Kerem
| Kerem | |
|---|---|
| Müzik: | Ahmet Adnan Saygun |
| Libretto: | Selahattin Batu |
| Galası: | Perde I (bir bölüm):2 Nisan 1948 Ŭç perde:22 Mart1953 |
| İlk gösterim yeri: | Ankara Devlet Operası, Ankara |
| Oyuncular: | * Kerem - Hakan’ın oğlu. Tenor
|
Kerem, Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenmiş "grand opera" janrında üç perdelik (ve 8 sahnelik) opera. Liberetto, Selahattin Batu tarafından yazılmıştır.
Eser, bir halk edebiyatı ürünü olan Kerem ile Aslı hikayesini tasavvuf felsefesine dayandırarak işler. Eserde dünyevi aşktan çok Kerem’in ilahi aşkı arayı ön plana çıkartılır; bu nedenle adı “Kerem ile Aslı” değil de “Kerem”’dir[1] Erişim tarihi:15.09.2011]</ref> . Türk sanat tarihinde “opera tekniğinin uygulandığı ilk büyük yapıt” olarak yerini almıştır. Genellikle kaynaklarda bestecinin Özsoy adlı sahne eseri ilk Türk operası olarak anılsa da müzikal devinimi baştan sona koruyan bir eser olması bakımından Kerem, ilk ulusal opera niteliğini taşır ve bestecinin kendisi tarafından da böyle değerlendirilir[1].
Hazırlanma ve sahnelenme
İlk defa 2 Nisan 1948’da Ankara’daki opera binasının açılışında henüz bitmemiş olan Kerem Operası’ndan birinci perdesi temsil edilmiştir.[2]. Bu temsilde "Aslı” rolünü Ayhan Anlar, “Kerem” rolünü Aydın Gün canlandırdı. Bestesi aralıklarla beş yıl süren eser, üç perdelik haliyle 22 Aralık 1953’te Ankara’da sahnelendi[2].
İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından 1990’da festival icin sahnelendi. Eser 56 yıl sonra iki perdelik olarak düzenlenerek 11 Nisan 2009’da Ankara’da tekrar sahnelendi.[1]
Roller
| Rol | Ses tipi | Prömiyerde Roller, 22 Mart1953 (Orkestra şefi: Ahmet Adnan Saygun)[1]. |
|---|---|---|
| Kerem - Hakan’ın oğlu | Tenor | Aydın Gün |
| Aslı - Vezir'in kızı. Kerem'in aşkı | Soprano | Leyla Gencer, Belkıs Aran - Ayhan Aydan |
| Hakan - Hükümdar. Kerem’in babası | Bas | Hilmi Girginkoç - Selim Ünokur |
| Hanım Sultan - Hükümdarın eşi. Kerem’in annesi | Mezzo soprano | Necdet Demir - Neriman Esi |
| İhtiyar - Derviş. Doğru yolu gösterici. İyilik simgesi | Bas | Ayhan Baran - Hilmi Girginkoç |
| Vezir - Hakan’ın Veziri. Aslı’nın babası | Bas | Muammer Esi - Selim Ünokur |
| İkinci Hükümdar - Diyar Sarayı’nın hükümdarı | Bariton | Ayhan Baran - Ali Köpük |
| Subaşı- Hakan’ın yardımcısı. Emir kulu. | Bariton | Rıfkı Ar - Nevzat Karatekin |
| 1. Aşık - Halk ozanı | Tenor | Nevzat Çidamlı - Umur Pars |
| 2. Aşık - Halk ozanı | Bariton | Rıfkı Ar - Nevzat Karatekin |
| 3. Aşık - Halk ozanı | Tenor | Azmi Örses - Esat Tamer - Nuri Turkan |
| Yolcu - Kervan korosundan | Tenor | Nevzar Gidamlı - Süleyman Güler |
| Koro - Kızlar, Erkekler, Kervan korosu, Halk. | ||
| Bale |
Konu özeti [1]
I. Perde
1.Sahne
Sahne ağaçlıklıdır. Tepe üstünde bir mesire. Sağ ön planda bir havuz, arkasında merdivenler ve geri planda tepeler.
