanak çömlek buluntusu Halaf çanak çömleğidir. Ele geçen bin kadar çanak çömlek parçasının üçte biri tek renkli, üçte ikisi ise boyalı seramiklerden oluşmaktadır. Üretim yönünden kaba seramik, yalın, sıvazlanmış seramik ve boyalı seramik olarak üç ana grup oluşturduğu ileri sürülmektedir. Kaba seramikte özensiz hamurlar iri taş ve kum taneleri katılarak oluşturulmuştur. Kalın cidarları az pişirilmekten dolayı koyu özlüdür. Yüzeyde astar görülmez. Çoğu geniş çanak ve kısa boyunlu çömlek formundadır. Yalın, elle sıvanarak biçimlendirilmiş çanak çömlek hamurları görece daha özenlidir. Katkı maddesi yoğun kum ve kireç tanecikleridir. Nispeten daha iyi fırınlanmış olan bu çanak çömleğin büyük bir kısmı derin çanak ve kaselerdir. Boyunlu çömleklere de rastlanmaktadır. Boyalı çanak çömlek parçaları büyük çoğunluğu oluşturmaktadır. Oldukça kaliteli bir hamur kullanılmıştır. Çeperleri bir santimetreye ulaşmamaktadır. Zengin boya bezekli ve iyi pişirilmiş çanak çömlek örnekleridir. Biçim olarak karakteristik Halaf formlarıdır. Bir Erken Halaf motifi olan kuş ve çiçek motifleri yaygın kullanılmıştır.[7]

Yontmataş endüstrisinde ana hammadde çakmaktaşıdır. Yerleşmenin 5 km. doğusunda bir çakmaktaşı yatağı tespit edilmiştir. En yakın obsidiyen kaynağının 250 km. mesafedeki Van Gölü civarı olduğu bilinmektedir. Bu yüzden obsidiyen alet üretimi çok daha azdır.[5]

Yontmataş endüstrisinin hammaddesi ise çoğunlukla yerel olarak temin edilebilen bazalttandır. Bunlar öğütme taşları, havanelleridir.[5]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. 1 2 3 TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları
  2. ↑ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı (2010) Cilt 2, Sh.: 350
  3. ↑ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 356
  4. ↑ Umut, Parlıtı, [Mezopotamya'da Halaf Seramikleri ve Önasya'da Yayılım Alanlarını İncelenmesi] Sh.: 237
  5. 1 2 3 4 Diyarbakır Müzesi
  6. ↑ 32 Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 351-352
  7. ↑ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 353
This article is issued from Vikipedi - version of the 7/2/2012. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.