Karekod
Karekod, Data Matrix adlı kare veya dikdörtgen biçimlerde basılabilen 2 boyutlu barkodun Türkiye'de kullanılan karşılığıdır.
Karekod kelimesi ilk defa Beşeri Tıbbi Ürünler Barkod Uygulama Kılavuzunda yer almıştır.[1] Data Matrix'in Türkçe karşılığı olarak kullanılmaktadır. Türkiye'de ilk defa ilaç ambalajlarında uygulanmasına karar verilmiştir. Karekod, 2 boyutlu ve GS1 uyumlu bir Datamatrix barkodudur.
Türkiye'deki uygulamayı, birçok ülkenin ilaçlarda Datamatrix uygulamasının izleyeceği beklenmektedir. Halen birçok ülkede üretilen ilaçlarda karekod uygulanmakta ve dünyada karekod ve Türkiye'de kullanılan içerik bilgileri standart olarak kabul edilmiştir.
Türkiye'de Karekod içinde şu bilgiler bulunur:
GTIN: 14 rakamlı Barkod Numarası. EAN barkodunun başına "0" konularak elde edilir.
Sıra Numarası: Her birim ilaç için benzersiz şekilde üreticiler tarafından tespit edilir. Serialize ve benzersiz bir numaradır.
Son Kullanma Tarihi: Yıl, ay, gün formatında 6 rakamla anlatılan son kullanma tarihi.
Parti Numarası: İlacın üretimindeki parti,lot,batch veya eski ifade ile seriyi ifade eden bir rakam.
Bu bilgilerle her ürün izlenebilir hale gelmektedir. GTIN+Sıra Numarası birlikte o üründe benzersizliği oluştururlar.
Türkiye'de ilaç ambalajlarına karekod basılması 1 Ekim 2009 tarihinden itibaren mecburi hale getirilmiştir. Karekod Türkiye'de aynı zamanda ilaçların izlenmesi için kullanılmaktadır. İlaçları izleyen İlaç Takip Sistemi (İTS) adındaki altyapı 16 Mayıs 2010 tarihi itibariyle gerçek zamanlı hizmet vermeye başlamış ve halen hizmete 7 gün 24 saat hizmet vermektedir.
Eczanelerin İlaç Takip Sistemi'ne erişimleri halen SGK'nın Medula isimli uygulaması üzerinden yapılmaktadır. Medula dışından karekodlar sorgulanabilmekte ve bu yöntemle ilaçların gerçekliği anlaşılabilmektedir.
Karekod uygulaması ve İTS ile Türkiye'de ilaç sahteciliği büyük oranda engellenmiştir.
Kaynaklar
- ↑ "İlaç takip sistemi ile ilgili terim ve kavramlar". T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü. 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20111112185940/http://www.iegm.gov.tr:80/Default.aspx?sayfa=its_kavramlar&lang=tr-TR. Erişim tarihi: 11.02.2011.