Kızlar korosu içlerinde en güzeli olan Vezir kizi Aslı hakkinda türkü söylemektedirler. Aslı Han bir çevre işlemektedi. Kızlar onu halaya kaldırırlar. Halay biterken avcı sesleri duyulur. Kizlar kcisirlar. Genç avcilardan biri suya doğru ilerler. Cevresini unutan Asli geri donup bir ağac arkasına saklanır. Genc suya eğilince guzel kızın suda aksini görür; ona aşık olur. Kiz ve genc karsilikli bir duetle birbilerini tanitirlar ve sevgilerini açıklarlar. Genc avci Hanoğlu Kerem oldugunu acikalr ve Aslı bunu duyunca irkilir. Asli kızlarla beraber mesire yerini terk eder.
2. Sahne
Sarayda bir oda.
Hakan ve Hanım Sultan odada yalnızdır. İçeri Kerem girer; onlara aşkını anlatir ve askinin Vezir kızı Aslı oldugunu belirtir. Hakan, bu evlenmeye razı olmadığını bildirir. Vezirin vatanına ihanet ettiğini ve yakalanma emiri verdiğini söyler. Hanım Sultan hakana genc kizken arkadasi oldugu vezirin karısıyla bir gün gezerken karşılarına bir ihtiyar çıktigini; iki kiza bir elme uzattigini ve elmayi yariya bolen kizlarin bir erkek bir kız çocukları olursa birbirleriyle evlendirmeye ahdettklerini bildiir. onlar büyümüş, birbirlerini bulmuşlardır. Fakat babasinin Asli ile birlikte olmasina razi olmamasi Kerem'i mahvetmistir. Bu sırada subaşı girerek vezirin, kızını alarak ülkeden kaçtigini bu nedenle yakalayamadıkları haberini getirir.
3. Sahne
Birinci sahnenin aynısı.
Kerem Asli'yi bulmak icin ulkesinden ayrilamtadir. Kerem’in arkadaşları onu bundan vazgeçirmeye çalışırlar. Kerem annesine veda eder ve elinde bir sazla gurbete çıkar. Hanım Sultan buna çok üzülür.
II. Perde
1. Sahne
Gece. Dağbaşı. Çeşme önünde bir yalak, yanında bir söğüt.
Kerem Asli'yi rüyasında görür ama ruyasinda ona erişemez.
2. Sahne
Eski bir mederese odası.
Bir dervis Ihtiyar Kerem'e bir bardak sarap sunar ve bu ask sarabini icerse ASli'ya kavuşacağını söyler. Kerem buna inanmaz ve İhtiyar’ın eline vurur.
3. Sahne
Gece. Bir mezarlık
Kerem geceyi bir mezarlikta uyuyarak gecirmektedir. Asli'yi bulamayan Kerem cok uzgundur. Bir kerva sesi duyulur ve bu kervandan gelen sesler ona çilenin dolmus oldugunu soylerler.
III. Perde
1. Sahne
Bir başka diyar hükümdarının bahçesi
Bir başka diyarda halk hükümdar sarayının çimenli bahçesinde eglenmektedir. 2. Hükümdar gelir onlari selamlar. Halka bir bulmaca sorar ve çözebilenin her muradının olacağını bildirir. Saz aşıkları bulmacayı çözemezler. Pejmürde kıyafetli Kerem sahneye girer; türküsünü söyler ve hükümdarin bulmacasini cozmustur. HUkumdar kendisinden ne diledigini sorar. Kerem ona Asli'nin cevresini verir ve hukumdardan dileği Aslı'dır. Hükümdarın yanındaki misafir gelip Kerem’e sarılır; Misafirin Aslı’nın babası Vezir olduğu görülür. Bu sırada ihtiyar, elinde aşk kadehiyle gelir; Kerem kadehi alıp içer ve nihayet aşkına kavuşur.
2. Sahne
Boşluklara uzanan Vuslat Yolu
Huzur ve Ask korosu once yalniz sonra birlikte Kerem ve Asli'nin sesleriyle ask sarkilari soylerler.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Gönen, Güzide Berran. "Kerem Operası’nın Dramatik Yapısı" (Türkçe). www.operaturkiye.com.